Chuyên Đề Sáng kiến kinh nghiệm! - (Dạy học tác phẩm văn chương theo hướng thi pháp học)

Phần 1. Giới thiệu chung

1. Lý do chọn đề tài
Thi pháp học là bộ môn khoa học cũ mà mới. Cũ là bởi vì nó đã xuất hiện ở Hy Lạp từ thời cổ đại với Nghệ thuật thi ca của Aristote. Nhưng Thi pháp học với tư cách là một bộ môn khoa học chỉ hình thành vào đầu thế kỷ XX ở Nga rồi dịch chuyển sang Âu – Mỹ và phổ biến khắp thế giới. Ở Việt Nam trước 1975, Thi pháp học đã thâm nhập vào miền Nam nhưng chưa có điều kiện phổ biến ở miền Bắc. Mãi đến sau Đổi mới, nó mới được chú ý và nhanh chóng trở thành “mốt” thời thượng được nhiều người vận dụng. Thi pháp học được dạy ở bậc Cao học, Đại học và có trong sách bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học. Tinh thần Thi pháp học đang thấm dần trong sách giáo khoa, trong giờ giảng văn và trong bài làm văn học sinh. Thi pháp học đang thu hút sự quan tâm của giới học đường.
Các nhà phương pháp học hiện đại đặc biệt nhấn mạnh việc vận dụng thi pháp học trong dạy học tác phẩm văn chương. Rất nhiều các thầy cô giáo trong trường phổ thông đã thấm nhuần tư tưởng này và hàng ngày đang có rất nhiều những giờ học văn sáng tạo trên cơ sở vận dụng thi pháp học. Tuy nhiên đây là một vấn đề không đơn giản. Nói đến thi pháp học thì giáo viên nào cũng biết, nhưng không phải giáo viên nào cũng hiểu sâu sắc, cặn kẽ, đặc biệt là việc vận dụng thi pháp học trong quá trình khai thác tác phẩm văn chương thì lại càng khó. Hơn nữa còn không ít giáo viên chưa chú trọng vào việc khai thác tác phẩm văn chương theo hướng thi pháp học. Chính vì vậy trong quá trình nghiên cứu về thi pháp học cùng với quá trình thực tiễn giảng dạy, tôi thấy cần phải có một số ý kiến về vấn đề thi pháp học.
Mục đích của tôi là mong muốn đồng nghiệp chú trọng hơn việc vận dụng thi pháp học vào quá trình tìm hiểu tác phẩm văn chương và hơn cả là đưa ra những kinh nghiệm riêng của bản thân mình trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu để cùng đồng nghiệp tìm ra những cách thức tiếp cần tác phẩm văn chương hợp lý nhất, giúp học sinh dễ dàng tiếp nhận và hứng thú với môn học. Những vấn đề tôi đưa ra sau đây là trên cơ sở sự tổng hợp ý kiến của nhiều nhà phê bình văn học, nghiên cứu văn học, thi pháp học sẽ có những ý kiến trùng hợp với các ý kiến của các đồng nghiệp. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp.