Luận Văn Quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh Đồng Nai

Đề tài hoàn thành năm 2011
Quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh Đồng Nai




PHẦN MỞ ĐẦU .1
1. Lý do chọn đềtài: 1
2. Tổng quan lịch sửnghiên cứu: 1
3. Mục đích nghiên cứu: 2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 2
5. Phương pháp nghiên cứu: 3
6. Tính mới của đềtài: .3
7. Kết cấu của đềtài: 3
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀRỦI RO LÃI SUẤT VÀ LÝ LUẬN QUẢN TRỊRỦI
RO LÃI SUẤT CỦA NGÂN HÀNG TMCP 4
1.1.1 Khái niệm vềrủi ro và rủi ro lãi suất: .4
1.1.1.1 Khái niệm rủi ro: 4
1.1.1.2 Khái niệm rủi ro lãi suất: .4
1.1.2 Phân loại rủi ro lãi suất: 5
1.1.3 Tính chất của rủi ro lãi suất: .6
1.1.3.1 Ngân hàng ởvịthếtái tài trợ 7
1.1.3.2 Ngân hàng ởvịthếtái đầu tư: .7
1.1.4 Những căn cứchủyếu xác định mức độrủi ro lãi suất: .8
1.1.4.1 Hệsốchênh lệch lãi thuần ( còn gọi là hệsốthu nhập lãi ròng cận
biên NIM – Net Interest Margin ) : .8
1.1.4.2 Hệsốrủi ro lãi suất ( R ): 9
1.1.5 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro lãi suất: 10
1.1.5.1 Sựkhông phù hợp vềkì hạn của nguồn và tài sản 10
1.1.5.2 Sựthay đổi của lãi suất thịtrường ngược chiều với dựkiến của ngân
hàng: 11
1.1.5.3 Ngân hàng sửdụng lãi suất cố định: .12
1.1.5.4 Các nguyên nhânkhách quan liên quan đến môi trường bên ngoài: 12
1.2 QUẢN TRỊRỦI RO LÃI SUẤT .13
1.2.1 Khái niệm quản trịrủi ro lãi suất: 13
1.2.2 Sựcần thiết của công tác quản trịrủi ro lãi suất: 13
1.2.3 Mục tiêu của công tác quản trịrủi ro lãi suất: 13
1.2.4 Nội dung các kĩthuật quản trịrủi ro lãi suất: 15
1.2.4.1 Quản trịkhe hởnhạy cảm lãi suất ( R ): 15
1.2.4.2 Quản trịkhe hởkì hạn: 19
1.2.4.3 Sửdụng các nghiệp vụphái sinh: 22
Kết luận chương 1: 28
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊRỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN
HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM, CHI NHÁNH ĐỒNG NAI 29
2.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀNHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 29
2.1.1 Giới thiệu chung vềngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam: .29
2.1.1.1 Quá trình thành lập và phát triển: 29
2.1.1.2 Mục tiêu hoạt động: .31
2.1.1.3 Phương châm hoạt động: .31
2.1.1.4 Những thành tựu tiêu biểu đạt được: .32
2.1.1.5 Xếp hạng: .33
2.1.2 Quá trình xây dựng và phát triển của chi nhánh VCB ĐN: .34
2.1.3 Tổng quan vềhoạt động của VCB, ĐN: 36
2.1.4 Chức năng, nhiệm vụ, cơcấu tổchức và quản trịnhân sự 39
2.1.4.1 Chức năng, nhiệm vụ 39
2.1.4.2 Cơcấu tổchức: .40
2.1.4.3 Cơcấu nhân sự 42
2.2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊRỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG TMCP
NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM, CHI NHÁNH ĐỒNG NAI .43
2.2.1 Phân tích cơcấu nguồn vốn của ngân hàng: .43
2.2.2 Sựbiến động của nguồn vốn nhạy cảm với lãi suất: .46
2.2.3 Phân tích cơcấu tài sản của ngân hàng: 50
2.2.4 Tình hình biến động của tài sản nhạy cảm với lãi suất: 52
2.2.5 Thực trạng quản trịrủi ro lãi suất tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương, chi
nhánh Đồng Nai: 56
2.2.5.1 Quản trịkhe hởlãi suất: 56
2.2.5.2 Quản trịkhe hởkì hạn: .62
2.3 ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊRỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN
HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM, CHI NHÁNH ĐỒNG NAI 71
2.3.1 Thành tựu đạt được trong hoạt động quản trịrủi ro lãi suất: 71
2.3.2 Hạn chếtrong hoạt động quản trịrủi ro lãi suất: .72
2.3.3 Mô tảquá trình khảo sát và kết quả đạt được: 74
2.3.1.1 Mô tảquá trình khảo sát: 74
2.3.1.2 Kết quảkhảo sát và chạy chương trình SPSS: 74
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢQUẢN TRỊRỦI RO LÃI
SUẤT TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM, CHI
NHÁNH ĐỒNG NAI .78
3.1 ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG VÀ YÊU CẦU ĐẶT RA ĐỐI VỚI QUẢN
TRỊRỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT
NAM 78
3.1.1 Định hướng hoạt động quản trịrủi ro lãi suất của ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Việt Nam: .78
3.1.1.1 Định hướng hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Việt Nam: 78
3.1.1.2 Định hướng hoạt động quản trịrủi ro của ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Việt Nam: 80
3.1.2 Yêu cầu đặt ra đối với quản trịrủi ro lãi suất tại ngân hàng TMCP
Ngoại Thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai: 81
3.2 CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊRỦI RO LÃI
SUẤT TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM, CHI
NHÁNH ĐỒNG NAI 81
3.2.1 Sửdụng các nghiệp vụphái sinh vào phòng ngừa rủi ro lãi suất: .81
3.2.2 Nâng cao trình độnhận thức nhà quản trị, cán bộngân hàng và khách
hàng: .83
3.2.3 Hoàn thiện hệthống kếtoán thống kê, chính sách và qui trình quản lý rủi
ro lãi suất của ngân hàng: .85
3.2.4 Nghiên cứu, dựbáo biến động lãi suất: .89
3.2.5 Hoàn thiện văn bản pháp lý về đo lường và quản lý rủi ro lãi suất: .90
3.3 CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂTHỰC HIỆN GIẢI PHÁP 91
3.3.1 Hiện đại hóa cơsởvật chất kĩthuật và công nghệngân hàng: .91
3.3.2 Nâng cao chất lượng cán bộngân hàng và nhà quản trịngân hàng: .93
3.3.3 Hoàn thiện bộmáy quản trịnội bộ: .95
3.3.4 Sự điều chỉnh của ngân hàng nhà nước: 96
3.4 MỘT SỐKIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI NHNN VÀ VCB, TW: .100
3.4.1 Một sốkiến nghị đối với NHNN: 100
3.4.1 Một sốkiến nghị đối với VCB, TW: .101
Kết luận chương 3: 101
KẾT LUẬN .102
TÀI LIỆU THAM KHẢO .
PHỤLỤC




PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đềtài:
Trong nền kinh tếthịtrường; rủi ro trong hoạt động kinh doanh là điều không
thểtránh được, đặc biệt là rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng gây ra ảnh
hưởng đến toàn bộnền kinh tế. Sựsuy yếu của hệthống ngân hàng sẽgây ra ảnh
hưởng không tốt tới đời sống kinh tế, chính trịvà xã hội của một nước. Vì vậy; ngày
nay trên thếgiới đã phát triển khoa học, công nghệvà công cụvềquản lý rủi ro
trong kinh doanh ngân hàng. Đó là việc áp dụng phương pháp lượng hóa các rủi ro
như: rủi ro thanh khoản, rủi ro tín dụng, rủi ro tỷgiá, rủi ro hoạt động ngoại bảng,
rủi ro lãi suất đồng thời với việc sửdụng phương pháp trên còn sửdụng các công
cụnhưhợp đồng kỳhạn, hợp đồng hoán đổi, hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền
chọn. Bởi vì lãi suất biến đổi liên tục, thất thường và khó có thểdự đoán nên việc
quản trịrủi ro lãi suất trởthành vấn đềquan trọng đối với các nhà quản trịngân
hàng.
ỞViệt Nam, lãi suất thay đổi liên tục đang là vấn đềnóng được quan tâm
nhiều. Vì vậy, quản trịrủi ro lãi suất là vấn đềcần được quan tâm sâu sắc, theo dõi
sát sao đểkịp thời thay đổi điều chỉnh cho phù hợp với biến động của thịtrường.
Với những lý do trên, tác giảchọn đềtài “Quản trịrủi ro lãi suất tại Ngân
hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai” làm đềtài nghiên cứu
khoa học.
2. Tổng quan lịch sửnghiên cứu:
Các công trình nghiên cứu của:
- Mã ThịNam Chi (2008), “Rủi ro lãi suất trong hoạt động kinh doanh tại các
ngân hàng TMCP Việt Nam thực trạng và giải pháp”. Tác giả đã phân tích thực
trạng quản trịrủi ro lãi suất của các NHTM ởViệt Nam là sửdụng biểu đồlệch và
đưa ra các nguyên nhân gây ra rủi ro lãi suất. Từ đó, tác giả đềxuất sửdụng các mô
hình và giải pháp hạn chếrủi ro lãi suất.
2
- Nguyễn ThịAn (2007), “Quản trịrủi ro lãi suất tại ngân hàng TMCP Công
Thương, chi nhánh Cần Thơ”. Tác giả đã phân tích thực trạng quản trịrủi ro lãi suất
ởngân hàng TMCP Công Thương, chi nhánh Cần Thơchủyếu ngân hàng quản trị
rủi ro lãi suất bằng khe hởnhạy cảm lãi suất. Từthực trạng trên, tác giả đưa ra dự
báo biến động lãi suất và ảnh hưởng của sựthay đổi lãi suất nhưthếnào đến thu
nhập của ngân hàng và các giải pháp hoàn thiện công tác quản trịrủi ro lãi suất.
- Trần ThịHạnh (2009), “Quản trịrủi ro lãi suất tại ngân hàng TMCP Quân
Đội, chi nhánh Đồng Nai”. Tác giả đã phân tích thực trạng quản trịrủi ro lãi suất ở
ngân hàng TMCP Quân Đội, chi nhánh Đồng Nai; ngân hàng vẫn sửdụng biểu đồ
lệch đểquản trịrủi ro lãi suất. Từthực trạng của ngân hàng, tác giả đã đềra các giải
pháp hạn chếrủi ro lãi suất bằng cách sửdụng các nghiệp vụphái sinh và giải pháp
hoàn thiện công tác quản trịrủi ro lãi suất tại ngân hàng
3. Mục đích nghiên cứu:
Đềtài nghiên cứu giải quyết 3 vấn đềcơbản nhưsau:
- Làm sáng tỏmột sốvấn đềcơbản vềcơsởlý luận trong quản trịrủi ro lãi
suất của NHTM.
- Phân tích tình hình hoạt động kinh doanh và hoạt động quản trịrủi ro lãi suất
tại VCB, ĐN; từ đó đưa ra những mặt tích cực cũng nhưnhững mặt hạn chếcủa
công tác quản trịnày tại ngân hàng.
- Đềxuất một sốgiải pháp nhằm nâng cao hiệu quảquản trịrủi ro lãi suất có
thểáp dụng trong thực tiễn đểnâng cao hiệu quảcủa công tác quản trịrủi ro lãi suất
tại VCB, ĐN.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, chi nhánh
Đồng Nai.
- Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động quản trịrủi ro lãi suất của Ngân hàng TMCP
Ngoại thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai.
3
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu tại bàn: sửdụng phương pháp thống kê; phương
pháp phân tích; phương pháp so sánh; phương pháp tổng hợp sốliệu
- Phương pháp quan sát: thu thập, ghi nhận và phân tích từthực tếquản trịrủi
ro lãi suất tại ngân hàng TMCP ngoại Thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai
6. Tính mới của đềtài:
- Đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quảquản trịrủi ro lãi suất tại ngân hàng
TMCP Ngoại Thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai.
- Định hướng và đặt ra yêu cầu cho công tác quản trịrủi ro lãi suất tại ngân
hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai.
- Hoàn thiện hoạt động quản trịrủi ro lãi suất tại ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai hiện nay.
7. Kết cấu của đềtài:
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, phần tài liệu tam khảo và phụlục; luận văn
được chia làm 3 chương cụthểnhưsau:
- Chương 1: Lý luận vềrủi ro lãi suất và quản trịrủi ro lãi suất của ngân hàng
thương mại.
- Chương 2: Thực trạng quản trịrủi ro lãi suất tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai.
- Chương 3: Biện pháp nâng cao hiệu quảquản trịrủi ro lãi suất tại Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam, chi nhánh Đồng Nai.