Tiến Sĩ Sự phát triển tâm lí của học sinh trung học cơ sở

MỤC LỤC

Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các kí hiệu, chữ viết tắt
Danh mục các bảng số liệu
Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ SỰ
PHÁT TRIỂN TÂM LÝ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ

8
1.1. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước 8
1.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước 22
1.3. Đánh giá chung 28
Tiểu kết chương 1 30
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ SỰ PHÁT TRIỂN TÂM LÝ
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ

32
2.1. Một số khái niệm cơ sở 32
2.2. Một số khía cạnh của sự phát triển tâm lý ở học sinh Trung học
cơ sở

40
2.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của học sinh
Trung học cơ sở

51
Tiểu kết chương 2 60
CHƯƠNG 3: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 62
3.1. Tổ chức nghiên cứu 62
3.2. Phương pháp nghiên cứu 65
3.3. Cách thức xử lí thông tin và đánh giá sự phát triển 71
Tiểu kết chương 3 77
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VỀ SỰ
PHÁT TRIỂN TÂM LÝ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ

78
4.1. Thực trạng sự phát triển tâm lý ở học sinh Trung học cơ sở 78
4.2. Một số đặc điểm của sự phát triển tâm lý ở học sinh Trung học
cơ sở

135
4.3. Phân tích một số trường hợp điển hình 140
Tiểu kết chương 4 146
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 148
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 151
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 152
PHỤ LỤC 160 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

Kí hiệu,
chữ viết tắt
Nghĩa là
ĐLC Độ lệch chuẩn
ĐTB Điểm trung bình
L1 Lần 1 (Đầu năm học)
L2 Lần 2 (Cuối năm học)
M1ĐA Điểm trung bình lần 1 của học sinh trường Đại Áng
M1 nam Điểm trung bình lần 1 của nam sinh
M1 nữ Điểm trung bình lần 1 của nữ sinh
M1 TS Điểm trung bình lần 1 của học sinh trường Tây Sơn
M2ĐA Điểm trung bình lần 2 của học sinh trường Đại Áng
M2 nam Điểm trung bình lần 2 của nam sinh
M2 nữ Điểm trung bình lần 2 của nữ sinh
M2 TS Điểm trung bình lần 2 của học sinh trường Tây Sơn
M 6 Điểm trung bình của học sinh khối 6
M 7 Điểm trung bình của học sinh khối 7
M 8 Điểm trung bình của học sinh khối 8
M 9 Điểm trung bình của học sinh khối 9
PPV. Phiếu phỏng vấn
THCS Trung học cơ sở
TST Twenty Statements Test (trắc nghiệm 20 mệnh đề) DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU

Tên bảng Trang
Bảng 3.1. Cơ cấu mẫu chọn của luận án 65
Bảng 4.1. Thực trạng hình ảnh cái tôi của học sinh THCS (%) 79
Bảng 4.2. So sánh hình ảnh cái tôi của học sinh THCS theo khối
lớp (%)
84
Bảng 4.3. So sánh hình ảnh cái tôi của học sinh THCS theo giới
tính
90
Bảng 4.4. So sánh hình ảnh cái tôi của học sinh THCS theo trường 92
Bảng 4.5. So sánh đối tượng bạn của học sinh THCS theo khối lớp 106
Bảng 4.6. So sánh đặc điểm của người bạn được yêu thích của học
sinh THCS theo khối lớp (%)
108
Bảng 4.7. ĐTB thang đo sự chấp nhận của bạn cùng lớp đối với
học sinh THCS ở 2 lần khảo sát
112
Bảng 4.8. ĐTB thang đo nội dung giao tiếp và tính chất quan hệ
với bạn thân của học sinh THCS
116
Bảng 4.9. So sánh ĐTB thang đo nội dung trò chuyện với bạn thân
của học sinh THCS theo khối lớp
118
Bảng 4.10. ĐTB của thang đo năng lực cảm xúc và cảm nhận hạnh
phúc chủ quan của học sinh các khối lớp
128
Bảng 4.11. ĐTB thang đo năng lực cảm xúc và cảm nhận hạnh
phúc của học sinh hai trường
132
Bảng 4.12. Tổng hợp số liệu về sự phát triển tâm lý của học sinh
THCS sau một năm học (%)
137 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Tên biểu đồ Trang
Biểu đồ 4.1. Sự phát triển cái tôi của học sinh THCS ở cấp độ cá
nhân
81
Biểu đồ 4.2. ĐTB các thang đo và tiểu thang đo quan hệ với mẹ của
học sinh THCS ở 2 lần khảo sát
97
Biểu đồ 4.3. ĐTB các thang đo và tiểu thang đo quan hệ với bố của
học sinh THCS ở 2 lần khảo sát
97
Biểu đồ 4.4. ĐTB thang đo nội dung giao tiếp với mẹ của học sinh
THCS so sánh theo khối lớp
99
Biểu đồ 4.5. ĐTB thang đo nội dung giao tiếp với bố của học sinh
THCS so sánh theo khối lớp
99
Biểu đồ 4.6. ĐTB thang đo tính chất quan hệ với mẹ của học sinh
THCS so sánh theo khối lớp
100
Biểu đồ 4.7. ĐTB thang đo tính chất quan hệ với bố của học sinh
THCS so sánh theo khối lớp
100
Biểu đồ 4.8. Đối tượng bạn của học sinh THCS (%) 102
Biểu đồ 4.9. Đặc điểm của người bạn được yêu thích của học sinh
THCS
104
Biểu đồ 4.10. ĐTB thang đo sự chấp nhận của bạn cùng lớp đối với
học sinh THCS so sánh theo khối lớp
113
Biểu đồ 4.11. ĐTB thang đo năng lực cảm xúc, thang đo cảm nhận
hạnh phúc của học sinh THCS ở hai lần khảo sát
123

1

MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Trong tiến trình phát triển của mỗi cá nhân, lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở
(tuổi thiếu niên) là một giai đoạn khá quan trọng. Giai đoạn này diễn ra nhiều thay
đổi tâm lý quan trọng, giúp định hình một cá nhân trưởng thành. Chính vì vậy, sự
phát triển tâm lý lứa tuổi này đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà tâm
lý học trên thế giới và trong nước. Ở Việt Nam, lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở
được nghiên cứu nhiều, song phần lớn các nghiên cứu chỉ tập trung vào một khía
cạnh riêng lẻ nào đó. Một số tài liệu đề cập toàn diện hơn về tâm lý lứa tuổi này thì
mới dừng lại ở dạng đại cương. Bản thân các sách giáo khoa về tâm lý học phát
triển là chưa nhiều và chưa hoàn toàn cập nhật các chứng cứ của thực tế phát triển
tâm lý của trẻ em Việt Nam. Mặt khác, các nghiên cứu về tâm lý học sinh Trung
học cơ sở Việt Nam thường đề cập đến những thay đổi của cả lứa tuổi này; trong
khi những bằng chứng về sự phát triển ở cấp độ cá nhân trong một giai đoạn ngắn
còn khá hạn chế. Các nghiên cứu về sự phát triển tâm lý của học sinh thường sử
dụng thiết kế cắt ngang (đo tại một thời điểm), những nghiên cứu theo chiều dọc (đo
tại nhiều thời điểm, ví dụ đầu năm học và cuối năm học ) hầu như chưa có ai làm.
Có thể nói rằng những kết quả nghiên cứu mới về sự phát triển tâm lý của lứa tuổi
này, nhất là những nghiên cứu theo chiều dọc vẫn là mảng trống cần được lấp đầy.
1.2. Do điều kiện sinh hoạt vật chất và tinh thần ngày một nâng cao, trẻ em ngày
nay có sự phát triển nhanh chóng cả về mặt cơ thể cũng như tâm lý so với trẻ em thế
kỉ XX. Mặt khác, sự biến đổi xã hội một cách nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực có
thể có những tác động nhất định đến sự biến đổi tâm lý của lứa tuổi này nói chung,
có thể thúc đẩy/ hoặc kìm hãm sự phát triển tâm lý của các em nói riêng. Trong thời
kì mở cửa, hội nhập với thế giới, cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin,
thanh thiếu niên Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội và cả thách thức trong việc
phát triển bản thân. Tâm lý các em có nhiều biến động phức tạp. Nhiều hiện tượng
tâm lý của giới trẻ, trong đó có học sinh Trung học cơ sở đang làm đau đầu phụ 2

huynh, giáo viên, các nhà quản lí giáo dục và toàn xã hội như: bạo lực học đường,
yêu sớm, nghiện internet, vi phạm pháp luật, tự tử . “Theo thống kê của Bộ Công
an, mỗi tháng có hơn 1.000 thanh thiếu niên phạm tội. Còn theo số liệu được Bộ
Giáo dục và Đào tạo công bố, trong năm học 2013 - 2014, trung bình mỗi ngày có
khoảng 5 vụ xô xát. Trong 10 năm trở lại đây, số lượng các vụ bạo lực học đường
tăng gấp 13 lần. Hơn 11.000 học sinh thì có một em bị buộc thôi học vì đánh nhau.”
[89]. Vì vậy, các nghiên cứu về sự phát triển tâm lý lứa tuổi này trong giai đoạn
hiện nay là cần thiết.
1.3. Những thay đổi nhanh chóng về mặt thể chất và xã hội góp phần dẫn đến nhiều
thay đổi quan trọng về tâm lý của học sinh Trung học cơ sở, nhất là trên bình diện
nhân cách - xã hội - cảm xúc. “Đây là thời kỳ cái "tôi" hình thành và phát triển
mạnh mẽ, nhằm tạo ra những phẩm chất mới, đánh dấu sự chuyển tiếp sang giai
đoạn khác về chất trong sự phát triển nhân cách của thiếu niên.” [25]. Trong gia
đình, cha mẹ và người thân cho phép các em được tự lập nhiều hơn trong học tập và
cuộc sống, đồng thời cũng yêu cầu cao hơn đối với các em. Tính tự chủ gia tăng
khiến các em cảm thấy mình đã lớn và mong muốn được người lớn đối xử tôn
trọng, bình đẳng Bên cạnh đó, các em bắt đầu tham gia một cuộc sống xã hội đa
chiều hơn, như tham gia vào nhiều nhóm xã hội khác nhau (các nhóm bạn, tổ chức
đoàn đội, các câu lạc bộ ), cũng như tham gia nhiều hoạt động xã hội có ý nghĩa.
Từ đó, các em có nhu cầu tìm kiếm cho mình một vị trí trong nhóm, trong xã hội.
Tuy nhiên, dưới ảnh hưởng của quá trình dậy thì, năng lực cảm xúc của các em phát
triển chưa ổn định, cảm xúc của các em đôi khi thất thường. Các em phải học cách
quản lí cảm xúc để giao tiếp, ứng xử phù hợp và hiệu quả với người khác. Vì vậy,
nếu được người lớn hiểu, thông cảm và tạo điều kiện, sự phát triển tâm lý của các
em có thể diễn ra thuận lợi. Ngược lại, nếu không được giúp đỡ, sự phát triển của
các em gặp nhiều khó khăn, thậm chí để lại nhiều hệ quả tiêu cực như: thiếu tự tin,
xung đột với cha mẹ, thiếu gắn kết xã hội 3

Vì vậy, việc nghiên cứu sự phát triển tâm lý của học sinh Trung học cơ sở
trên bình diện nhân cách - xã hội - cảm xúc (cụ thể là hình ảnh cái tôi, quan hệ xã
hội, năng lực cảm xúc) có ý nghĩa cả về mặt lí luận và thực tiễn.
2. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
2.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lí luận và thực tiễn sự phát triển tâm lý của học sinh Trung học
cơ sở ở một số khía cạnh cụ thể trên các bình diện nhân cách - xã hội - cảm xúc
(hình ảnh cái tôi, quan hệ xã hội, năng lực cảm xúc), nhằm đóng góp tư liệu thực
chứng cho lý luận về sự phát triển tâm lý của lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở ở
Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lí luận nghiên cứu sự phát triển tâm lý ở một số khía cạnh
trên bình diện nhân cách - xã hội - cảm xúc của học sinh Trung học cơ sở.
- Tìm hiểu, đánh giá thực trạng phát triển tâm lý của học sinh Trung học cơ
sở ở 3 khía cạnh: hình ảnh cái tôi, quan hệ xã hội và năng lực cảm xúc.
- Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến 3 khía cạnh trên của sự phát triển
tâm lý ở học sinh Trung học cơ sở.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Sự phát triển tâm lý của học sinh Trung học cơ sở ở 3 khía cạnh: hình ảnh cái
tôi, quan hệ xã hội và năng lực cảm xúc.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Sự phát triển tâm lý của học sinh Trung học cơ sở biểu hiện ở nhiều khía
cạnh như nhận thức, nhân cách, quan hệ xã hội, cảm xúc Vấn đề nhận thức của
lứa tuổi này đã được nghiên cứu nhiều trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Các mối
quan hệ với bạn, quan hệ với mẹ, với bố của học sinh Trung học cơ sở Việt Nam đã
thu hút sự quan tâm của các nhà tâm lý học, giáo dục học, song ít người tìm hiểu
đồng thời các mối quan hệ này. Mặc dù ở lứa tuổi này, hình ảnh cái tôi - vấn đề 4

trung tâm của nhân cách - có sự thay đổi về chất; đời sống cảm xúc của các em
cũng có nhiều biến động, khả năng quản lí cảm xúc của các em gặp nhiều khó khăn,
song những nghiên cứu về nhân cách, cảm xúc của các em còn khá ít. Có thể nói
rằng, sự phát triển của quan hệ xã hội, hình ảnh cái tôi và năng lực cảm xúc là
những vấn đề đáng quan tâm ở lứa tuổi này, bên cạnh vấn đề phát triển nhận thức.
Do đó, đề tài tập trung nghiên cứu sự phát triển của học sinh Trung học cơ sở ở 3
khía cạnh cụ thể sau: hình ảnh cái tôi, quan hệ xã hội và năng lực cảm xúc.
Các nghiên cứu về tâm lý của học sinh Trung học cơ sở Việt Nam thường đề
cập đến những thay đổi lớn của cả giai đoạn lứa tuổi, ít có những nghiên cứu về sự
phát triển ở cấp độ cá nhân trong một giai đoạn ngắn. Mặt khác, do điều kiện giới
hạn về thời gian thực hiện nên giai đoạn phát triển được nghiên cứu ở đề tài này
cũng được giới hạn trong vòng 1 năm học (9 tháng).
3.2.2. Giới hạn về khách thể nghiên cứu
- Khách thể trả lời phiếu khảo sát: 536 học sinh lớp 6, lớp 7, lớp 8 và lớp 9.
- Khách thể trả lời phiếu phỏng vấn: 36 học sinh.
- Khách thể tham gia phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm: 20 học sinh.
3.2.3. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Hà Nội là đô thị lớn hàng đầu của cả nước, là nơi có tốc độ đô thị hóa nhanh.
Điều đó ít nhiều có ảnh hưởng đến tâm lý học sinh Trung học cơ sở Hà Nội. Nghiên
cứu trên đối tượng học sinh Trung học cơ sở Hà Nội hứa hẹn có nhiều kết quả thú
vị. Mặt khác, địa bàn Hà Nội thuận lợi hơn cho tác giả trong việc tổ chức nghiên
cứu vì đây là nghiên cứu theo chiều dọc. Do đó, nghiên cứu này chỉ tiến hành tại 2
trường Trung học cơ sở trên địa bàn Hà Nội: 1 trường ở nội thành (trường Trung
học cơ sở Tây Sơn, quận Hai Bà Trưng) và 1 trường ở ngoại thành (trường Trung
học cơ sở Đại Áng, huyện Thanh Trì).
4. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
4.1. Nguyên tắc phương pháp luận
- Nguyên tắc tiếp cận hoạt động: Tâm lý là sự phản ánh hiện thực khách
quan vào não người thông qua hoạt động của con người. Tâm lý được hình thành, 5

phát triển và biểu hiện trong quá trình hoạt động và là sản phẩm hoạt động. Vì vậy,
phải tiếp cận tâm lý như một hoạt động tâm lý. Để tìm hiểu sự phát triển tâm lý của
học sinh Trung học cơ sở, thái độ, hành vi, ứng xử của các em trong quan hệ với
mọi người xung quanh và với bản thân mình đã được khảo sát.
- Nguyên tắc tiếp cận hệ thống: Con người là một thực thể sinh học và xã
hội; tâm lý con người có cơ sở tự nhiên và cơ sở xã hội. Sự phát triển tâm lý của
con người nói chung, trẻ em nói riêng chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố: sinh
học, xã hội. Vì vậy, khi phân tích sự phát triển tâm lý của học sinh Trung học cơ sở,
cần phải tính đến đặc điểm sinh lí của lứa tuổi này, cũng như ảnh hưởng của các yếu
tố thuộc về môi trường xã hội.
- Nguyên tắc của tâm lý học phát triển: Các sự vật, hiện tượng tự nhiên hay
xã hội đều có quá trình nảy sinh, vận động và phát triển. Vì vậy, khi nghiên cứu các
hiện tượng tâm lý, nhà nghiên cứu cần đặt đối tượng nghiên cứu, khách thể nghiên
cứu của mình trong quá trình vận động và phát triển của chúng. Trong nghiên cứu
này, sự phát triển hình ảnh cái tôi, quan hệ xã hội và năng lực cảm xúc của học sinh
Trung học cơ sở được nghiên cứu trong vòng 1 năm học.
4.2. Các phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu sau: phương pháp
nghiên cứu văn bản; phương pháp trắc nghiệm; phương pháp điều tra bằng bảng
hỏi; phương pháp phỏng vấn sâu; phương pháp thảo luận nhóm; phương pháp
nghiên cứu trường hợp; phương pháp thống kê toán học.
5. ĐÓNG GÓP MỚI VỀ KHOA HỌC CỦA LUẬN ÁN
5.1. Đóng góp về mặt lí luận
Luận án đã chỉ ra một số khoảng trống về nội dung, cũng như phương pháp
nghiên cứu sự phát triển tâm lý lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở ở Việt Nam.
Luận án đã góp phần làm sáng tỏ cơ sở lí luận định hướng cho việc nghiên
cứu sự phát triển tâm lý của lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở như đã xác định được
những khái niệm cơ bản (phát triển tâm lý, hình ảnh cái tôi, quan hệ xã hội, năng
lực cảm xúc), đặc biệt đã làm rõ nội hàm khái niệm sự phát triển tâm lý và chỉ ra 6

những biến đổi quan trọng ở các khía cạnh tâm lý trong giai đoạn phát triển: hình
ảnh cái tôi, quan hệ xã hội và năng lực cảm xúc.
Luận án đã cung cấp những bằng chứng khoa học cho hệ thống lý luận về sự
phát triển tâm lý của học sinh Trung học cơ sở tại một lát cắt thời gian của lứa tuổi.
5.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
Về mặt phương pháp, thứ nhất, luận án đã sử dụng thiết kế dọc để nghiên
cứu sự phát triển tâm lý. Đây là thiết kế nghiên cứu hợp lí trong nghiên cứu sự phát
triển tâm lý cá nhân, đã được sử dụng nhiều trên thế giới, nhưng ít được sử dụng tại
Việt Nam. Nhờ đo 2 lần (đầu năm học và cuối năm học), sự phát triển tâm lý của
học sinh Trung học cơ sở được đánh giá ở cấp độ cá nhân, tức là thấy được sự phát
triển của từng cá nhân theo thời gian. Thứ hai, luận án đã sử dụng trắc nghiệm “20
mệnh đề”- một trắc nghiệm đã được ứng dụng phổ biến trên thế giới trong nghiên
cứu về hình ảnh cái tôi - theo một cách hoàn toàn mới để đánh giá sự phát triển.
Kết quả nghiên cứu thực tiễn đã chỉ ra những bằng chứng về sự phát triển ở
cả 3 khía cạnh: hình ảnh cái tôi, quan hệ xã hội và năng lực cảm xúc của lứa tuổi
học sinh THCS trong một khoảng thời gian ngắn của giai đoạn tuổi thiếu niên. Từ
đó, luận án góp phần bổ sung những hiểu biết mới và chi tiết hơn về sự phát triển
tâm lý của học sinh Trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay. Đồng thời đánh giá
sự thay đổi của cả 3 khía cạnh qua 2 lần đo, đánh giá cả 3 mối quan hệ xã hội cơ
bản của học sinh (quan hệ với mẹ, quan hệ với bố, quan hệ với bạn thân) theo các
tiêu chí giống nhau (nội dung giao tiếp, sự quan tâm, gần gũi, sự hiểu biết lẫn nhau,
sự tin tưởng, sự tôn trọng), luận án có điều kiện để so sánh sự phát triển của 3 khía
cạnh, so sánh tính chất của 3 mối quan hệ này. Nhờ đó, một số đặc điểm tâm lý cơ
bản của học sinh THCS đã được minh chứng bằng các số liệu thực tế.
6. Ý NGHĨA LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA LUẬN ÁN
6.1. Ý nghĩa lí luận
Trên thế giới và ở Việt Nam, đã có không ít các nghiên cứu về sự phát triển
tâm lý của thanh thiếu niên nói chung và học sinh Trung học cơ sở nói riêng. Tuy
nhiên, mỗi nghiên cứu thường quan tâm đến một khía cạnh cụ thể của sự phát triển. 7

Ở Việt Nam, hình ảnh cái tôi, năng lực cảm xúc của học sinh lứa tuổi này cũng chưa
được nghiên cứu nhiều; những nghiên cứu về quan hệ xã hội thường tập trung vào
một loại quan hệ. Với việc lựa chọn nghiên cứu hình ảnh cái tôi, quan hệ xã hội và
năng lực cảm xúc của học sinh Trung học cơ sở, luận án đã góp phần lấp khoảng
trống đó. Nghiên cứu này đóng góp một cách nhìn nhận, đánh giá lứa tuổi này một
cách thực chứng; làm phong phú hơn lí luận về sự phát triển tâm lý của lứa tuổi này.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu thực tiễn của luận án giúp những người làm công tác
đánh giá, trị liệu, giáo dục có cơ sở để đánh giá sự phát triển của trẻ em; giúp cho
công tác giáo dục trẻ của nhà trường, gia đình và xã hội được phù hợp hơn với sự
phát triển của các em. Luận án đã góp phần lí giải nguyên nhân của những hiện
tượng tâm lý tiêu cực ở học sinh Trung học cơ sở, làm cơ sở cho những giải pháp
giáo dục, đào tạo và ứng xử phù hợp. Kết quả nghiên cứu của luận án là một gợi ý
về thiết kế nghiên cứu, cũng như các hướng nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực
nghiên cứu sự phát triển tâm lý nói chung, sự phát triển tâm lý của lứa tuổi học sinh
Trung học cơ sở nói riêng.
7. CƠ CẤU CỦA LUẬN ÁN
Luận án bao gồm các phần và các chương như sau:
- Mở đầu
- Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu về sự phát triển tâm lý của học
sinh Trung học cơ sở
- Chương 2: Cơ sở lí luận về sự phát triển tâm lý của học sinh Trung học cơ sở
- Chương 3: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu
- Chương 4: Kết quả nghiên cứu thực tiễn về sự phát triển tâm lý của học sinh
Trung học cơ sở
- Kết luận và kiến nghị
- Danh mục công trình công bố của tác giả
- Danh mục tài liệu tham khảo
- Phụ lục.