Tài liệu Sơ lược về cuộc chiến tranh tiều tiên 1950-1953

SƠ LƯỢC VỀ CUỘC CHIẾN TRANH TIỀU TIÊN 1950-1953





Chiến tranh Lạnh vừa nhen nhóm thì nổ ra cuộc chiến tranh cục bộ đầu tiên vào tháng 6/1950 trên bán đảo Triều Tiên và đến nay khu vực này vẫn chỉ được đảm bảo hoà bình bằng một lệnh ngừng bắn tạm thời.


Tình hình Triều Tiên trước và sau Đại chiến Thế giới II

Năm 1910, Triều tiên chính thức trở thành thuộc địa của Nhật Bản. Dưới sự cai trị hà khắc của Nhật, Triều Tiên đã trở thành sân sau, cung cấp nguồn nhân lực cũng như vật chất cho tham vọng đế quốc của Nhật Bản. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của người Triều Tiên diến ra bằng cả phương pháp hòa bình, cũng như bạo động nhưng đều đi đến thất bại nhanh chóng.

Cơ hội chỉ đến với người Triều Tiên khi cuộc Thế chiến thứ hai gần đi đến hồi kết. Nhưng nội bộ của người Triều Tiên lại có sự phân hóa thành các lực lượng khác nhau: Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Triều Tiên do Lã Vận Hanh (Yõ Un- hyõng).Còn ở hải ngoại, chính phủ lâm thời Triều Tiên ở Trùng Khánh do Kim Khuê Trực (Kim Kuy Sick) đứng đầu, những người theo chủ nghĩa công sản do Kim Nhật Thành (Kim IL Sung) đứng đầu và những người thân Hoa Kỳ do Lý Thừa Vãn (Rhee Sungman) đứng đầu. Điều này cho thấy con đường giành độc lập của người Triều Tiên gặp nhiều khó khăn do nội bộ của họ không có sự thống nhất. Điều này còn nguy hiểm hơn khi mà bán đảo Triều Tiên đang phải đối mặt với những thách thức rất lớn từ bên ngoài, đó là sự can thiệp của Hoa Kì và Liên Xô vào bán đảo Triều Tiên

Chỉ 7 ngày trước khi phát xít Nhật đầu hàng, quân Liên Xô đã tiến vào Triều Tiên. Sau đó Liên Xô và Mỹ đồng ý phân chia bán đảo từ vĩ tuyến 38, trong đó Liên Xô quản lý phần phía bắc và phía nam thuộc Mỹ.

Tại miền Bắc, được sự hậu thuẫn của Liên Xô, tháng 2/1946,Ủy ban Nhân dân Lâm thời Bắc Triều Tiên được thành lập ở Bình Nhưỡng do Kim Nhật Thành làm chủ tịch. Đến tháng 2/1947, đại hội Ủy ban Nhân dân lâm thời Bắc Triều Tiên họp và thành lập Hội nghị Nhân dân bắc Triều Tiên gồm 237 thành viên. Sau đó được thay thế bằng Ủy ban Nhân dân Bắc Triều Tiên do Kim Nhật Thành làm chủ tịch.

Ngày 9/9/1948, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên được tuyên bố thành lập. Liên Xô và các nước đồng minh đã công nhận tính hợp pháp của chính phủ này.

Tại miền Nam do Hoa kỳ quản lý, Chính phủ quân quản được thành lập vào tháng 1/1946 đến 14/2/1946 Hội đồng đại diện cho nền dân chủ Triều Tiên được thành lập do Lý Thừa Vãn đứng đầu.

Ngày 10/10/1947, tại Đại hội đồng Liên hợp quốc đã họp bàn về vấn đề Triều Tiên. Các nước đã quyết định thành lập Ủy ban lâm thời Liên Hiệp Quốc về Triều Tiên (UNTCOK). Nhưng do không được sự đồng thuận của Liên Xô nên ủy ban này chỉ có thể hoạt động được ở miền Nam.

Đến 5/1948 bầu cử Quốc hội tạo miền Nam Triều Triều Tiên. Ngày 17/7/1948, hiến pháp được thông qua và lấy tên nước là Đại Hàn Dân Quốc. Ngày 15/8/1948, nước Hàn Dân Quốc chính thức được thành lập. Chính phủ do Lý Thừa Vãn làm Tổng thống.




Bức ảnh nổi tiếng về Chiến tranh Triều Tiên năm 1951. Ảnh: History
Chiến tranh bùng nổ

Sau đó lực lượng Liên Xô và Mỹ cùng rút khỏi bán đảo Triều Tiên vào năm 1949, để lại tham vọng thống nhất đất nước theo những cách thức khác nhau của cả hai miền. Quân đội Hàn Quốc nhiều lần gây hấn tại vùng vĩ tuyến 38. Ngày 11/06/1949 Tổng thống Nam hàn, lý Thừa Vãn công khai tuyến bố Nam Triều Tiên đang chuẩn bị một cuộc tấn công mang tính hủy diệt đối với chính phủ Cộng hòa dân chủ Nhân dân triều Tiên. Đáp lại , tháng 9/1949, Kim Nhật Thành đưa ra đánh giá lạc quan rằng: “ Bắc Triều Tiên có thể chiếm Nam Triều Tiên trong vòng hai tuần đến hai tháng”

Như vậy cả Hàn Quốc và CHDCND Triều Tiên đều đã sắn sàng cho một cuộc chiến tranh. Sáng chủ nhật 25/6/1950, quân đội miền Bắc bất ngờ phát động cuộc nam tiến được tổ chức kỹ lưỡng. Bộ binh ồ ạt tràn qua qua vĩ tuyến 38 phân định hai miền với sự yểm trợ của pháo binh. Chỉ 3 ngày sau, quân miền bắc đã chiếm được thủ đô Seoul, nhưng mong muốn chính quyền miền nam đầu hàng của họ đã bất thành vì sự can thiệp từ bên ngoài.

Khi thấy đồng minh bị tấn công, Mỹ vội vã điều quân từ các căn cứ tại Nhật Bản sang Hàn Quốc tiếp viện. Nhưng trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, trước sức tấn công mạnh mẽ của miền bắc, quân Mỹ và Hàn Quốc tổn thất nặng nề. Mỹ buộc phải kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hỗ trợ. Ngay lập tức Hội đồng Bảo an ra nghị quyết yêu cầu tất cả các thành viên chi viện để đầy lùi cuộc tấn công của Triều Tiên. Nghị quyết này chỉ được thông qua nhờ việc đoàn Liên Xô có quyền phủ quyết đang vắng mặt để tẩy chay Hội đồng Bảo an cho đến khi kết nạp Trung Quốc.

Có 14 nước thành viên Liên Hợp Quốc gồm Australia, Bỉ, Canada, Colombia, Ethiopia, Pháp, Hy Lạp, Hà Lan, New Zealand, Philippines, Nam Phi, Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ và Anh đã đồng ý chi viện cho Mỹ và Hàn Quốc, xây dựng một lực lượng quốc tế gồm khoảng 300.000 quân. Nhưng chiếm tới 260.000 quân trong số lực lượng quốc tế tham chiến tại Triều Tiên này là do Mỹ cung cấp, còn lại chủ yếu đến từ Anh, Canada và Australia.

Nhưng tới tháng 9/1950, quân miền bắc gần như đã kiểm soát toàn bộ miền nam, dồn quân đồng minh của Mỹ-Hàn tới khu vực thành phố cảng Busan và họ chỉ còn kiểm soát được 10% lãnh thổ miền nam. Trước nguy cơ miền Bắc sắp thống nhất bán đảo Triều Tiên, Mỹ ồ ạt đổ quân can thiệp, đặc biệt là không quân với sự hỗ trợ của lực lượng Liên Hợp Quốc dưới sự chỉ huy của tướng Douglas MacArthur, để đánh phá miền bắc.

Mỹ và đồng minh sau đó lần lượt bẻ gẫy các đường tiếp tế của quân đội Triều Tiên, đẩy họ vào thế khó khăn. Quân Mỹ cũng phá thế bao vây ở Busan, bắt đầu tiến lên phía Bắc và tái chiếm được Seoul vào ngày 25/9. Ngay sau đó quân đồng minh giải phóng hoàn toàn Hàn Quốc từ dưới vĩ tuyến 38 và có thể ngừng cuộc chiến. Nhưng Tổng thống Mỹ Harry Truman muốn nhân đà này để thống nhất bán đảo Triều Tiên dưới một chính phủ thân phương tây.