Luận Văn Quy trình sản xuất tin ở Trung tâm Tin – Đài tiếng nó Việt Nam (79trang)

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Đài Tiếng nói Việt Nam (từ đây sẽ viết tắt là Đài TNVN) ra đời trong hoàn cảnh vô cùng đặc biệt. Sau khi Cách mạng tháng 8 thành công trên cả nước, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị ngay cho Bộ Tuyên truyền (do đồng chí Trần Huy Liệu làm Bộ trưởng) và Bộ Nội vụ (do đồng chí Võ Nguyên Giáp làm Bộ trưởng) thành lập ngay một Đài Phát thanh Quốc gia để phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân để nhân dân thế giới biết và ủng hộ một nước Việt Nam độc lập.
Tại thời điểm đó, khi cả nước còn đang trải qua chiến tranh ác liệt, mấy ai hiểu một “Đài Phát thanh” được tổ chức và hoạt động như thế nào, cần những ban ngành gì. Thế nhưng, trong thời gian gấp rút, từ 22/8/1945 đến 5/9/1945, mọi công tác chuẩn bị cho chương trình phát thanh đầu tiên đều đã sẵn sàng. 11 giờ 30 phút ngày 7/9/1945, Đài TNVN mở đầu chương trình phát sóng bằng nhạc hiệu “Diệt phát xít” và lời xướng “Đây là Tiếng nói Việt Nam, phát thanh từ Hà Nội, thủ đô nước Việt Nam dân chủ cộng hòa”. Đó là mốc đánh dấu cho sự ra đời của ngành Phát thanh Việt Nam, lần đầu tiên báo chí nước ta có thêm một loại hình mới: loại hình báo nói.
Trải qua hơn 60 năm hình thành và phát triển, Đài TNVN hiện nay đã có diện mạo mới, khác hẳn so với thời kỳ mới thành lập. Điều kiện vật chất khi đất nước hòa bình cùng với nhu cầu thông tin của công chúng liên tục tăng cao là lí do chính làm nên sự thay đổi đó.
Tháng 4/2008, Ban lãnh đạo Đài TNVN chính thức ra quyết định thành lập Trung tâm Tin với vai trò là nơi “tổ chức sản xuất tin, bài cung cấp cho các hệ phát thanh, phát thanh có hình, Báo Tiếng Nói Việt Nam, Báo điện tử VOVNews của Đài TNVN về chủ trương, đường lối, chính sách đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước; phản ánh nhanh nhạy kịp thời những vấn đề thời sự, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại trong nước và quốc tế ”. Điều này cũng đồng nghĩa với việc Trung tâm Tin sẽ trở thành “đầu mối” thu nhận, xử lý và sản xuất tin bài của toàn bộ Đài TNVN.
Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa các phương tiện truyền thông đại chúng, công chúng luôn luôn có xu thế lựa chọn phương tiện nào đưa tin nhanh nhất, phong phú nhất và chính xác nhất. Vì vậy, có thể nhận định rằng chất lượng cũng như tốc độ đưa tin của Trung tâm Tin sẽ là điểm quyết định vị trí của Đài TNVN trong lòng thính giả, nhất là khi chúng ta đặt Đài TNVN ở tư cách một Đài phát thanh tầm cỡ quốc gia.
Ngoài ra, việc nghiên cứu quy trình sản xuất của Trung tâm Tin cũng có những ý nghĩa lý luận và thực tiễn nhất định.
Về mặt lý luận, nghiên cứu này khẳng định lại những lý thuyết về tin và tin phát thanh. Trong đó đặc biệt lưu tâm đến những lý luận về tin phát thanh hiện đại. Nghiên cứu này là sự kế thừa và thực tế hóa những công trình nghiên cứu về tin phát thanh trước đó, làm tài liệu tham khảo cho những công trình nghiên cứu sau.
Về mặt thực tiễn, đây sẽ là một công trình nghiên cứu chi tiết về hoạt động thực tế của một cơ quan báo chí cụ thể là Trung tâm Tin – Đài TNVN. Nghiên cứu góp phần cung cấp những thông tin thực tế, giúp người đọc (nhất là sinh viên báo chí) hình dung được hoạt động của một cơ quan báo chí mang tầm cỡ quốc gia, giúp các bạn dễ dàng hơn trong quá trình liên hệ thực tập hay làm việc sau này. Bên cạnh đó, khóa luận cũng xin đóng góp một vài ý kiến nhận xét cũng như biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động ở Trung tâm Tin, nhằm hoàn thiện hơn “ngân hàng” tin tức của Đài Tiếng Nói Việt Nam trong tương lai.
Chính vì những lí do trên, khóa luận này lựa chọn đề tài “Quy trình sản xuất tin ở Trung tâm Tin – Đài TNVN” nhằm đưa ra một số đánh giá và nhận xét bước đầu về hoạt động của cơ quan quan trọng này.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Từ trước tới nay, loại hình báo Phát thanh cũng như thể loại tin tức đã không còn là đối tượng nghiên cứu mới mẻ, xa lạ gì với những người nghiên cứu báo chí nói riêng và những người ham thích tìm hiểu về truyền thông nói chung. Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh cạnh tranh thông tin khốc liệt cùng xu hướng toàn cầu hóa báo chí như hiện nay, khi mà tất cả các cơ quan báo chí lẫn các hãng thông tấn đều coi tin tức như “vũ khí chiến lược” thì việc nghiên cứu tin tức theo hướng tìm biện pháp thay đổi, làm cho phương thức đưa tin hiện đại hơn vẫn còn là một yêu cầu bức thiết.
Ở Việt Nam, trong những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về phát thanh. Ví như cuốn “Nghiệp vụ phóng viên biên tập Đài Phát thanh” của Đoàn Quang Long hay “Lý luận báo phát thanh” do tác giả Đức Dũng viết. Tuy vậy cả hai cuốn sách này mới chỉ đề cập đến phát thanh ở mặt lý luận với những đặc điểm chung nhất, chưa đi sâu vào phân tích thể loại tin cũng như đặt ra yêu cầu thay đổi cách làm tin theo xu hướng hiện đại.
Một số cuốn sách khác đã có đào sâu nghiên cứu về thể loại tin như “Các thể loại báo chí thông tấn” (Đinh Văn Hường), “Báo Phát thanh” (Vũ Đình Hòe chủ biên) nhưng cũng chỉ đề cập đến tin theo hướng phân loại và đặt ra một hệ thống yêu cầu chung, gần như có thể áp dụng được cả cho tin báo in và tin báo nói.
Riêng về mặt quy trình sản xuất tin phát thanh cũng như chất lượng tin phát thanh ở một cơ quan cụ thể là Trung tâm Tin – Đài TNVN thì hiện nay mới chỉ có một cuốn luận văn thạc sĩ với đề tài “Trung tâm Tin – một yêu cầu tất yếu của phát thanh hiện đại” do Giang Trung Sơn viết. Tuy nhiên, đề tài đó được triển khai nghiên cứu vào năm 2006, khi Trung tâm Tin chưa được thành lập chính thức và mới ở dạng quy mô nhỏ. Do vậy, hướng nghiên cứu của luận văn là xây dựng một mô hình quản lý của Trung tâm Tin trong tương lai dựa trên các lý thuyết hệ thống mở chứ chưa có những tiền đề thực tế.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Trên cơ sở khảo sát tin lưu trữ và tập hợp các kiến thức lý luận và thực tiễn, khóa luận này trước hết nhằm đưa ra một số nhận xét bước đầu về ưu nhược điểm của quá trình sản xuất cũng như chất lượng tin ở Trung tâm Tin – Đài TNVN. Từ đó đưa ra một vài biện pháp hướng tới nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của cơ quan này.
Với mục đích nghiên cứu như đã nêu trên, nhiệm vụ của nghiên cứu này là khảo sát tình hình viết tin của Trung tâm Tin, tình hình khai thác tin từ Trung tâm của các hệ khác trong Đài TNVN nhằm tạo cơ sở thực tiễn cho những đánh giá mà tác giả đưa ra.
Đồng thời khóa luận cũng có nhiệm vụ chỉ ra mối liên hệ giữa quy trình sản xuất và chất lượng tin, từ đó tạo cơ sở lý luận nhằm đề ra giải pháp khắc phục những hạn chế mà Trung tâm đang mắc phải.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của khóa luận này tập trung vào các tin tức được sản xuất bởi Trung tâm Tin và hiện còn lưu giữ trên hệ thống máy tính ở đây. Bên cạnh đó còn có các tài liệu lý luận về phát thanh, tin phát thanh và tài liệu về quy trình sản xuất tin tức chung ở một số cơ quan báo chí. Ngoài ra, một phần nội dung khóa luận còn tập trung nghiên cứu quy trình sản xuất tin ở Trung tâm Tin, do vậy các kiến thức thực tế về quy trình cũng như cách thức làm việc ở Trung tâm cũng là đối tượng nghiên cứu của khóa luận này.
Phạm vi nghiên cứu của khóa luận này là các tin tức được lưu trữ ở Trung tâm Tin trong năm 2009 và 3 tháng đầu năm 2010. Trong đó tập trung nghiên cứu kỹ những tin đã được sản xuất trong vòng 3 tháng đầu năm 2010. Số lượng tin lưu trữ năm 2009 được nghiên cứu trên cơ sở khảo sát lấy số liệu và lấy mẫu ngẫu nhiên để so sánh.
5. Phương pháp nghiên cứu

Mọi kết quả nghiên cứu của khóa luận này đều được thực hiện bằng các phương pháp:
· Nghiên cứu, tham khảo các sách, tài liệu, giáo trình trong và ngoài nước có liên quan đến báo Phát thanh nói chung và tin Phát thanh nói riêng.
· Khảo sát, thông kê tình hình sản xuất và sử dụng tin tức bằng kho tin lưu trữ của Trung tâm Tin.
· Trao đổi, hỏi ý kiến một số cán bộ của Trung tâm nhằm có được những thông tin thực tế, tạo căn cứ khoa học cho các nhận xét trong nội dung khóa luận.
· Phân tích, tổng hợp ý kiến và tài liệu để rút ra kết luận.
6. Kết cấu khóa luận

Ngoài phần Mở đầu, Mục lục, Kết luận và Phụ lục, khóa luận này gồm 2 phần nội dung chính:
Chương 1: Quy trình sản xuất tin ở Trung tâm Tin – Đài Tiếng Nói Việt Nam
Chương 2: Đánh giá chất lượng tin của Trung tâm Tin – Đài Tiếng Nói Việt Nam


MỤC LỤC​ MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
6. Kết cấu khóa luận
CHƯƠNG I. QUY TRÌNH SẢN XUẤT TIN Ở TRUNG TÂM TIN – ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
1.1. Tin và tin phát thanh
1.2. Xu thế phát triển của tin phát thanh trong giai đoạn hiện nay
1.2.1. Thông tin đại chúng trong xu thế toàn cầu hóa
1.2.2. Xu thế làm tin của phát thanh
1.2. Đôi nét về Trung tâm Tin
1.3. Quy trình sản xuất của Trung tâm Tin – Đài TNVN
1.3.1. Ảnh hưởng của quy trình sản xuất đến tin tức
1.3.2. Quy trình sản xuất tin ở Trung tâm Tin
1.4. Đánh giá hiệu quả của quy trình sản xuất tin tại Trung tâm Tin
1.4.1.Ưu điểm
1.4.2.Nhược điểm
TIỂU KẾT CHƯƠNG I
CHƯƠNG II. ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG TIN CỦA TRUNG TÂM TIN – ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
2.1. Tình hình khai thác tin từ Trung tâm Tin của một số Hệ thuộc Đài TNVN
2.1.1. Tình hình khai thác tin tức của hệ Thời sự chính trị tổng hợp VOV1
2.1.2. Tình hình khai thác tin tức của Hệ VOV2
2.1.3. Tình hình khai thác tin tức của báo điện tử VOVNews
2.1.4. Tình hình khai thác tin tức của Tuần báo Tiếng Nói Việt Nam
2.1.5.Tình hình khai thác tin tức của hệ phát thanh Dân tộc VOV4
2.1.6. Tình hình khai thác tin tức của kênh VOV Giao thông
2.2. Một số vấn đề rút ra qua khảo sát tin phát thanh được sản xuất và khai thác bởi Trung tâm Tin
2.2.1. Số lượng tin của Trung tâm Tin lớn
2.2.2. Tin của Trung tâm Tin có xu hướng dịch chuyển thành tin phát thanh hiện đại
2.2.3. Một số hạn chế còn tồn tại
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO