Luận Văn Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam –Thực trạng và giải pháp phòng n

MỞ ĐẦU

1. Lý do nghiên cứu đề tài
Với qui mô hoạt động ngày càng mở rộng và phát triển, vốn tự có vào năm 2007
của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam là 2.700 tỷ đồng với tổng tài sản sản
hơn 30.000 tỷ đồng, có trên 200 điểm giao dịch và 2.500 cán bộ nhân viên, tổng dư
nợ năm 2006 hơn 8800 tỷ đổng, dư kiến dư nợ năm 2007 là hơn 15,000 tỷ đồng.
Trong đó, hoạt động tín dụng vẫn chiếm tỷ trọng chủ yếu trong hoạt động của ngân
hàng và đây là hoạt động luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, nợ quá hạn, nợ xấu, có xu
hướng ngày càng gia tăng theo sự tăng trưởng tín dụng.
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, yêu cầu đặt ra là phải kiểm soát tăng trưởng tín
dụng đi đôi với nâng cao chất lượng tín dụng, đảm bảo an toàn trong hoạt động tín
dụng trong thời gian tới. Để đạt được mục tiêu này, Ngân hàng TMCP Kỹ thương
Việt Nam cần phải phân tích, nhận dạng, đo lường được các nguyên nhân gây ra rủi
ro tín dụng. Từ đó đề ra các giải pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng. Đó là lý do người
viết chọn đề tài nghiên cứu “Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam –Thực trạng và giải pháp phòng ngừa” nhằm đóng góp vào sự phát triển chung
của tổ chức cũng như có ý nghĩa thiết thực trong hoạt động tín dụng hàng ngày tại
Phòng tín dụng Doanh nghiệp Techcombank – Chi nhánh Hồ Chí Minh.
2. Mục tiêu của đề tài
Mục tiêu của đề tài nhằm đạt được những vấn đề sau :
Làm rõ cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng. Học tập, vận
dụng kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng quốc tế.
Nhận dạng, phân tích các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng và đánh giá
thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng hiện nay tại Ngân hàng TMCP
Kỹ thương Việt Nam.
Trên cơ sở những lý luận về rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng và kết
hợp với việc vận dụng kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng quốc tế nhằm đề
xuất được một số biện pháp khắc phục, hạn chế và phòng ngừa rủi ro trong
hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam.
3. Phương pháp luận nghiên cứu
Để nắm được một cách đầy đủ về thực trạng, người viết tiến hành thực hiện các
cuộc khảo sát sau:
Sử dụng Bảng câu hỏi về Các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng tại
ngân hàng Techcombank để khảo sát thực trạng về các nguyên nhân gây ra
rủi ro tín dụng.
Sử dụng Bảng Khảo sát thực trạng về hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng
tại Techcombank để đánh giá thực trạng về hoạt động quản trị rủi ro tín
dụng đã và đang thực hiện.
Thảo luận, phỏng vấn với một số nhà quản lý, kiểm soát viên nội bộ và cán
bộ tín dụng làm việc lâu năm tại Hội Sở và các Chi nhánh Techcombank
như: Trưởng Phó Phòng Tín dụng Doanh nghiệp và Phòng Tín dụng Cá
nhân, kiểm toán viên Phòng Kiểm soát Nội bộ, Ban Tái Thẩm định và Quản
lý rủi ro tín dụng , Phòng Quản lý Tín dụng, Phòng Quản trị Rủi ro, Phòng
Pháp chế và Kiểm soát Tuân Thủ .để đúc kết được những thông tin xác
thực và trọng yếu.
Tổng hợp và phân tích các bài viết, các báo cáo từ các Tạp chí của
NHNN, Chuyên đề nghiên cứu Trao đổi của NHNN qua các năm, Tạp chí
Phát triển Kinh tế, Các bài viết trên Web site của các Bộ Tài chính, Kiểm
toán Việt Nam, Bộ Kế hoạch Đầu tư, Bộ Công nghiệp, Trung Tâm Thông tin
Thương mại Vinanet .: về rủi ro hoạt động ngân hàng, trong đó bao gồm
rủi ro tín dụng ; về quản trị rủi ro ngân hàng thương mại trong đó bao gồm
quản trị rủi ro tín dụng ; về định hướng phát triển của ngành ngân hàng đến
năm 2010, 2020.
Tổng hợp, hệ thống lại các Nghị định, Thông tư, Chỉ thị, Quy chế của
Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành và đang có hiệu lực thi hành
; Các Chỉ thị, Quy chế, Hướng dẫn thực hiện của Ngân hàng TMCP Kỹ
thương Việt Nam đã ban hành và đang có hiệu lực thi hành.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là nhận dạng, phân tích các nguyên nhân
gây ra rủi ro tín dụng và đề ra các biện pháp nhằm khắc phục, hạn chế và
phòng ngừa rủi ro.
Phạm vi nghiên cứu : nghiên cứu giữa lý luận và thực tế nguyên nhân dẫn
đến rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam. Từ đó, đề
xuất các biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng .
5. Ý nghĩa của việc nghiên cứu
Nhằm quản trị, giảm thiểu các rủi ro tín dụng trong hoạt động tín dụng, nâng cao
chất lượng tín dụng, hạn chế tỷ lệ nợ xấu, giảm trích lập dự phòng. Từ đó nâng cao
hiệu quả hoạt động kinh doanh của Techcombank.
6. Nội dung của đề tài
Với mục tiêu và phương pháp luận trình bày ở trên, nội dung của đề tài được bố
cục làm 03 chương
Chương 1 : Những vấn đề chung về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng
tại Ngân hàng Thương mại.
Chương 2 : Thực trạng về hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam.
Chương 3 : Những giải pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Kỹ thương Việt Nam.



MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt
Mở đầu
CHƯƠNG 1 : NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ RỦI RO TÍN DỤNG
VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI
1
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ RỦI RO TÍN DỤNG 1
1.1.1. Khái niệm tín dụng và rủi ro tín dụng 1
1.1.2. Nguyên nhân rủi ro tín dụng 1
1.1.2.1. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân khách quan từ môi trường kinh
doanh
2
1.1.2.2. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân chủ quan từ người vay 2
1.1.2.3. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân chủ quan từ ngân hàng cho vay 3
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG 3
1.3. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ TRONG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG
6
1.3.1. Các khuyến nghị của Ủy Ban Basel về quản trị rủi ro tín dụng 6
1.3.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của các nước. 7
-Kinh nghiệm từ Thái Lan 7
-Kinh nghiệm từ các nước khác 9
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 16
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ RỦI
RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN KỸ
THƯƠNG VIỆT NAM (TECHCOMBANK)
17
2.1. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ TECHCOMBANK 17
2.2. TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA
TECHCOMBANK 2003 -2006
19
2.2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh tại Techcombank qua các năm 19
2.2. THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG VÀ HOẠT ĐỘNG QUẢN
TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG
VIỆT NAM
21
2.2.1. Nhận dạng và phân tích các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín
dụng tại Techcombank
21
2.2.1.1. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân khách quan từ môi trường
kinh doanh
21
2.2.1.1.1 Rủi ro do sự cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng . 21
2.2.1.1.2. Rủi ro do những thay đổi từ chính sách Nhà nước. 22
2.2.1.1.3. Rủi ro do môi trường pháp lý chưa thuận lợi và sự kém hiệu quả
của cơ quan pháp luật cấp địa phương .
23
2.2.1.1.4. Rủi ro do sự tấn công của hàng nhập lậu. 24
2.2.1.1.5. Rủi ro do hệ thống thông tin quản lý còn bất cập. 25
2.2.1.1.6. Rủi ro do môi trường kinh tế không ổn định, sự biến động quá
nhanh và không dự đoán được của thị trường thế giới.
27
2.2.1.1.7. Rủi ro do sự thay đổi của môi trường tự nhiên như thiên tai, dịch
bệnh, bão lụt gây tổn thất cho khách hàng vay vốn kinh doanh
28
2.2.1.1.8. Rủi ro do sự thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa hiệu quả của
NHNN
28
2.2.1.2. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân chủ quan từ phía khách hàng
và đối tác của khách hàng.
29
2.2.1.2.1. Rủi ro do tình hình tài chính doanh nghiệp yếu kém, thiếu minh
bạch, che dấu các khoản lỗ.
29
2.2.1.2.2. Rủi ro do khách hàng sử dụng vốn sai mục đích so với phương án
kinh doanh khi đề nghị vay vốn.
30
2.2.1.2.3. Rủi ro do khách hàng có năng lực quản lý kinh doanh kém, đầu
tư nhiều lĩnh vực vượt quá khả năng quản lý.
31
2.2.1.2.4. Rủi ro do khách hàng kinh doanh thua lỗ, hàng hóa sản xuất ra
không bán được.
31
2.2.1.2.5. Rủi ro do khách hàng vay vốn tại nhiều tổ chức tín dụng 32
2.2.1.2.6. Rủi ro tín dụng do khách hàng cố ý lừa đảo 34
2.2.1.2.7. Rủi ro do khách hàng chưa thực sự thay đổi quan điểm, còn xem
vốn ngân hàng là vốn nhà nước
35
2.2.1.3. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân chủ quan từ phía
Techcombank
36
2.2.1.3.1. Rủi ro do thiếu thông tin khi thẩm định và khi ra quyết định cho
vay nên dẫn đến những quyết định cho vay sai lầm
36
2.2.1.3.2. Rủi ro do thiếu giám sát và quản lý sau khi cho vay, hệ thống
cảnh báo sớm về các khoản vay có vấn đề không hiệu quả nên không thể
can thiệp kịp thời
37
2.2.1.3.3. Rủi ro do áp lực phải hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch hàng năm
được giao, chưa thật sự quan tâm đến chất lượng tín dụng
38
2.2.1.3.4. Rủi ro do hệ thống kiểm soát trong khi cho vay không chặt chẽ
và kém hiệu quả
39
2.2.1.3.5. Rủi ro do lõng lẻo trong công tác kiểm soát nội bộ ngân hàng 40
2.2.1.3.6. Rủi ro do ý muốn chủ quan của người xét duyệt hoặc cấp có thẩm
quyền
41
2.2.1.3.7. Rủi ro do bố trí cán bộ thiếu đạo đức và trình độ chuyên môn
nghiệp vụ
42
2.2.1.3.8. Rủi ro do việc chuyển dịch cơ cấu khách hàng theo ngành nghề ,
lĩnh vực còn chậm
43
2.2.2. Những ưu điểm và tồn tại của hoạt động quản trị rủi ro tín dụng
tại Techcombank.
44
2.2.2.1. Về việc thiết lập một môi trường quản trị rủi ro tín dụng tốt 44
2.2.2.2. Về việc nhận dạng, phân tích, đo lường, theo dõi, cảnh báo và kiểm
soát rủi ro tín dụng
46
2.2.2.3. Về chất lượng và hiệu quả của Bộ phận Giám sát tín dụng 49
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 50
CHƯƠNG 3 : NHỮNG GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM
51
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH DOANH TRONG HOẠT
ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI TECHCOMBANK GIAI ĐOẠN 2007 – 2010
51
3.1.1. Sản phẩm hiện tại, thị trường hiện tại 51
3.1.2. Sản phẩm hiện tại, thị trường mới 52
3.1.3. Hoàn thiện và mở rộng tuyến sản phẩm hiện tại 52
3.1.4. Tăng cường đào tạo 53
3.2. MỤC TIÊU TECHCOMBANK ĐẾN NĂM 2010 53
3.3. MỤC TIÊU TECHCOMBANK TRONG NĂM 2007 54
3.4. NHỮNG GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
TECHCOMBANK
54
3.4.1. NHÓM GIẢI PHÁP VỀ XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN MÔI
TRƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
55
3.4.1.1. Định kỳ xem xét lại các chiến lược và chính sách rủi ro tín dụng
quan trọng của ngân hàng , nâng cao năng lực của Hội đồng Quản trị , Ban
Tổng Giám đốc và Cơ cấu tổ chức của ngân hàng
55
3.4.1.2. Nâng cao việc nhận dạng và quản trị rủi ro trong các sản phẩm và
hoạt động ngân hàng
57
3.4.1.3. Nâng cao văn hóa kiểm soát rủi ro 58
3.4.1.4. Hoàn thiện chính sách tín dụng của Techcombank 59
3.4.1.5. Nâng cao chất lượng chuyên nghiệp của cán bộ tín dụng, đào tạo
cán bộ về chuyên môn, nghiệp vụ và mức độ am hiểu về các ngành nghề
59
kinh doanh; phát triển các chính sách đãi ngộ nhân sự thích hợp.
3.4.2. NHÓM GIẢI PHÁP VỀ ĐIỀU HÀNH QUI TRÌNH CẤP TÍN
DỤNG ĐÚNG VÀ CHUẨN XÁC
62
3.4.2.1. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống đánh giá tín dụng, thiết
lập các tiêu chí cấp tín dụng đúng đắn.
62
3.4.2.2. Thiết lập và quản lý các hạn mức tín dụng , mở rộng hình thức
đồng tài trợ nhằm giảm thiểu rủi ro
63
3.4.2.3. Phân cấp xét duyệt tín dụng và hạn mức phán quyết tín dụng cho
từng cấp một cách hợp lý, kiểm tra việc xét duyệt đúng với hạn mức phán
quyết đã được quy định.
65
3.4.2.4. Thiết lập qui trình cấp tín dụng rõ ràng, hạn chế và ngăn ngừa rủi
ro do yếu tố con người
66
3.4.2.5. Kiểm soát tăng trưởng tín dụng đi đôi với nâng cao chất lượng tín
dụng
68
3.4.2.6. Hạn chế rủi ro trong việc nhận bảo đảm tiền vay bằng tài sản hình
thành từ vốn vay
68
3.4.3. NHÓM GIẢI PHÁP VỀ DUY TRÌ QUY TRÌNH ĐO LƯỜNG
VÀ GIÁM SÁT TÍN DỤNG HIỆU QUẢ
72
3.4.3.1. Tăng cường kiểm soát việc theo dõi sau khi cho vay 72
3.4.3.2. Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm về các khoản vay có vấn đề sau
khi cho vay
73
3.4.3.3. Nâng cao chất lượng hệ thống báo cáo tín dụng và hiệu quả phân
tích hoạt động tín dụng
74
3.4.3.4. Phát triển các công cụ giám sát khoản cho vay - Hệ thống thông tin
điều hành EIS (Executive Information System)
75
3.4.3.5. Quản lý có hiệu quả việc xử lý các khoản nợ xấu và trích lập dự
phòng đầy đủ
77
3.4.3.6. Tăng cường các kênh thông tin phục vụ công tác thẩm định 78
3.4.4. NHÓM GIẢI PHÁP VỀ ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC KIỂM SOÁT
RỦI RO TÍN DỤNG
81
3.4.4.1. Đẩy mạnh và hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ với mục tiêu
quan trọng xây dựng được hệ thống tìm kiếm những xu hướng tiềm ẩn tiêu
cực, bất ổn và thiếu sót trong hoạt động của ngân hàng để đưa ra biện pháp
chấn chỉnh
81
3.4.4.2. Đẩy mạnh hoạt động của Ban Quản trị Rủi ro ngân hàng 84
3.4.5. NHÓM GIẢI PHÁP VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU
QUẢ CỦA BỘ PHẬN GIÁM SÁT TÍN DỤNG
84
3.4.5.1. Nâng cao chất lượng, hiệu quả của Bộ máy Kiểm toán nội bộ tại
Techcombank
84
3.4.5.2. Phối hợp hiệu quả giữa thanh tra NHNN, kiểm toán độc lập, kiểm
toán nội bộ và kiểm soát nội bộ ngân hàng
87
3.5. NHỮNG KIẾN NGHỊ VỀ PHÍA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC 88
3.5.1. Nâng cao vai trò và hiệu quả của Thanh tra Ngân hàng thuộc NHNN 88
3.5.2. Hoàn thiện môi trường pháp lý cho hoạt động tín dụng ngân hàng,
tiếp tục xây dựng và hoàn thiện các chính sách an toàn tín dụng có tính
hướng dẫn và bắt buộc
90
3.5.3. Thiết lập các kênh thông tin đáng tin cậy cho các ngân hàng và
doanh nghiệp
92
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 94
KẾT LUẬN 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 1 : KẾT QUẢ KHẢO SÁT THỰC TRẠNG VỀ HỆ
THỐNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI TECHCOMBANK

PHỤ LỤC 2 : KẾT QUẢ KHẢO SÁT VỀ CÁC NGUYÊN NHÂN
GÂY RA RỦI RO TÍN DỤNG TẠI TECHCOMBANK