Luận Văn Sự cần thiết và mục tiêu của Sổ tay Kiểm toán nội bộ

Sự cần thiết và mục tiêu của Sổ tay Kiểm toán nội bộ

Chương I - GIỚI THIỆU CHUNG

1. Sự cần thiết và mục tiêu của Sổ tay Kiểm toán nội bộ
a) Sự cần thiết:
Thực hiện mục tiêu và chiến lược phát triển của Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (sau đây gọi tắt là NHTM) là “Phát triển bền vững, hội nhập, an toàn, hiệu quả” thì nhất thiết phải xây dựng và chuẩn hoá các quy chế, cơ chế, quy trình trong mọi hoạt động như quản trị điều hành và trong các lĩnh vực nghiệp vụ cụ thể, theo đó Sổ tay Kiểm toán nội bộ (Sổ tay KTNB) là công cụ quan trọng trong việc thực thi các mục tiêu, chiến lược phát triển đã đề ra.
Ngân hàng thương mại lớn hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ và dịch vụ ngân hàng, quản lý một khối lượng lớn van và tài sản của ngân hàng và khách hàng, đòi hỏi cần phải có một hệ thống kiểm toán, kiểm soát nội bộ hoạt động có hiệu quả, tuân theo pháp luật nhằm để quản lý và kiểm soát rủi ro, đảm bảo an toàn trong hoạt động.
Kiểm toán nội bộ là một bộ phận độc lập trong NHTM, thông qua việc thực hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình để kiểm tra, đánh giá, xác nhận tính hiệu quả của công tác quản lý rủi ro và tính hữu hiệu của hệ thống kiểm toán, kiểm soát nội bộ, từ đó xác lập được các thông tin về tài chính, tình hình hoạt động giúp Hội đồng Quản trị, Tổng Giám đốc nắm bắt được một cách kịp thời các nguy cơ, tiềm ẩn rủi ro, mức độ hoàn thành mục tiêu, kế hoạch, xác định và phân bổ nguồn lực, hoạch định chính sách và định hướng chiến lược cho mọi hoạt động của NHTM.
Sổ tay kiểm toán được ban hành là yêu cầu cấp thiết, nhằm tạo hành lang hoạt động và định hướng thống nhất trong kiểm toán nội bộ của NHTM.
b) Mục tiêu:
Sổ tay kiểm toán nội bộ hướng đến sự chuẩn hóa và thống nhất về tài liệu nghiên cứu, áp dụng phục vụ cho hoạt động kiểm toán nội bộ của NHTM.
2. Về cơ sở pháp lý:
Luật các tổ chức tín dụng ngày 12/12/1997 và Luật sửa đổi một số Điều của Luật các Tổ chức tín dụng số 20/2004/QH ngày 15/6/2004 (Điều 38) và các văn bản dưới Luật hướng dẫn thực hiện.
3. Cấu trúc Sổ tay kiểm toán nội bộ:
Sổ tay kiểm toán nội bộ gồm có 5 cấu phần:
Cấu phần thứ nhất: Giới thiệu chung
Trong phần này, Sổ tay kiểm toán nội bộ giới thiệu về sự cần thiết, mục đích, cấu trúc của Sổ tay kiểm toán nội bộ cũng như phương pháp tra cứu.
Cấu phần thứ hai: Chính sách kiểm toán nội bộ
Tại phần này Sổ tay kiểm toán nội bộ đề cập các nội dung của chính sách kiểm toán nội bộ, đó là những nội dung về quan điểm, định hướng, giải pháp đối với lĩnh vực kiểm toán nội bộ; các khuôn khổ hoạt động kiểm toán nội bộ được Hội đồng quản trị phê duyệt nhằm làm cơ sở cho việc xây dựng và tổ chức quản lý, thực hiện các cơ chế, quy chế, quy định, quy trình hoạt động kiểm toán nội bộ của NHTM.
Cấu phần thứ ba: Cơ cấu tổ chức, điều hành và hoạt động của Kiểm toán nội bộ
Phần này đề cập các nội dung về cơ cấu tổ chức bộ máy và điều hành hoạt động cũng như mối quan hệ giữa các bộ phận kiểm toán nội bộ và giữa bộ phận kiểm toán nội bộ với các bên có liên quan.
Cấu phần thứ tư: Quy trình, thủ tục kiểm toán nội bộ
Tại phần này, Sổ tay kiểm toán nội bộ đề cập cụ thể nội dung quy trình, thủ tục kiểm toán nội bộ nhằm hướng dẫn thực hiện chính sách kiểm toán nội bộ về hồ sơ kiểm toán và các bước thực hiện trong quy trình cũng như các thủ tục kiểm toán nội bộ.
Cấu phần thứ năm: Hướng dẫn kiểm toán nội bộ một số nghiệp vụ
Tại phần này được xây dựng độc lập và tách ra thành từng Phụ lục của Sổ tay kiểm toán nội bộ, theo đó hướng dẫn cụ thể về kiểm toán nội bộ một số nghiệp vụ của NHTM. Cùng với những hướng dẫn chung về quy trình, thủ tục kiểm toán nội bộ đã đề cập tại các cấu phần của Sổ tay kiểm toán nội bộ.
4. Cập nhật Sổ tay kiểm toán nội bộ:
Sổ tay kiểm toán nội bộ thường xuyên phải được rà soát, cập nhật để có được đầy đủ nội dung liên quan đến cơ chế, quy chế cũng như quy trình, thủ tục kiểm toán nội bộ, đảm bảo tính đầy đủ, tính hữu dụng của Sổ tay, đáp ứng được mục tiêu của hoạt động kiểm toán.
Mỗi nội dung, mỗi cấu phần được bổ sung, sửa đổi sẽ được cập nhật kịp thời vào từng phần tương ứng hoặc được bổ sung thêm các phần cần thiết khác ngoài các phần đã đề cập trong Sổ tay kiểm toán nội bộ một cách phù hợp. Quá trình thực hiện chỉnh sửa cũng sẽ được rà soát và phê duyệt tương tự như thực hiện đối với sổ tay gốc.
5. Tổ chức thực hiện
Sổ tay kiểm toán nội bộ được cung cấp và áp dụng thống nhất cho các cấp quản lý, các đơn vị trong toàn hệ thống và tất cả các nhân viên kiểm toán nội bộ.
Nhân viên kiểm toán nội bộ một mặt tra cứu, khai thác sử dụng Sổ tay kiểm toán nội bộ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, mặt khác cần thường xuyên nghiên cứu, đề xuất với cấp có thẩm quyền để cập nhật, bổ sung, hoàn thiện các cấu phần Sổ tay kiểm toán nội bộ phù hợp với các quy định hiện hành, phù hợp với định hướng, chiến lược phát triển từng thời kỳ của NHTM.
6. Thẩm quyền phê duyệt, bổ sung và chỉnh sửa Sổ tay kiểm toán nội bộ
a) Việc bổ sung, sửa đổi Sổ tay kiểm toán nội bộ được thực hiện hàng năm và khi:
- Có sự thay thay đổi các quy định của pháp luật;
- Sự phản hồi từ nhân viên kiểm toán nội bộ và từ các đơn vị được kiểm toán;
- Ý kiến từ Ban kiểm soát hoặc Ban điều hành NHTM .
b) Ban Kiểm soát chịu trách nhiệm bổ sung, chỉnh sửa Sổ tay kiểm toán nội bộ theo luật pháp Việt Nam và thông lệ quốc tế, trình Hội Đồng Quản trị phê duyệt, đồng thời có trách nhiệm thông báo các sửa đổi này đến các đối tượng có liên quan theo quy định.

Chương II - CHÍNH SÁCH KIỂM TOÁN NỘI BỘ
Mục 1 - Mục tiêu của Chính sách kiểm toán nội bộ
1. Xác lập công cụ quản lý đối với hoạt động kiểm toán nội bộ của Hội đồng Quản trị NHTM.
2. Làm cơ sở cho việc xây dựng cơ chế, quy chế, quy định, quy trình và tổ chức thực hiện công tác kiểm toán nội bộ trong hệ thống NHTM, hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, chính sách quản lý rủi ro và góp phần nâng cao chất lượng hoạt động, củng cố vị thế của NHTM trong quá trình hội nhập khu vực và quốc tế.
Mục 2 - Đối tượng và phạm vi điều chỉnh
1. Chính sách kiểm toán nội bộ là hệ thống các quy định, chuẩn mực trong hoạt động kiểm toán nội bộ của NHTM nhằm thực thi các mục tiêu được xác định trong Sổ tay này.
2. Chính sách kiểm toán nội bộ NHTM được áp dụng thống nhất trong toàn hệ thống bao gồm Hội sở chính và các Đơn vị thành viên.
Mục 3 - Giải thích từ ngữ
Trong Sổ tay này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. “Kiểm toán nội bộ” là hoạt động kiểm tra, rà soát, đánh giá một cách độc lập, khách quan, theo đó đưa ra các kiến nghị, tư vấn nhằm gia tăng giá trị, nâng cao chất lượng hoạt động của NHTM và thông qua việc đưa ra phương pháp có hệ thống, có kỷ luật để đánh giá và nâng cao hiệu quả của công tác quản lý rủi ro, kiểm soát và quản trị của NHTM.
2. “Thông tin trọng yếu” là thông tin mà sự sai lệch của nó hay việc không có thông tin đó sẽ có thể ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng thông tin đó để ra quyết định.
3. “Bộ phận Kiểm toán nội bộ” là bộ máy tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm toán nội bộ thuộc cơ cấu tổ chức của Ban Kiểm soát NHTM.
4. “Nhân viên Kiểm toán nội bộ” là những cán bộ thuộc Bộ phận Kiểm toán nội bộ, ngoại trừ những cán bộ thuộc bộ phận này là thành viên Ban Kiểm soát.
5. “Hệ thống Kiểm soát nội bộ” là tập hợp các cơ chế, chính sách, quy định, quy trình nội bộ và các thủ tục kiểm soát nhằm đạt được các mục tiêu như: tuân thủ luật pháp, kiểm tra, kiểm soát nhằm phát hiện, ngăn ngừa sai sót, vi phạm; để xác lập thông tin quản lý, thông tin tài chính trung thực, hợp lý; bảo vệ, quản lý và sử dụng có hiệu quả tài sản của đơn vị.
Ngoài ra, hệ thống kiểm soát nội bộ còn được xem là môi trường kiểm soát, thông tin và trao đổi thông tin, quản lý rủi ro, các hoạt động kiểm soát và giám sát các hoạt động kiểm soát.
6. “Ngân hàng thwowng maij”: NHTM.
Mục 4 - Căn cứ xây dựng chính sách
1. Luật các Tổ chức tín dụng số 02-1997/QH10 ngày 12/12/1997 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng số 20/2004/QH11 ngày 15/6/2004.
2. Kế hoạch phát triển thể chế đến năm 2010, chiến lược phát triển giai đoạn 2005 - 2010 của NHTM và các cam kết của NHTM với các tổ chức tài chính quốc tế.
3. Quyết định số 832 TC/QĐ/CĐ KT ngày 28/10/1997 của Bộ Tài Chính về việc ban hành Quy chế kiểm toán nội bộ.
4. Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban Kiểm soát ban hành theo Quyết định số 143/2005/QĐ-HĐQT ngày 27/10/2005 của Hội đồng Quản trị NHTM.
5. Kết quả tư vấn của Dự án tư vấn hỗ trợ thực hiện kế hoạch tái cơ cấu NHTM do IFG-Development Initives Ltd thực hiện trong khuôn khổ khoản tài trợ ASEM do ngân hàng thế giới quản lý.
6. Yêu cầu thực tiễn hoạt động kiểm toán nội bộ của NHTM.
Mục 5 - Nội dung Chính sách kiểm toán nội bộ
Kiểm toán nội bộ NHTM là quá trình hoạt động một cách độc lập của những người có thẩm quyền thuộc bộ phận kiểm toán nội bộ nhằm thu thập các bằng chứng để kiểm tra, đánh giá các thông tin kinh tế, tài chính và phi tài chính của NHTM, từ đó xác nhận và báo cáo Hội đồng quản trị, Ban lãnh đạo NHTM về chất lượng và độ tin cậy của các thông tin đó, về chấp hành pháp luật, chính sách, chế độ cũng như các nghị quyết, quyết định của Hội đồng Quản trị và Ban lãnh đạo NHTM, đồng thời đưa ra những khuyến nghị về biện pháp, giải pháp để chỉnh sửa, khắc phục và ngăn ngừa tái diễn những sai sót, vi phạm, nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý rủi ro, kiểm soát nội bộ và quản trị điều hành của NHTM.
1. Mục đích:
a) Xác nhận và báo cáo Hội đồng Quản trị, Ban lãnh đạo NHTM về chất lượng và độ tin cậy các thông tin kinh tế, tài chính và phi tài chính; về chấp hành Pháp luật và các quy định nội bộ của NHTM.
b) Phát hiện và chỉ ra nguyên nhân của những sơ hở, yếu kém trong hoạt động, từ đó đề xuất và tư vấn với Hội đồng quản trị, Ban lãnh đạo NHTM các biện pháp, giải pháp để cải tiến, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của NHTM, giúp NHTM đạt được mục tiêu của mình.
c) Đóng góp giá trị tăng thêm để cải thiện, nâng cao chất lượng hoạt động NHTM, từ đó góp phần củng cố vị thế của NHTM trong nền kinh tế cũng như tăng cường vai trò trung gian tài chính của NHTM thông qua việc hoàn thiện môi trường quản lý rủi ro và hệ thống kiểm soát nội bộ của NHTM.
2. Chức năng:
a) Chức năng kiểm tra: là việc sử dụng các biện pháp kỹ thuật để xem xét, đối chiếu mức độ trung thực của các thông tin, tài liệu và tính hợp pháp của việc thực hiện các nghiệp vụ hay việc lập các bản khai tài chính.
b) Chức năng đánh giá: Thông qua kiểm tra, nhân viên Kiểm toán nội bộ đánh giá tính đúng đắn, trung thực và hợp pháp của các số liệu, thông tin, tài liệu được kiểm tra.
c) Chức năng xác nhận: Thông qua kiểm tra, đánh giá nhân viên kiểm toán nội bộ xác nhận thực trạng các thông tin đã kiểm tra về tính đúng đắn, trung thực và hợp pháp của các thông tin đó.
d) Chức năng tư vấn: Trên cơ sở những phát hiện trong quá trình kiểm tra, đánh giá, nhân viên kiểm toán nội bộ đề xuất và tư vấn các giải pháp, biện pháp để khắc phục sai sót, vi phạm, cải tiến và hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ nhằm đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của NHTM, giúp NHTM đạt được mục tiêu của mình.
3. Nhiệm vụ:
a) Kiểm tra, đánh giá độ tin cậy, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ.
b) Kiểm tra, thẩm định tính xác thực, độ tin cậy của các thông tin quản lý, thông tin tài chính, bao gồm cả hệ thống thông tin điện tử và dịch vụ ngân hàng điện tử.
c) Kiểm tra, đánh giá tính tuân thủ Luật pháp và quy định nội bộ của NHTM.
d) Kiểm tra, đánh giá tính hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý rủi ro, các biện pháp đảm bảo an toàn tài sản và sử dụng nguồn lực của NHTM.
đ) Kiến nghị các biện pháp sửa chữa, khắc phục sai sót, tồn tại; xử lý các sai phạm; đề xuất các biện pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, hệ thống quản lý rủi ro ngân hàng.
4. Quyền hạn:
a) Chủ động thực hiện các nhiệm vụ của mình theo kế hoạch kiểm toán đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
b) Được cung cấp đầy đủ, kịp thời toàn bộ các thông tin, tài liệu, hồ sơ cấn thiết cho công tác kiểm toán nội bộ.
c) Tiếp cận, xem xét các quy trình nghiệp vụ, các tài sản khi thực hiện kiểm toán.
d) Tiếp cận, phỏng vấn các cán bộ, nhân viên của tổ chức, đơn vị thành viên thuộc đối tượng được kiểm toán liên quan đến nội dung kiểm toán.
đ) Tham dự và được nhận các biên bản họp của Ban lãnh đạo NHTM có liên quan đến công việc của kiểm toán nội bộ.
e) Giám sát, đánh giá và theo dõi các hoạt động sửa chữa, khắc phục, hoàn thiện của lãnh đạo các đơn vị, bộ phận đối với các vấn đề mà kiểm toán nội bộ đã ghi nhận và có khuyến nghị.
g) Báo cáo kết quả kiểm toán lên Hội đồng Quản trị, cung cấp thông tin báo cáo và kết quả kiểm toán theo quy định của pháp luật và quy định nội bộ của NHTM.
h) Độc lập về chuyên môn nghiệp vụ, không bị chi phối hoặc can thiệp khi thực hiện kiểm toán và trình bày ý kiến trong báo cáo kiểm toán.
i) Tiếp nhận không hạn chế các thông tin liên quan đến hoạt động của NHTM (như được tham dự và cung cấp đầy đủ các biên bản cuộc họp của Hội đồng Quản trị, Ban lãnh đạo và các văn bản pháp luật của Nhà nước, các chiến lược, quy chế, quy trình, hướng dẫn nghiệp vụ ) và được trang bị đầy đủ nguồn lực về nhân lực, tài chính và các điều kiện vật chất khác . phục vụ cho hoạt động kiểm toán.
k) Yêu cầu các đối tượng được kiểm toán cung cấp, giải trình các thông tin, tài liệu phục vụ cho công tác kiểm toán.
l) Ký xác nhận trên Biên bản và Báo cáo kiểm toán nội bộ do nhân viên kiểm toán lập và chịu trách nhiệm thực hiện theo nhiệm vụ kiểm toán được giao .
m) Nêu các khuyến nghị và đề xuất các ý kiến tư vấn cho Ban lãnh đạo NHTM trong việc cải tiến, hoàn thiện công tác quản lý điều hành hoạt động kinh doanh, ngăn ngừa các sai sót, gian lận trong NHTM.
n) Bảo lưu ý kiến đã trình bày trong Biên bản, Báo cáo kiểm toán nội bộ.
o) Từ chối thực hiện các công việc không thuộc phạm vi nghiệp vụ kiểm toán nội bộ.