Luận Văn So sánh tự nhiên quan của Nho Gia và tự nhiên quan của Đạo Gia

Đề tài: So sánh tự nhiên quan của Nho Gia và tự nhiên quan của Đạo Gia


Nho- Phật- Đạo là ba hệ tư tưởng cấu thành trụ cột của tinh thần văn hoá truyền thống Trung Quốc, trong đó Nho- Đạo là các hệ tư tưởng nội sinh, còn Phật giáo là hệ tư tưởng ngoại lai du nhập. Trong lĩnh vực văn nghệ đây cũng là ba hệ tư tưởng đã đề xuất những quan niệm văn nghệ cốt yếu và những quan niệm này thống ngự trong hàng mấy nghìn năm ở Trung Quốc. Tuy nhiên các quan niệm văn nghệ của Nho- Phật- Đạo, do có cơ sở triết học khác nhau, cách hình dung “thiên văn” và “nhân văn” khác nhau nên cũng có nhiều điểm khác nhau, thậm chí đối lập nhau. Nhưng sự khác nhau này là cần thiết, một sự bổ sung cho nhau không thể thiếu được, nếu thiếu sự khác nhau này chắc chắn diện mạo văn nghệ Trung Quốc nói riêng và cả vùng Đông Á nói chung vốn đã rất cằn cỗi càng trở nên cằn cỗi hơn. Chỉ ra được những nét khác biệt, bổ sung cho nhau này là một công việc khó khăn, phức tạp. Lí do thì có nhiều, nhưng một trong những lí do chính đó là do: trong khi tư tưởng văn nghệ của Nho giáo đã được lí luận hoá, cụ thể hoá từ thời Khổng Tử và nó luôn được các tín đồ của nó bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với từng thời kì- mặc dù những nét cơ bản do Khổng Tử đề xuất vẫn được bảo lưu- thì tư tưởng văn nghệ của Đạo gia và Phật giáo “tuy hàm chứa những tiềm năng lớn về cảm quan mỹ học, nhưng lại chưa được lí luận hoá thành những khái niệm thực thụ”(1). Vì thế, theo chúng tôi để có một cái nhìn toàn diện và khoa học về sự khác nhau trong tư tưởng văn nghệ của Nho- Phật- Đạo, đòi hỏi nhà nghiên cứu phải cụ thể hoá từ thực tiễn sáng tác văn học nghệ thuật qua các thời kì về sự ảnh hưởng của Đạo gia và Phật giáo thành những khái niệm, những phạm trù, từ đó mới có được nội hàm so sánh cụ thể với tư tưởng văn nghệ của Nho giáo. Với ý tưởng đó, trong bài viết này chúng tôi xuất phát từ thực tiễn thơ viết về thiên nhiên đi so sánh tự nhiên quan của Nho gia và tự nhiên quan của Đạo gia.