Thạc Sĩ Quy hoạch và lập kế hoạch quản lý tổng hợp vùng bờ Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh- Tổng quan về các nguyên

i

môc lôc


1 Mở đầu 2
2 Các khái niệm . 3
3 Các nguyên tắc và phương pháp phân vùng . 5
3.1 Đánh giá tiềm năng và hiện trạng của vùng bờ . 5
3.1.1 Xác định phạm vi và giới hạn địa lý vùng bờ nghiên cứu 5
3.1.2 Đánh giá kinh tế các nguồn tài nguyên . 7
3.1.3 Đánh giá các cơ hội phát triển 7
3.1.4 Đánh giá khả năng tương thích của các hoạt động kinh tế . 8
3.1.5 Phân tích khung chính sách và thể chế hiện hành . 9
3.1.6 Xây dựng ma trận về các mâu thuẫn đa ngành và các hình thức sử dụng
nguồn lợi vùng bờ . 9
3.1.7 Trình bày và đối chiếu kế hoạch sử dụng nguồn lợi vùng bờ và các thông
tin liên quan lên bản đồ nền 9
3.1.8 Xây dựng hệ thống chính sách/quy chế quản lý việc sử dụng nguồn lợi 11
3.2 Các nguyên tắc phân vùng 13
3.2.1 Phân vùng sử dụng dựa trên mức độ phát triển 14
3.2.2 Phân vùng sử dụng dựa trên chức năng sử dụng nguồn lợi của các ngành
kinh tế 15
3.2.3 Phân vùng dựa trên mức độ khai thác tài nguyên của các hoạt động phát
triển 15
3.3 Xây dựng kế hoạch phân vùng 16
3.4 Tổ chức các cuộc họp/hội thảo tham vấn các bên liên quan về bản dự thảo kế
hoạch phân vùng . 16
4 Áp dụng nguyên tắc phân vùng đối với vùng bờ vịnh Hạ Long 17
4.1 Vùng bảo tồn đặc biệt . 20
4.2 Vùng bảo tồn . 20
4.3 Vùng quản lý tích cực . 20
4.4 Vùng phát triển . 21
5 Tài liệu tham khảo 22 1


CÁC TỪ VIẾT TẮT


QLTHVB Quản lý tổng hợp vùng bờ
QLTH Quản lý tổng hợp
VIFEP Viện Kinh tế và Quy hoạch Thuỷ sản
PEMSEA Regional Programme on Partnership in Environmental Management for
the Seas of East asia
UBND Uỷ ban nhân dân
TN & MT Tài nguyên & Môi trường
JICA Tổ chức hợp tác Quốc tế Nhật bản
UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên Hợp Quốc

2

1 Mở đầu

Vùng bờ là nơi tập trung sôi động các hành động phát triển và luôn
chịu rủi ro của thiên tai. Vùng bờ Việt Nam nói chung và vịnh Hạ Long nói
riêng đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường và tài nguyên, trong đó
có sự suy giảm sản lượng thuỷ sản và suy giảm chất lượng môi trường.
Với vùng bờ vịnh Hạ Long, những năm gần đây, do sự phát triển
nhanh mạnh về kinh tế-xã hội thông qua việc mở rộng khai thác mỏ, xi
măng, cảng và vận tải đường biển, nuôi trồng thủy sản, tăng trưởng nhanh
du lịch, đô thị hoá dồn dập cùng với việc khai thác quá mức ở vùng ven
biển, nên Quảng Ninh đang phải đối mặt với những thách thức từ những tác
động của tự nhiên, kinh tế và xã hội. Bởi vậy, phương pháp tiếp cận theo
hướng liên ngành - quản lý tổng hợp vùng bờ với phương pháp phân vùng
chức năng sử dụng nguồn lợi vùng bờ là rất cần thiết để điều chỉnh lại
hành động của các ngành kinh tế trong việc khai thác và sử dụng tài nguyên
vùng bờ để đảm bảo sự hài hoà về lợi ích của các ngành mà vẫn đảm bảo
cho vùng bờ vịnh Hạ Long vẫn là một trung tâm phát triển lành mạnh và ổn
định của toàn tỉnh theo hướng bền vững.
Mục tiêu căn bản nhất của qúa trình QLTH và phân vùng là đáp ứng
được yêu cầu phát triển lành mạnh của vùng bờ nghiên cứu, trong đó bao
gồm cả kinh tế và văn hóa, những vẫn bảo tồn được các hệ sinh thái vùng
bờ. Để đạt được những mục tiêu này thì các chức năng toàn vẹn của hệ sinh
thái phải luôn được duy trì, phải khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn tài
nguyên phục vụ cho các mục tiêu phát triển. Để khai thác hợp lý và duy trì
được chức năng toàn vẹn của các hệ sinh thái trong vùng bờ thì việc phân
vùng chức năng sử dụng của các hệ sinh thái này, nhằm phục vụ các mục
tiêu phát triển đóng một vai trò quan trọng.
Những nguyên tắc cơ bản trợ giúp cho các nhà quản lý và các nhà quy
hoạch trong công tác phân vùng là phải luôn tuân thủ nguyên tắc duy trì quá
trình quản lý sử dụng thích hợp các tài nguyên, đồng thời tạo thuận lợi cho
việc áp dụng phương pháp giao quyền sử dụng và quản lý tài nguyên nguồn
lợi cho cộng đồng địa phương. Không phủ nhận các hoạt động phát triển, mà
phải tạo sự hài hoà giữa phát triển và bảo tồn.
Phát triển kinh tế phải dựa trên quá trình sử dụng bền vững các hệ
sinh thái vùng bờ và các nguồn tài nguyên tái tạo. Các hoạt động không liên
quan trực tiếp tới các hệ sinh thái vùng bờ cũng phải được kiểm soát và di