Báo Cáo Sự tác động của vấn đề di cư lên kinh tế xã hội ở Việt Nam

Mục lục
Lời cảm ơn 9
CHƯƠNG I. GIỚI THIỆU 11
1.1. Tổng quan về di cư ở Việt Nam 13
1.2. Nghiên cứu về tác động của di cư đối với nơi đến và nơi đi 18
1.3. Phương pháp nghiên cứu 21
CHƯƠNG II. QUÁ TRÌNH DI CƯ NÔNG THÔN - ĐÔ THỊ 25
2.1. Lực đẩy và lực hút trong quá trình ra quyết định di cư 28
2.2. Tính chọn lọc di cư của hộ gia đình 30
2.3. Đến và làm việc tại thành phố 38
CHƯƠNG III. TÁC ĐỘNG CỦA DI CƯ ĐỐI VỚI KHU VỰC NÔNG THÔN 45
3.1. Tác động đến người di cư và hộ gia đình ở quê hương 47
3.2. Tiền gửi về nhà và các yếu tố quyết định 56
3.3. Di cư, tiền gửi về nhà và phúc lợi của hộ gia đình 68
3.4. Di cư, tiền gửi về nhà, tiêu thụ/chi tiêu và đầu tư của hộ gia đình 76
CHƯƠNG IV. TÁC ĐỘNG CỦA DI CƯ ĐỐI VỚI KHU VỰC THÀNH THỊ 81
4.1. Những tương đồng và khác biệt giữa người di cư và không di cư 84
4.2. Tình trạng sức khỏe và hành vi liên quan 97
4.3. Mạng lưới xã hội nông thôn-đô thị và dòng tiền gửi 107
4.4. Đánh giá tác động của di cư 124
4.5.Thái độ với di cư nông thôn - đô thị 129
2 Từ Nông Thôn Ra Thành Phố
Tác động kinh tế - xã hội của di cư ở Việt Nam
CHƯƠNG V. NHỮNG KHOẢNG TRỐNG CHÍNH SÁCH 145
5.1. Bảo trợ xã hội cho người di cư: Thiếu khung pháp lý 147
5.2. Hộ khẩu: Rào cản thể chế về bảo trợ xã hội cho người di cư 149
5.3. Hộ khẩu và các chính sách xã hội 152
5.4. Những thảo luận gần đây về việc cải cách của hệ thống hộ khẩu 164
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 166
Từ Nông Thôn Ra Thành Phố 3
Tác động kinh tế - xã hội của di cư ở Việt Nam
Danh mục bảng
Bảng 1: Tỷ lệ người di cư theo giới tính 30
Bảng 2: Trung bình và trung vị của tuổi người di cư 32
Bảng 3: Tình trạng hôn nhân của người di cư 33
Bảng 4: Quan hệ giữa người di cư và chủ hộ 37
Bảng 5: Thời gian cư trú của người nhập cư ở thành phố 39
Bảng 6: Tỷ lệ phần trăm người được phỏng vấn cho rằng di cư có
tác động tích cực 47
Bảng 7: Tỷ lệ phần trăm người được hỏi cho rằng di cư có tác động
tích cực đến phúc lợi gia đình 48
Bảng 8: Tỷ lệ phần trăm người được hỏi đồng ý với các nhận định về
việc di cư của con cái 50
Bảng 9: Tỷ lệ phần trăm người được hỏi đồng ý với những nhận định
về tác động của di cư của chồng/ vợ 50
Bảng 10: Tỷ lệ phần trăm người được hỏi đồng ý với những nhận định
về tác động của di cư đến con cái 51
Bảng 11: Loại hình tiền/hàng gửi về nhà (từ người di cư) 57
Bảng 12: Số tiền được gửi về nhà trong vòng 12 tháng gần đây 57
Bảng 13: Mô tả các biến trong phân tích hồi quy đa biến 62
Bảng 14: Ước lượng khả năng xảy ra tối đa (maximum likelihood
estimates) cho mô hình tobit 66
Bảng 15: Những chỉ số về phúc lợi kinh tế của hộ gia đình, theo lượng
tiền gửi về (từ người di cư) trong số các hộ có người di cư 69
Bảng 16: Những chỉ số về phúc lợi kinh tế hộ gia đình, giữa hộ có người
di cư và hộ không có người di cư 72
Bảng 17: Những chỉ số về điều kiện sống giữa hộ gia đình có người di
cư và hộ không có người di cư 74
4 Từ Nông Thôn Ra Thành Phố
Tác động kinh tế - xã hội của di cư ở Việt Nam
Bảng 18: Chi tiêu trung bình theo đầu người của các nhóm hộ gia đình 78
Bảng 19: Các đặc trưng nhân khẩu học của người di cư và không di cư 84
Bảng 20: Cơ cấu hoạt động kinh tế của người trả lời theo tình trạng
di cư 85
Bảng 21: Cơ cấu việc làm trong số những người đang có việc làm theo
tình trạng di cư (%) 86
Bảng 22: Tỷ lệ thất nghiệp theo tình trạng di cư (%) 87
Bảng 23: Cơ cấu khu vực việc làm của việc làm chính theo tình trạng
di cư (%) 88
Bảng 24: Số giờ làm việc trong một tuần theo tình trạng di cư
(giờ/tuần) 90
Bảng 25: H ợp đồng lao động và bảo hiểm xã hội cho
công việc chính(%) 91
Bảng 26: Tỷ lệ người có thu nhập và thu nhập ổn định từ công việc
theo tình trạng di cư (%) 92
Bảng 27: Thu nhập bình quân một tháng của những người có thu nhập
theo nguồn thu nhập và tình trạng di cư (đồng) 93
Bảng 28: Tổng chi phí trong tháng trước thời điểm khảo sát theo
tình trạng di cư 94
Bảng 29: Tiết kiệm bình quân một tháng trong 12 tháng trước
thời điểm khảo sát theo tình trạng di cư 94
Bảng 30: Số ngày phải nghỉ do bị ốm theo tình trạng di cư 99
Bảng 31: Tỷ lệ đã trải qua ít nhất một trong bốn cảm giác trên trong
tháng qua theo tình trạng di cư 100
Bảng 32: H ành vi tiếp cận các dịch vụ sức khỏe trong lần đau ốm gần
nhất theo tình trạng di cư (%) 104
Bảng 33: Số tiền và giá trị hàng gửi về theo tình trạng di cư 117
Bảng 34: Số tiền và trị giá hiện vật người di cư nhận được từ người
thân ở quê theo tình trạng di cư 122
Từ Nông Thôn Ra Thành Phố 5
Tác động kinh tế - xã hội của di cư ở Việt Nam
Bảng 35: Dòng tiền và giá trị hiện vật gửi giữa nông thôn và
thành phố 123
Bảng 36: Đánh giá tác động của di cư đến thành phố nơi đến theo
tình trạng di cư 126
Bảng 37: Đánh giá tác động của di cư lên một số mặt liên quan đến
các tệ nạn xã hội tại thành phố nơi đến theo tình trạng di cư 128
6 Từ Nông Thôn Ra Thành Phố
Tác động kinh tế - xã hội của di cư ở Việt Nam
Danh mục biểu
Hình 1: Lý do di cư 29
Hình 2: Tuổi của người di cư 32
Hình 3: Trình độ học vấn của người di cư 35
Hình 4: Nơi đến của người di cư 38
Hình 5: Cơ cấu nghề nghiệp 41
Hình 6: Khu vực làm việc 42
Hình 7: Nghề nghiệp trước và sau khi di cư 43
Hình 8: Đánh giá về tác động của di cư đến phát triển kinh tế
xã hội tại cộng đồng nơi đi 52
Hình 9: Đánh giá về tác động của di cư đến an ninh công cộng tại cộng
đồng nơi đi 53
Hình 10: Đánh giá về đóng góp của người di cư đến nền kinh
tế địa phương 54
Hình 11: Đánh giá về đóng góp của người di cư trên các lĩnh vực 55
Hình 12: Tần suất gửi tiền/hàng về nhà 59
Hình 13: Mục đích sử dụng của tiền gửi về nhà (từ người di cư) 76
Hình 14 : Các dạng chi tiêu 77
Hình 15: Các đặc trưng của việc làm chính theo tình trạng di cư (%) 89
Hình 16: Tự nhận định về quan hệ với người làm cùng theo
tình trạng di cư (%) 95
Hình 17: Sự hài lòng với công việc theo tình trạng di cư 96
Hình 18: Tình trạng sức khỏe tự đánh giá theo tình trạng di cư 97
Hình 19: Tỷ lệ người bị ốm và phải nghỉ ít nhất một ngày trong 12
tháng trước thời điểm khảo sát theo tình trạng di cư (%) 98
Hình 20: Các vấn đề sức khỏe tâm thần gặp phải trong tháng trước
thời điểm khảo sát theo tình trạng di cư 100
Từ Nông Thôn Ra Thành Phố 7
Tác động kinh tế - xã hội của di cư ở Việt Nam
Hình 21: Lo lắng về một số vấn đề kinh tế xã hội trong tháng trước
thời điểm khảo sát theo tình trạng di cư 101
Hình 22: Sự hài lòng với đời sống tinh thần hiện tại theo tình trạng
di cư 102
Hình 23: Tỷ lệ nam giới hút thuốc lá và sử dụng rượu bia theo tình
trạng di cư 103
Hình 24: Người chi trả cho lần đau ốm gần nhất theo tình trạng di cư 104
Hình 25: Tình trạng sở hữu thẻ bảo hiểm y tế theo tình trạng di cư 105
Hình 26: Lý do không có thẻ bảo hiểm y tế theo tình trạng di cư 106
Hình 27: Tỷ lệ người có thành viên trong gia đình còn sống ở quê
theo tình trạng di cư 107
Hình 28: Tỷ lệ người hiện có vợ có chồng nhưng người đó hiện sống
ở tỉnh khác 108
Hình 29: Tần suất liên lạc với người thân theo tình trạng di cư 109
Hình 30: Kênh liên lạc với người thân theo tình trạng di cư 110
Hình 31: Quan hệ với người dân địa phương theo tình trạng di cư 111
Hình 32: Tần suất thăm viếng hàng xóm láng giềng theo tình trạng
di cư 112
Hình 33: Quan hệ với người mới chuyển đến thành phố theo tình
trạng di cư 113
Hình 34: Tỷ lệ người nhận được hỗ trợ từ người dân địa phương
theo tình trạng di cư 114
Hình 35: Tỷ lệ ngượi nhận được hỗ trợ từ chính quyền địa phương
theo tình trạng di cư 114
Hình 36: Tỷ lệ người cảm thấy họ bị phân biệt đối xử theo tình trạng
di cư 115
Hình 37: Tỷ lệ người gửi tiền hay hiện vật cho người thân ở quê
theo tình trạng di cư 116
Hình 38: H ình thức trợ giúp người thân ở quê trong lần gần nhất
theo tình trạng di cư 116
8 Từ Nông Thôn Ra Thành Phố
Tác động kinh tế - xã hội của di cư ở Việt Nam
Hình 39: Mức độ giúp ích của các khoản gửi về cho người thân ở
quê theo đánh giá của người trả lời theo tình trạng di cư 118
Hình 40: Tỷ lệ người di cư về quê trong các tháng mùa vụ theo tình
trạng di cư 118
Hình 41: Các phương thức hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh
theo tình trạng di cư 119
Hình 42: Nội dung thông tin giao tiếp giữa người di cư và người thân
ở quê theo tình trạng di cư 120
Hình 43: Các hình thức liên lạc chính theo tình trạng di cư 120
Hình 44: Mức độ đóng góp của việc giao tiếp giữa người di cư và người
thân ở quê theo tình trạng di cư 121
Hình 45: Đánh giá tác động của di cư đến gia đình ở quê theo tình
trạng di cư 124
Hình 46: Tỷ lệ người cho rằng di cư có tác động tích cực lên một số
mặt cơ bản của đời sống kinh tế xã hội của gia đình họ ở
quê theo tình trạng di cư 125
Hình 47: Sự hài lòng với quyết định di cư theo tình trạng di cư 129
Hình 48: Dự định di cư hay di cư tiếp theo tình trạng di cư 130
Hình 49: Sự ủng hộ hay phản đối di cư từ nông thôn lên thành phố 131