Luận Văn Sự phát triển công nghiệp tỉnh bình dương tr ong thời k ỳ đổi mới từ 1986 đến 2003

SỰ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP TỈNH BÌNH DƯƠNG TR ONG THỜI K Ỳ ĐỔI MỚI TỪ 1986 ĐẾN 2003


DA ÃN LUA ÄN






1) Ly ù do chọn đe à t ài:




BÌNH DƯƠNG . Cái te ân gợi le ân âm hưởng vừa y e ân lành, vừa sinh động, một lần nữa được chọn đe å gọi te ân cho một vùng đất vốn hie àn hòa nhưng đầy năng động. Có thể hiểu từ “Bình” là bằng phẳng, yên ổn; cũng có nghĩa bình thường, giản dị. “Dương” là trái với âm; chỉ mặt trời, chỉ sự mạnh me õ, sinh động, vươn le ân. Bình Dương – thanh bình như mặt trời ban mai – là te ân rất đe ïp đe õ và có y ù nghĩa lịch sử.


Bình Dương là tên mới của tỉnh Thủ Dầu Một xưa, nơi có tiếng là một “tỉnh miệt vườn” nhất Nam Ky ø. Người dân thành phố Sài Gòn và phần đông người A Âu rất thích đến đây nghỉ ngơi, thăm viếng, mua những đặc sản, cây trái


Tỉnh Bình Dương mới được tái lập từ năm 1997, tre ân cơ sở tách ra từ tỉnh Sông Be ù (thành hai tỉnh Bình Dương và Bình Phước). Song thực ra vùng đất Bình Dương đã trải qua quá trình phát trie ån lâu đời, đầy sóng gió và bie án động nhưng cũng rất đỗi hào hùng với truy e àn thống lao động cần cù, giàu y ù chí chống giặc ngoại xâm. Ne áu tính từ sự kie än Thống suất Chưởng cơ Le ã thành hầu Nguy e ãn Hữu Cảnh đặt phủ Gia Định năm 1698 đe án nay , Bình Dương cùng với các địa phương khác của Nam Bộ đã trải qua một chặng đường lịch sử hơn 300 năm.


Bình Dương ngày nay là một tỉnh thuộc mie àn Đông Nam Bộ, là một cực quan trọng của Vùng kinh te á trọng đie åm phía Nam. Với vị trí địa ly ù thuận lợi, nằm tre ân các trục giao thông quan trọng của quốc gia, tỉnh lỵ chỉ cách thành phố Hồ Chí Minh 30 km. Do đó, Bình Dương có rất nhie àu thuận lợi cho phát trie ån









giao thông đường bộ và phát trie ån sản xuất công nghie äp. Hơn nữa, hầu he át đất đai của tỉnh đe àu nằm tre ân địa hình cao, v ùng đồi trung du ne ân ngành sản xuất vật lie äu xây dựng, đặc bie ät ngành gốm sứ, sơn mài, đie âu khắc truy e àn thống càng có điều kiện phát triển


The o ông Hồ Minh Phương, nguy e ân Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương “Khai thác triệt để những lợi thế về vị trí địa lý, thời cơ, đồng thời vận dụng sáng tạo chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đã giúp Bình Dương thực hie än thắng lợi nhie àu mục tie âu và nhie äm vụ quan trọng trong phát trie ån kinh te á – xã hội suốt sáu năm qua. Chẳng the á mà từ một địa phương phải dựa vào trợ cấp của ngân sách trung ương, giờ đây , Bình Dương tự hào là một trong 5 địa phương có nguồn thu khá, đóng góp không nhỏ cho ngân sách trung ương” [47,tr.13].


Thật vậy , chính nhờ phát huy lợi the á của mình và xác định đúng đắn chie án lược phát trie ån đổi mới kinh te á, ne ân chỉ sau một thời gian ngắn, kinh te á Bình Dương đã chuy e ån từ một tỉnh thuần nông sang một tỉnh có ne àn công nghie äp phát trie ån với nhie àu khu công nghiệp, khu chế xuất và cụm công nghiệp Sự gia tăng nhanh chóng ve à ty û trọng của ngành công nghie äp trong GDP đã đưa Bình Dương trở thành tỉnh đầu tie ân của Vie ät Nam (không ke å các thành phố trực thuộc trung ương) có ty û trọng công nghie äp lớn hơn nông nghie äp và dịch vụ cộng lại (chie ám
62% GDP /2003), trong đó khu vực kinh te á tư nhân và kinh te á có v ốn đầu tư nước ngoài phát trie ån rất mạnh. Sự phát trie ån mạnh me õ của công nghie äp cũng thúc đẩy nông nghie äp tăng trưởng nhanh và ổn định, gắn sản xuất nông nghie äp với công nghie äp che á bie án, cơ cấu cây trồng, vật nuôi chuy e ån mạnh the o hứơng sản xuất hàng hóa, hình thành các v ùng sản xuất hàng hóa chuy e ân canh quy mô lớn.









The o quy hoạch của Sở Công nghie äp nói rie âng và của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương nói chung, trong những năm tới, đe å tie áp tục phát huy tie àm năng, the á mạnh của tỉnh, thực hie än phương hướng, mục tie âu mà Đại hội lần thứ VII của Đảng bộ tỉnh đe à ra, Bình Dương cần có những giải pháp gì, bước đi ra sao, hướng khắc phục những tồn tại do phát trie ån công nghie äp với tốc độ quá nhanh đe m lại? Làm the á nào đe å Bình Dương thật sự xứng đáng khi trở thành thành vie ân của “tứ giác phát triển” Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, mang lại những đóng góp to lớn cho đất nước và cho tỉnh nhà Bình Dương?


Đó là tất cả những gì mà tác giả luận văn muốn the å hie än qua: “Sự phát t r ie ån công nghiệp tỉnh Bình Dương trong thời kỳ đổi mới từ 1986 đến 2003”.


2) Mục đích nghie ân cứu:




Qua nghie ân cứu luận văn, tác giả mong muốn góp phần khai thác tie àm năng, the á mạnh của tỉnh, phát huy hơn nữa những mặt tích cực, đie àu chỉnh những gì còn hạn che á nhằm đưa công nghie äp tỉnh nhà phát trie ån như sự định hướng và ky ø vọng mà Đại hội lần thứ VII của Đảng bộ Tỉnh đe à ra.


3) Đối t ươ ïng v à phạm v i nghie ân cứu:




Đối tượng nghie ân cứu của luận văn là sự phát trie ån công nghie äp tỉnh Bình Dương. Nhưng v ới dung lượng vừa phải của một luận văn, tác giả chỉ đe à cập vài ne ùt ve à đặc đie åm tự nhie ân, kinh te á, xã hội tỉnh Bình Dương, trong đó chú trọng đe án các giai đoạn phát trie ån công nghie äp cùng những thuận lợi, khó khăn của tỉnh Bình Dương. Chủ y e áu hơn cả là đi vào sự phát trie ån công nghie äp tỉnh Bình Dương trong thời ky ø đổi mới 1986 – 2003, đặc bie ät là từ 1997 – tức là lúc tái lập tỉnh Bình Dương đe án nay và vì đây còn là mốc phát trie ån có tính đột phá, khởi sắc, đe å rồi từ đó vươn le ân cùng tam giác phát trie ån Thành phố Hồ Chí Minh –









Đồng Nai – Bà Rịa Vũng Tàu thành “tứ giác phát triển”, Vùng kinh tế trọng đie åm phía Nam đầy hứa he ïn.


Giới hạn ve à không gian nghie ân cứu đe à tài là vùng đất hành chính thuộc hai tỉnh Bình Dương và Bình Phước, gọi chung là Sông Be ù trong thời gian từ 1976 đe án 1996. Còn từ 1997 trở v e à sau, nội dung nghie ân cứu chỉ thuộc phạm vi tỉnh Bình Dương.


4) Lịch sử nghie ân cư ùu đe à t ài:




Bình Dương – cái te ân nghe rất đỗi thân thương, đầm ấm, vừa bình dị nhưng cũng vừa thoáng ne ùt kie âu sa bởi lịch sử phát trie ån của nó đầy bie án động, thăng trầm, nhưng cũng rất đỗi hào hùng với bao truy e àn thống tốt đe ïp trong lao động và trong kháng chie án chống ngoại xâm. Cùng với sự bie án đổi, thăng trầm của lịch sử, Bình Dương chịu rất nhie àu đổi thay v e à địa ly ù hành chính ở đất nước ta.


Thuở đầu của thời mở đất phương Nam, Bình Dương là te ân một tổng thuộc huy e än Tân Bình, phủ Gia Định. Đe án năm 1808, khi huy e än Tân Bình được đổi thành phủ thì Bình Dương được nâng le ân là một trong 4 huy e än của phủ này . Đất Bình Dương thuở đó nay chủ y e áu thuộc địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, chỉ có một phần vùng Dầu Tie áng lúc đó là tổng Dương Hòa Hạ thuộc tỉnh Bình Dương ngày nay .


Năm 1956, tỉnh Bình Dương được thie át lập nhưng không phải trùng v ới địa bàn huy e än Bình Dương xưa kia. Đe án sau 1975, Bình Dương được sáp nhập tỉnh Bình Long và Phước Long thành Sông Be ù. Và đe án năm 1997, tỉnh Bình Dương được tái lập nhưng cũng không hoàn toàn là địa phận của tỉnh Bình Dương trước
1975. Như vậy , trong lịch sử Bình Dương là te ân gọi của những đơn vị hành chính









– lãnh thổ the o những cấp độ khác nhau (tổng, huy e än, tỉnh) v ới những địa bàn lãnh thổ khác nhau.


Sau giải phóng, công nghie äp Bình Dương (ke å cả trước đây còn là Sông Be ù) gần như chưa có gì. Hòa bình rồi, vie äc cần phải tập trung là nông nghie äp đe å lo cái ăn là trước nhất. Suốt 15 năm sau chie án tranh, nông nghie äp chie ám vai trò chủ đạo trong kinh te á Bình Dương. Vì vậy , khi nói đe án Bình Dương v e à sự hình thành khai phá, về cư dân, làng nghề truyền thống (gốm sứ, sơn mài, điêu khắc ), về lễ hội dân gian (Lễ Kỳ Yên, Lễ cúng Nhà vuông, Lễ hội chùa chiền ), nông nghiệp, nông thôn , đến nay đã có khá nhie àu công trình nghie ân cứu. The á nhưng, đi sâu tìm hie åu nghie ân cứu ve à công nghie äp và sự phát trie ån của nó thì chưa nhie àu. Bởi le õ cho đe án đầu những năm 90, Bình Dương vẫn là một tỉnh có the á mạnh ve à nông nghie äp mà chủ lực chỉ xoay quanh cây cao su của Dầu Tie áng.


Sau Đại hội toàn quốc Đảng Cộng sản Vie ät Nam lần thứ VII và sau Đại hội Tỉnh Đảng bộ lần thứ V, trong giai đoạn tới, trước nhie àu thời cơ và thuận lợi mới, song những khó khăn, thách thức mới cũng he át sức to lớn, đã thôi thúc Sông Be ù khẳng định một con đường: Tie áp tục đổi mới mạnh me õ v e à mọi mặt nhằm bie án the á mạnh trong tầm tay thành của cải vật chất, tinh thần, phục vụ ngay cho hành trình đổi mới không ngừng, đồng thời có bie än pháp cụ the å khắc phục the á y e áu bao gồm cả khuy e át đie åm, sai lầm của quá khứ đe å giảm bớt tổn thất trong quá trình đổi mới; đẩy nhanh tốc độ tăng le ân của the á và lực tự có hie än còn chưa mạnh, chưa nhie àu.


Tre ân quan đie åm đó, Ban Kinh te á Tỉnh ủy Sông Be ù đã cho ra mắt quy ù độc giả đầu xuân Nhâm Thân 1992 tập sách mang te ân “Sông Bé – Tie àm năng kinh tế, những triển vọng đầu tư và du lịch” . Ngoài phần đầu giới thie äu que â hương đất nước con người Sông Be ù, phần hai đe à cập đe án những tie àm năng kinh te á v ới









thế mạnh là cây công nghiệp: cao su, bạch đàn , cây thực phẩm công nghiệp: mía, điều bên cạnh đó là những bài nói về sự hình thành và phát trie ån ngành truy e àn thống sơn mài, gốm sứ Sông Be ù. Qua những tie àm năng được gợi mở là trie ån vọng hợp tác đầu tư, mong muốn ke át bạn với các nơi trong và ngoài nước với tinh thần tôn trọng, thông cảm giúp đỡ lẫn nhau, nhằm cùng đạt hie äu quả tốt đe ïp.


Có the å nói vào thời đie åm này , tie àm năng ve à the á và lực Sông Be ù đã có nhưng vấn đề là “còn đang ở phía trước”, nhiều tiềm năng chưa được đánh thức, khai phá và phần lớn các doanh nghie äp còn đang ở dạng sơ khởi, quy mô nhỏ là chính. Có le õ v ì the á, một số đơn vị tự thấy mình còn chưa đáng trình làng he át mọi
y ù định và những công vie äc đang làm.




- Một lần nữa, như đe å khẳng định những tie àm năng vốn có và sự phát trie ån tỉnh nhà chắc hẳn se õ có, năm 1995 Ủy ban Ke á hoạch tỉnh Sông Be ù đã xuất bản tập sách “ Sông Bé – Tiềm năng và phát triển”. Ngoài phần nhỏ khái quát đất nước con người Sông Be ù, phần trọng tâm là giới thie äu những tie àm năng v e à kinh te á: nông, lâm, công nghie äp; kinh doanh xuất nhập khẩu v à một số mặt thuộc văn hóa xã hội. Đồng thời tập sách còn giới thie äu rất nhie àu doanh nghie äp đã và đang phát trie ån, giới thie äu các dự án mời gọi đầu tư, trong đó có 43 dự án đầu tư nước ngoài được cấp giấy phe ùp và hoạt động cùng 6 dự án đang gọi vốn đầu tư. Đáng lưu y ù là trong số 43 dự án có 21 dự án thuộc mảng công nghie äp.


Rie âng trang ve à công nghie äp, ngoài một số hình ảnh các nhà máy , nơi sản xuất gốm sứ, đie âu khắc, khu công nghie äp Tân Định, tập sách chỉ đie åm qua thông tin ngắn gọn ve à sự mời gọi các hình thức lie ân doanh hoặc đầu tư 100% vốn vào các ngành công nghie äp, ngành nghe à truy e àn thống, gia công các mặt hàng xuất