Tài liệu Rối loạn thăng bằng kiềm toan

RỐI LOẠN THĂNG BẰNG KIỀM TOAN
Bs Phạm Thị Phương Thảo
Khoa Hồi sức chống độc
I. ĐẠI CƯƠNG
1.1. Định nghĩa :
Nồng độ H+ trong dịch ngoại bào bình thường là 40 nmol/L (pH=7.4). Rối loạn
thăng bằng khi có sự thay đổi nồng độ H+ và HCO3- trong máu. Thăng bằng nội


môi về acid-bazơ là điều kiện cần thiết cho hoạt động bình thường cuả tế bào,
được duy trì nhờ ba thành phần :
-
(1) Khả năng đệm cuả dịch ngoại bào (HCO3 ) và dịch nội bào (protein và các
phosphat vô cơ và hữu cơ) .
(2) Hoạt động thông khí phế nang làm thay đổi pCO2
(3) Sựđiều hoà bài tiết H+ và tái hấp thu HCO3- cuả thận


Giá trị cuả 1 kết quả khí máu động mạch bình thường :
pH =7.40 ± 0.03 pCO =40 ± 5 mmHg HCO =24± 4 mEq/L
2 3


Sự liên hệ giưã các thông số này được xác định bởi phương trình Henderson-
Hasselbach:
pH=6.1 + log (HCO / 0.03 x CO )
3 2


1.2. Một số thuật ngữ chỉ rối loạn thăng bằng kiềm toan:


Rối loạn Thay đổi Đáp ứng bù trừ Bù trừ dự kiến
tiên phát
Toan chuyển pCO2 từ1.0-1.3 mmHg cho mỗi 1 pCO2=1.5[HCO3-] +8 ± 2
hoá [HCO3-] mEq/L [HCO3-]


pCO2 bằng 2 số cuối cuả pH x 100
Kiềm chuyển pCO 0.6-0.7 mmHg cho mỗi 1 pCO =0.7[HCO -]+21± 2
- 2 2 3
[HCO3 ] -
hoá mEq/L [HCO3 ]
Toan hô hấp
-
Cấp [HCO ] 1.0 mEq/L cho mỗi 10 pH=0.008 (pCO - 40)
3 2


pCO2 mmHg pCO2
-
Mạn [HCO ] 3.0-3.5 mEq/L cho mỗi 10 pH=0.003 (pCO - 40)
3 2


mmHg pCO2
Kiềm hô hấp
Cấp [HCO -] 2.0 mEq/L cho mỗi 10 pH=0.008 (40 - pCO )
3 2


pCO2 mmHg pCO2
Mạn [HCO3-] 4.0-5.0 mEq/L cho mỗi 10 pH=0.003 (40- pCO2 )


mmHg pCO2


1