Thạc Sĩ Sự nghiệp củng cố độc lập dân tộc của Cộng hòa Ấn Độ trong giai đoạn 1950 - 1964

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NĂM 2014
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 6
1.1. Các kết quả nghiên cứu đã công bố 6
1.2. Những vấn đề chưa được giải quyết nhìn từ phía Việt Nam 21
1.3. Những vấn đề luận án tập trung làm rõ 22
Chương 2: NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ NGHIỆP CỦNG
CỐ ĐỘC LẬP DÂN TỘC CỦA CỘNG HÒA ẤN ĐỘ TRONG GIAI ĐOẠN
1950 - 1964 24
2.1. Tình hình thế giới và khu vực Nam Á sau Chiến tranh thế giới thứ hai 24
2.2. Tình hình Ấn Độ sau khi được tự trị 31
Chương 3: NỘI DUNG CỦNG CỐ ĐỘC LẬP DÂN TỘC CỦA CỘNG
HÒA ẤN ĐỘ TRONG GIAI ĐOẠN 1950 - 1964 51
3.1. Trên lĩnh vực kinh tế 51
3.2. Trên lĩnh vực chính trị 61
3.3. Trên lĩnh vực ngoại giao 75
3.4. Trên lĩnh vực quốc phòng - an ninh 99
3.5. Trên lĩnh vực văn hóa - xã hội 110
Chương 4: NHẬN XÉT VỀ SỰ NGHIỆP CỦNG CỐ ĐỘC LẬP DÂN TỘC
CỦA CỘNG HÒA ẤN ĐỘ TRONG GIAI ĐOẠN 1950 - 1964 VÀ KINH
NGHIỆM ĐỐI VỚI CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 117
4.1. Đánh giá chung 117
4.2. Kinh nghiệm từ sự nghiệp củng cố độc lập dân tộc của Cộng hòa
Ấn Độ đối với các nước đang phát triển 143
KẾT LUẬN 149
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN
QUAN TỚI LUẬN ÁN 151
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 152
CHÚ GIẢI 161
PHỤ LỤC 164
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh nhiều mối quan hệ quốc tế mới đan xen, phức tạp của xu thế
quốc tế hóa, toàn cầu hóa hiện nay, để tồn tại và phát triển theo hướng độc lập tự
chủ, đòi hỏi mỗi quốc gia phải tìm cho mình một hướng đi thích hợp. Hướng đi đó
cần hợp với xu thế của thời đại, với những đặc thù của quốc gia dân tộc thì việc bảo
vệ và củng cố nền độc lập cho dân tộc sẽ được thực hiện một cách thuận lợi. Vì vậy,
việc nghiên cứu, tìm hiểu những con đường đấu tranh bảo vệ, củng cố độc lập và
phát triển quốc gia dân tộc của các nước trên thế giới có một ý nghĩa quan trọng cả
về lý luận lẫn thực tiễn.
Nằm ở khu vực Nam Á, Ấn Độ không chỉ được biết đến như một trong
những quốc gia rộng lớn và đông dân, mà thế kỷ XX, Ấn Độ từ một nước thuộc địa,
vươn lên trở thành một cường quốc, đã và đang tham gia vào các vấn đề chung của
khu vực và quốc tế. Thật vậy, trong lịch sử, Ấn Độ còn được biết đến như là một
trong những cái nôi của nền văn minh nhân loại, một trong những thuộc địa vô cùng
quan trọng, là “xương sống” của đế quốc Anh, một “viên kim cương trên vương
miện Nữ hoàng Anh”, một quá trình đấu tranh kiên trì và bền bỉ để được tự trị
(1947) và độc lập hoàn toàn (1950), một thành viên sáng lập “Phong trào không liên
kết” . Ấn Độ cũng là một quốc gia có vai trò quan trọng và những đóng góp tích
cực cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giữ gìn bảo vệ hòa bình trên thế
giới cũng như sự ổn định và phát triển của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Sau khi giành được độc lập và bắt đầu bước vào kỷ nguyên mới xây dựng
nền Cộng hòa, nhiệm vụ lịch sử đặt ra cho dân tộc Ấn Độ hết sức to lớn: đó là lựa
chọn con đường đi đến tương lai, tiến theo kịp sự phát triển của thế giới văn minh.
Đây không phải là một công việc đơn giản, bởi vì với phương châm “đi mà ở” của
thực dân Anh, Ấn Độ phải giải quyết những hậu quả hết sức nặng nề: một nền kinh
tế khủng hoảng với những tàn dư dai dẳng mang tính chất thuộc địa; một chế độ
chính trị xã hội phức tạp với những mâu thuẫn về dân tộc, những bất hòa về tín
ngưỡng; sự bỏ dở vấn đề Kashmir trong quan hệ Ấn Độ - Pakistan . Tuy nhiên, cácvấn đề này được giải quyết một cách khá hiệu quả dưới thời Chính phủ Thủ tướng
J. Nehru, từ năm 1950 đến năm 1964.
Với những biện pháp nhằm ổn định tình hình và phát triển đất nước trong
hơn một thập niên đầu nền Cộng hòa, chính phủ của Thủ tướng J. Nehru từng bước
giải quyết đồng bộ, có kế hoạch các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, sự mềm dẻo, tích cực
trong đường lối đối ngoại, sự kiên quyết đấu tranh trong việc thu hồi lãnh thổ nền
độc lập được củng cố, uy tín và vị thế của Ấn Độ được khẳng định trên trường quốc
tế. Đây cũng là nền tảng để các chính phủ tiếp theo tiếp tục lãnh đạo đất nước đạt
nhiều thành tựu về sau. Đúng như lời phát biểu ngày 15/8/1947 của Thủ tướng J.
Nehru tại Nghị viện Ấn Độ:
Từ bao năm qua chúng ta đã ước hẹn với số phận, và nay là lúc chúng ta
thực hiện lời hứa, không phải một cách đầy đủ hay trọn vẹn mà là một
cách cơ bản. Ngay vào thời khắc lúc nửa đêm, khi cả thế giới đang chìm
trong giấc ngủ thì Ấn Độ sẽ thức giấc để được sống và hưởng tự do. Thời
khắc lịch sử hiếm hoi đang đến, khi chúng ta bước ra khỏi quá khứ để
đến với tương lai, khi một thời đại sẽ kết thúc, khi hồn thiêng dân tộc,
vốn bị áp bức bao lâu nay, sẽ bắt đầu cất tiếng [146].
Chính vì thế, việc nghiên cứu sự nghiệp củng cố nền độc lập dân tộc của
Cộng hòa Ấn Độ trong giai đoạn 1950 - 1964, phân tích quá trình bền bỉ và gian
khổ của nhân dân Ấn Độ, từng bước củng cố nền Cộng hòa, đánh giá được những
thành tựu, hạn chế, rút ra đặc điểm con đường xây dựng và bảo vệ đất nước theo
đường lối J. Nehru có giá trị cao về lý luận lẫn thực tiễn.
Hơn nữa, Ấn Độ là một nước lớn ở châu Á, có mối quan hệ lâu đời và chặt
chẽ với khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Mối quan hệ hữu nghị, hợp
tác giữa Việt Nam và Ấn Độ trong thời kỳ cận - hiện đại được các lãnh tụ của hai
dân tộc, Hồ Chí Minh và J. Nehru, đặt nền móng và luôn được Đảng và Nhà nước
ta quan tâm, vun đắp. Từ thực tế trên đặt ra yêu cầu cần tìm hiểu về lịch sử và văn
hóa Ấn Độ để hiểu rõ, phát huy tình đoàn kết và quan hệ giữa hai nước trong giai
đoạn cách mạng mới.Xuất phát từ tầm quan trọng của những vấn đề nêu trên, tác giả quyết định
chọn đề tài “Sự nghiệp củng cố độc lập dân tộc của Cộng hòa Ấn Độ trong giai
đoạn 1950 - 1964” để nghiên cứu viết luận án Tiến sĩ Lịch sử.
2. Mục đích và nhiệm vụ của luận án
2.1. Mục đích
Mục đích của luận án là nghiên cứu có hệ thống về sự nghiệp củng cố độc
lập dân tộc của Cộng hòa Ấn Độ từ góc độ của nhà nghiên cứu Việt Nam trên các
lĩnh vực: kinh tế, chính trị, ngoại giao, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh
trong giai đoạn 1950 - 1964. Từ đó rút ra bài học kinh nghiệm đối với các nước
đang phát triển.
2.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện mục đích trên, luận án tập trung giải quyết những nhiệm vụ chủ
yếu sau đây:
- Phân tích những nhân tố tác động đến quá trình củng cố nền độc lập dân tộc
của Cộng hòa Ấn Độ trong giai đoạn 1950 - 1964.
- Phân tích việc thực thi các chính sách kinh tế, chính trị, văn hóa, ngoại
giao, quốc phòng - an ninh trong việc bảo vệ và củng cố nền Cộng hòa Ấn Độ trong
giai đoạn 1950 - 1964. Qua đây làm rõ sự thành công và hạn chế từ sự nghiệp củng
cố độc lập dân tộc của Cộng hòa Ấn Độ trong giai đoạn 1950 - 1964.
- Bước đầu rút ra đặc điểm về sự nghiệp củng cố độc lập dân tộc của Cộng
hòa Ấn Độ và một số kinh nghiệm đối với các nước đang phát triển.