Thạc Sĩ Rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo môn Khoa học cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học

ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ______________________________________________ i
MỤC LỤC ___________________________________________________ ii
DANH MỤC VIẾT TẮT _______________________________________ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG _____________________________________ vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ______________________________________ viii
MỞ ĐẦU _____________________________________________________ 1
1. Lí do chọn đề tài ___________________________________________ 1
2. Mục đích nghiên cứu ________________________________________ 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu _____________________________ 3
4. Giả thuyết khoa học _________________________________________ 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu _______________________________________ 4
6. Phạm vi nghiên cứu _________________________________________ 4
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ____________________ 4
8. Những luận điểm bảo vệ _____________________________________ 6
9. Đóng góp của luận án _______________________________________ 6
10. Cấu trúc luận án ___________________________________________ 7
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ
BÀI HỌC KIẾN TẠO MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO
DỤC TIỂU HỌC _______________________________________________ 8
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề________________________________ 8
1.1.1. Những nghiên cứu về kĩ năng dạy học và rèn luyện kĩ năng dạy học 8
1.1.2. Những nghiên cứu về rèn luyện kỹ năng thiết kế bài học kiến tạo _ 11
1.2. Kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo ____________________________ 20
1.2.1. Một số khái niệm ______________________________________ 20
1.2.2. Đặc điểm và cấu trúc của kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo ______ 24
1.2.3. Những tiêu chí đánh giá kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo _______ 40 iii
1.2.4. Thang đánh giá kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo ______________ 42
1.3. Đặc điểm của dạy học môn Khoa học ở tiểu học theo lí thuyết kiến tạo 43
1.3.1. Đặc trưng của môn Khoa học ở tiểu học ____________________ 43
1.3.2. Những nguyên tắc và qui tắc của bài học kiến tạo môn Khoa học ở
tiểu học ___________________________________________________ 44
1.4. Rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo cho sinh viên ngành giáo
dục tiểu học ________________________________________________ 47
1.4.1. Đặc điểm của sinh viên ngành Giáo dục tiểu học ______________ 47
1.4.2. Nguyên tắc rèn luyện ___________________________________ 51
1.4.3. Nội dung rèn luyện _____________________________________ 53
1.4.4. Những con đường và hình thức rèn luyện ___________________ 54
1.4.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học
kiến tạo ở trường sư phạm ____________________________________ 55
Kết luận chương 1 ___________________________________________ 58
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ BÀI
HỌC KIẾN TẠO MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO
DỤC TIỂU HỌC ______________________________________________ 59
2.1. Quá trình khảo sát _______________________________________ 59
2.1.1. Mục đích, qui mô, địa bàn và mẫu khảo sát __________________ 59
2.1.2. Nội dung khảo sát ______________________________________ 60
2.1.3. Phương pháp và kĩ thuật tiến hành _________________________ 60
2.2. Kết quả khảo sát _________________________________________ 61
2.2.1. Thực trạng kĩ năng thiết kế bài học môn Khoa học theo lí thuyết kiến
tạo của sinh viên ngành Giáo dục tiểu học ________________________ 61
2.2.2. Thực trạng công tác rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học môn Khoa học
theo lí thuyết kiến tạo cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học _________ 70
2.2.3. Nhận xét chung _______________________________________ 82 iv
Kết luận chương 2 ___________________________________________ 84
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ BÀI HỌC
KIẾN TẠO MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC
TIỂU HỌC __________________________________________________ 86
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ______________________________ 86
3.1.1. Các biện pháp phải đảm bảo mục tiêu đào tạo giáo viên tiểu học ở
các trường sư phạm _________________________________________ 86
3.1.2. Các biện pháp phải đảm bảo phù hợp với tính đặc thù của môn Khoa
học ở tiểu học ______________________________________________ 86
3.1.3. Các biện pháp rèn luyện kĩ năng cho sinh viên phải thể hiện được
những nguyên tắc then chốt của lí thuyết kiến tạo __________________ 86
3.1.4. Các biện pháp phải phù hợp với thực tiễn công tác rèn luyện nghiệp
vụ sư phạm cho sinh viên ngành Giáo dục tiểu học ở các trường sư phạm
hiện nay __________________________________________________ 87
3.2. Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo _______ 87
3.2.1. Xây dựng và áp dụng qui trình chung rèn luyện kĩ năng thiết kế bài
học kiến tạo _______________________________________________ 87
3.2.2. Hướng dẫn SV học tập lí luận về học tập kiến tạo và bài học kiến tạo
trong môn Khoa học ở tiểu học ________________________________ 93
3.2.3. Tổ chức thực hành, trải nghiệm rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học
kiến tạo ___________________________________________________ 99
3.2.4. Tổ chức các điều kiện hỗ trợ sinh viên rèn luyện kĩ năng thiết kế bài
học kiến tạo ______________________________________________ 106
Kết luận chương 3 __________________________________________ 109
CHƯƠNG 4. THỰC NGHIỆM KHOA HỌC _______________________ 110
4.1. Khái quát quá trình thực nghiệm ___________________________ 110
4.1.1. Mục đích thực nghiệm _________________________________ 110 v
4.1.2. Đối tượng thực nghiệm ________________________________ 110
4.1.3. Nội dung thực nghiệm _________________________________ 111
4.1.4. Tiến trình thực nghiệm _________________________________ 113
4.1.5. Tiêu chuẩn và thang đo thực nghiệm ______________________ 115
4.2. Kết quả thực nghiệm ____________________________________ 119
4.2.1. Kết quả đánh giá sản phẩm thiết kế BHKT của sinh viên ______ 119
4.2.2. Kết quả tự đánh giá kĩ năng thiết kế BHKT của sinh viên ______ 127
4.2.3. Kết quả đánh giá kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo của sinh viên qua
nghiên cứu trường hợp ______________________________________ 131
Kết luận chương 4 __________________________________________ 137
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ___________________________________ 138
1. Kết luận ________________________________________________ 138
2. Kiến nghị _______________________________________________ 139
NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA LUẬN ÁN ____________ 141
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO __________________________ 143
PHỤ LỤC