Tiểu Luận Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài suy nghĩ về dạy học môn Toán lớp 2

I – NHẬN THỨC VỀ ĐỔI MỚI MỤC TIÊU, NỘI DUNG, CHƯƠNG TRÌNH SÁCH GIÁO KHOA(SGK) TOÁN 2.
1- Mục tiêu
Dạy học môn toán 2 nhằm giúp học sinh (HS) biết:
- Bước đầu có một kiến thức cơ bản, đơn giản thiết thực về: phép cộng, phép trừ có nhớ trong phạm vi 100; phép nhân, phép chia và bảng nhân 2,3,4,5, bảng chia 2,3,4,5, tên gọi và mối quan hệ giữa thành phần và kết quả của từng phép tính, mối quan hệ giữa phép cộng và phép trừ, phép cộng và phép nhân; các số đến 1000, phép cộng và phép trừ có 3 chữ số( không nhớ); các thành phần bằng nhau của đơn vị dạng 1/2, 1/3, 1/4, 1/5; Các đơn vị đo độ dài mm, dm, m, km; giờ và phút, ngày và tháng; kg, l; nhận biết một số hình trong hình học: Hình chữ nhật và hình tứ giác, đường thẳng, đường gấp khúc; tính độ dài đường gấp khúc, tính chu vi hình tam giác, hình tứ giác, một số bài toán có lời văn chủ yếu giải bằng một phép tính.
- Hình thành và rèn luyện các kỷ năng thực hành về cộng và trừ có nhớ trong phạm vi các bảng tính, giải một số phương trình đơn giản dưới dạng bài “tìm x”, tính giá trị biểu thức số, đo và ước lượng độ dài, khối lượng dung tích, nhận biết hình và bước đầu tập vẽ hình, tính độ dài đường gấp khúc, tính chu vi hình tam giác, hình tứ giác, giải một vài dạng bài toán đơn về cộng, trừ, nhân, chia. HS bước đầu biết diễn đạt bằng lời, bằng ký hiệu một số nội dung đơn giản của bài học và bài thực hành, tập so sánh, lựa chọn, phân tích, tổng hợp, trừu tượng hoá, khái quát hoá, phát triển trí tưởng tượng trong quá trình áp dụng các kiến thức và kỹ năng toán 2 trong học tập và đời sống.
- Tập phát triển, tìm tòi và tự chiếm lĩnh kiến thức mới; chăm chỉ, tự tin, hứng thú trong học tập và thực hành.
2. Nội dung chương trình
Gồm 4 mạch kiến: số học, đại lượng, đo các đại lượng, giải toán, các yếu tố hình học nhưng mạch số học vẫn là trọng tâm. Lấy đổi mới về số và các loại phép tính làm trọngt âm của đổi mới chương trình. Như vậy, đổi mới nội dung toán 2 là đổi mới cấu trúc nội dung số học và cách thể hiện nội dung số học nhằm tăng cường về thực hành luyện tập, kỹ năng tính toán, giúp học sinh học đến đâu hiểu đến đó.
3. Về SGK toán 2:
SGK toán 2 gồm 5 phần chính:
- Ôn tập (toán 1) và bổ sung.
- Phép cộng, trừ có nhớ trong phạm vi 100.
- Phép nhân và phép chia.
- Các số trong phạm vi 1000.
- Ôn tập cuối năm.
SGK toán 2 mới là sự phối hợp giữa sách giáo khoa và vở bài tập. Sách không cung cấp kiến thức có sẵn mà chủ yếu cung cấp các tư liệu trình bày dưới dạng tình huống có vấn đề để giáo viên (GV) tổ chức hướng dẫn cho HS hoạt động, phát hiện và giải quyết các vấn đề ấy. Từ đó các em nắm được những kiến thức và kỹ năng cơ bản nhất. Khác SGK cũ các nội dung này thường không được trình bày đầy đủ và hoàn chỉnh. Điều này sẽ kích thích HS phải suy nghĩ tính toán để tìm cách “lấp đầy” những chỗ chưa đầy đủ hoàn chỉnh ấy. Có thể nói tự “lấp đầy” những chỗ chưa đủ (thể hiện bằng dấu hoặc?) cũng đồng nghĩa với việc các em phát hiện các kiến thức mới.
4. Về phương pháp dạy học:
Từ những đặc điểm trên ta thấy chương trình SGK toán 2 mới có những điểm khác biệt và mới mẻ hơn rất nhiều so với chương trình SGK cũ. Vì vậy, đòi hỏi GV phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động nhận thức của HS. GV phải là người tổ chức, hướng dẫn HS hoạt động học tập để giúp HS phát hiện và tự giải quyết nhiệm vụ bài học, tự chiếm lĩnh kiến thức mới, thiết lập mối quan hệ giữa kiến thức mới và kiến thức đã học.