Luận Văn Tác động của chương trình 135 đối với đời sống người dân xã Vĩnh Thuận- huyện Vĩnh Thạnh- tỉnh Bình

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Vấn đề nghèo đói hiện nay không chỉ là mối quan tâm của bất kỳ một quốc gia nào trên thế giới, mà nó là một vấn đề mang tính toàn cầu. Nó diễn ra ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, ở cả những nước phát triển và đang phát triển.

Vấn đề này đã thu hút sự quan tâm của tất cả các quốc gia trên thế giới vì những hậu quả mà nó mang lại đối với sự phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của từng quốc gia. Do vậy, vấn đề này không thể giải quyết trong một sớm, một chiều, không chỉ là những giải pháp mang tính chất riêng lẻ, đơn thuần của từng quốc gia. Nó đòi hỏi phải có sự liên kết, tương trợ lẫn nhau giữa các quốc gia cũng như các tổ chức trên toàn thế giới mới mong đem lại hiệu quả như mong muốn.
Nhận thấy được tầm quan trọng của vấn đề này đối với sự phát triển của nhân loại. Liên Hợp Quốc đã đề ra mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, một trong những nội dung cơ bản là “triệt để loại bỏ tình trạng bần cùng (nghèo cùng cực và thiếu ăn)”. Các mục tiêu này đã được 189 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc nhất trí đạt được trong năm 2015.
Việt Nam là một nước nông nghiệp với xuất phát điểm đi lên nền kinh tế thị trường rất thấp, hậu quả sau 2 cuộc chiến tranh cùng với những sai lầm trong đường lối phát triển kinh tế trong một thời gian dài đã đưa nước ta lâm vào khủng hoảng trong một thời gian dài, nền kinh tế chậm phát triển, đời sống người dân vô cùng khó khăn, đã có thời kỳ nước ta phải nhập khẩu lương thực từ các quốc gia khác trên thế giới. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, nước ta đã từng bước thoát khỏi tình trạng khó khăn, từ một nước phải nhập khẩu lương thực, hiện nay nước ta là một trong những nước xuất khẩu gạo đứng thứ hai, thứ ba trên thế giới.
Mặc dù vậy, tỷ lệ hộ nghèo nước ta vẫn chiếm tỷ lệ khá cao, đặc biệt là ở các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa. Đời sống của người dân nơi đây gặp vô vàng khó khăn, và điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Chính vì vậy, ngay từ những năm đầu của thập niên 90, Đảng và Nhà nước ta đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách nhằm giảm tỷ lệ hộ nghèo trên phạm vi cả nước. Ngày 17 tháng 10 hàng năm được chọn làm ngày vì người nghèo, đó cũng là ngày Liên Hợp Quốc chọn làm ngày thế giới chống đói nghèo.
Trong những năm gần đây, nhiều chính sách đã ra đời nhằm mục tiêu nâng cao đời sống của người nghèo. Một trong những chương trình thu hút được sự quan tâm của cộng đồng xã hội đó là Chương trình 135: chương trình phát triển kinh tế xã hội ở các xã đặc biệt khó khăn, miền núi và vùng sâu, vùng xa theo Quyết định số 135/1998/QĐ-TTg ngày 31 tháng 7 năm 1998 của Thủ tướng chính phủ (gọi tắt là chương trình 135)
Tại tỉnh Bình Định, Vĩnh Thạnh là một trong ba huyện miền núi được thụ hưởng CT 135 ngay từ những năm đầu tiên của giai đoạn I . Kết thúc giai đoạn I, toàn huyện đã có 2 xã hoàn thành mục tiêu và đã tự nguyện ra khỏi CT là xã Vĩnh Hảo và xã Vĩnh Thịnh. Với những kết quả đạt được, Chính phủ đã quyết định cho huyện tiếp tục được thụ hưởng CT và Vĩnh Thuận là xã đã được bổ sung vào danh sách các xã được thụ hưởng chương trình 135 trong giai đoạn 2006-2010
Với đặc điểm là một xã mới được thành lập, dân số chủ yếu là đồng bào DTTS, lại ở vị trí cách xa trung tâm huyện nên đời sống bà con gặp rất nhiều khó khăn, cơ sở vật chất còn hạn chế nên khi CT được triển khai tại xã đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của bà con trong xã.
Sau 5 năm triển khai, CT đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, đời sống của bà con đã dần được cải thiện, bộ mặt của xã bước đầu đã có những chuyển biến rõ rệt.
Với những lý do trên, tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu của khoá luận “Tác động của chương trình 135 đối với đời sống người dân xã Vĩnh Thuận- huyện Vĩnh Thạnh- tỉnh Bình Định (giai đoạn 2006-2010)” nhằm đánh giá những tác động mà CT đã mang lại đối với đời sống của người dân cũng như những mong muốn của bà con đối với CT.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Chương trình 135 là một trong những chương trình đã thu hút sự quan tâm của toàn cả cộng đồng và toàn xã hội. Với nguồn ngân sách khổng lồ mà Trung ương cũng như ngân sách của từng địa phương dành cho chương trình, tổng kinh phí giai đoạn I (1998-2005) ước tính 1870 tỷ đồng, và giai đoạn II (2006-2010) trên 14.000 tỷ đồng đã làm thay đổi đáng kể bộ mặt của các thôn, xã được thụ hưởng chương trình với 1715 xã được thụ hưởng chương trình trong giai đoạn I và 1779 xã, 3149 thôn, bản đặc biệt khó khăn thuộc 47 tỉnh được thụ hưởng chương trình. Đời sống người dân dần dần được cải thiện với thu nhập bình quân đầu người ở các xã trong CT đạt 4,2 triệu đồng/người/năm(so với mục tiêu của CT đến hết năm 2010 đạt trên 70% số hộ có thu nhập bình quân đầu người trên 3,5 triệu đồng/ người/ năm) [7;1].
Những kết quả đạt được đã cho thấy những hiệu quả mà CT đã mang lại đối với đời sống của bà con nghèo ở những vùng khó khăn.
Chính vì vậy, đã có rất nhiều bài báo viết về kết quả của CT 135 đối với các tỉnh có các thôn, xã được thụ hưởng CT như bài viết của tác giả Đức Bảo đăng trên wesbite của chương trình 135 với bài viết Nghệ An tổng kết chương trình 135 giai đoạn II(2006-2010) hay bài viết của tác giả Lê Hương trên website của báo Đăklăk với bài viết tổng kết chương trình 135 giai đoạn II tại Dak Lak: “Đầu tư hiệu quả, đúng đối tượng” số ra ngày 22/03/2011 hay bài viết của tác giả Hoàng Anh đăng trên website báo Thái Nguyên www.baothainguyen.org.vn ngày 21/01/2011 với tiêu đề “Tổng kết việc thực hiện chương trình 135 giai đoạn II” Các bài báo trên với nội dung chính là tổng kết việc thự hiện CT 135 được tiến hành tại địa phương với tổng số vốn đầu tư, số công trình được xây dựng hay việc tỷ lệ hộ nghèo giảm như thế nào sau khi CT được triển khai. Và còn rất nhiều bài báo khác đăng trên rất nhiều các tạp chí khác nhau.
Nhưng các bài viết nói trên chỉ mang tính chất thống kê những con số chứ chưa có một bài báo nào đánh giá tác động chủ CT đối với đời sống của người dân được thụ hưởng CT, những thay đổi trên các mặt khác nhau của đời sống kinh tế, xã hội tại địa phương được thụ hưởng CT.
Đề tài “Tác động của chương trình 135 đối với đời sống người dân xã Vĩnh Thuận – huyện Vĩnh Thạnh- tỉnh Bình Định (giai đoạn 2006-2010)” sẽ góp phần cung cấp những thông tin cụ thể về tác động của CT đối với đời sống kinh tế văn hoá xã hội của người dân, những mong muốn, nguyện vọng cũng như đề ra những giải pháp cụ thể nhằm giúp cho CT phát huy những hiệu quả tích cực mà nó mang lại đối với đời sống của người dân.
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
¯ Mục đích nghiên cứu
- Đề tài nhằm mục đích tìm hiểu và đánh giá tác động của CT 135 giai đoạn II đối với đời sống người dân vã Vĩnh Thuận, đặc biệt là đời sống của đồng bào DTTS nơi đây, những khó khăn mà người dân gặp phải trưong quá trình tiếp nhận những hỗ trợ từ CT.
- Từ đó, đưa ra các giải pháp nhằm giúp CT phát huy được những hiệu quả tích cực của nó, qua đó góp phần vào việc thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững mà UBND huyện đã đề ra.
¯ Nhiệm vụ nghiên cứu
+ Hệ thống hoá một số vấn đề cơ sở lý luận về phát triển cộng đồng và vấn đề nghèo.
+ Đánh giá những chuyển biến về đời sống vật chất và đời sống tinh thần mà CT mang lại đối với bà con nơi đây.
+ Tìm hiểu những khó khăn cũng như những mong muốn, nguyện vọng của bà con đối với CT.
+ Đề ra các giải pháp cũng như những kiến nghị để CT phát huy hiệu quả trong công tác giảm nghèo trên địa bàn xã.
4. Đối tượng, khách thể nghiên cứu
¯ Đối tượng nghiên cứu
Tác động của chương trình 135 đối với đời sống người dân xã Vĩnh Thuận- huyện Vĩnh Thạnh- tỉnh Bình Định (giai đoạn 2006-2010).
¯ Khách thể nghiên cứu
Khoá luận được tiến hành nghiên cứu trên số khách thể là 100 hộ dân thuộc diện hộ nghèo tại xã Vĩnh Thuận được thụ hưởng CT.
¯Phạm vi nghiên cứu
Khoá luận được thực hiện tại xã Vĩnh Thuận, huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định.
5. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn
¯ Ý nghĩa lý luận
- Những thông tin thu thập được trong quá trình nghiên cứu sẽ đóng góp thêm vào hệ thống cơ sở lý luận về PTCĐ và vấn đề nghèo.
- Là nguồn tư liệu tham khảo cho các nghiên cứu về sau trong lĩnh vực nghiên cứu, đánh giá tác động của các chương trình xoá đói giảm nghèo nói chung cũng như của CT 135 nói riêng.
¯ Ý nghĩa thực tiễn
- Phản ánh thực trạng những khó khăn mà bà con gặp phải trong đời sống và sản xuất hằng ngày trước khi CT 135 được triển khai, cũng như những mong muốn, nguyện vọng của bà con đối với CT.
- Đề xuất những giải pháp và kiến nghị cho CT, cũng như các ban ngành liên quan nhằm giúp cho bà con cải thiện cuộc sống của mình.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1 Phương pháp trưng cầu ý kiến
Xây dựng hệ thống câu hỏi liên qua đến vấn đề đang nghiên cứu, gồm 29 câu hỏi, trong đó có 21 câu hỏi đóng, 7 câu hỏi vừa đóng vừa mở, 1 câu hỏi mở.
Tiến hành phát 100 bảng hỏi cho các hộ gia đình nghèo thuộc 8 làng của xã Vĩnh Thuận trong diện được thụ hưởng CT 135 giai đoạn II (2006-2010)
6.2 Phương pháp phỏng vấn
Tác giả sử dụng phương pháp này nhằm mục đích hiểu sâu sắc hơn về những tác động mà CT mang lại đối với đời sống của những người dân trong xã được thụ hưởng CT, những khó khăn, mong muốn của bà con.
Tác giả đã tiến hành 10 cuộc phỏng vấn trực tiếp đối với một số hộ dân trong xã, cán bộ làm công tác khuyến nông và cán bộ làm chính sách xã hội của xã.
6.3 Phương pháp quan sát
Trong quá trình phát bảng hỏi cũng như thực hiện các cuộc phỏng vấn sâu, tác giả đã quan sát về điều kiện sống của các hộ dân, thái độ của người dân đối với CT như thế nào.
Sau đó, ghi chép và bổ sung thêm thông tin phục vụ cho vấn đề đang nghiên cứu.


6.4 Phương pháp thống kê toán học
Dựa trên những câu trả lời đã phát từ phiếu trưng cầu ý kiến thu thập được từ người dân, tác giả tiến hành thống kê số lượng các phương án trong từng câu hỏi, tính tỷ lệ %, từ đó xét mối tương quan giữa các câu hỏi nhằm mục đích lấy thông tin phục vụ cho việc nghiên cứu .
6.5 Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Nghiên cứu các báo cáo về tình hình phát triển kinh tế xã hội của xã Vĩnh Thuận, báo cáo tổng kết CT 135 giai đoạn II của huyện Vĩnh Thạnh và của xã Vĩnh Thuận.
Các tài liệu về lý luận PTCĐ, vấn đề nghèo, dự án PTCĐ, và TV PTCĐ.
Bên cạnh đó, kết hợp với các nguồn thông tin thu thập từ các sách báo, internet kết hợp với kết quả đã điều tra thực tế để đánh giá tác động của CT 135 đối với người dân trong xã.
7. Giả thiết nghiên cứu
- Vĩnh Thuận là một xã miền núi của huyện vùng cao Vĩnh Thạnh, là xã có tỷ lệ đồng bào DTTS đông nhất huyện, bà con trong xã gặp rất nhiều khó khăn trong sản xuất và đời sống, nên rất cần nhận được sự hỗ trợ của Đảng và Nhà nước để cải thiện đời sống của mình.
- CT 135 giai đoạn II được triển khai trên địa bàn xã nhằm mục đích nâng cao đời sống của bà con trong xã, cũng như tạo điều kiện thuận lợi để xã phát triển kinh tế xã hội, nên đã nhận được sự ủng hộ của chính quyền và người dân địa phương.
- Sau khi CT được triển khai, những khó khăn mà người dân gặp phải không được giải quyết một cách triệt để. Do vậy, đời sống của người dân trong xã vẫn chưa được cải thiện. Bà con nơi đây vẫn cần nhận được sự hỗ trợ từ CT để cải thiện đời sống của mình.
8. Cấu trúc khoá luận
Khoá luận ngoài phần dẫn nhập và phần kết luận, phần nội dung gồm 2 chương:
Chương I: Cơ sở lý luận
Chương II: Kết quả nghiên cứu