Thạc Sĩ Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang

iii


MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1 Một số vấn đề lý luận về cơ bản về NSNN và quản lý thu NS
nhà nước cấp huyện tại Việt Nam . 4
1.1. Tổng quan về ngân sách nhà nước và thu ngân sách cấp huyện . 4
1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước . 4
1.1.2. Ngân sách cấp huyện trong hệ thống ngân sách nhà nước 9
1.1.3. Vai trò của ngân sách cấp huyện. . 12
1.2.1. Khái niệm thu ngân sách nhà nước cấp huyện . 14
1.2.3. Nguyên tắc quản lý và quy trình quản lý thu NSNN . 17
1.2.4. Nội dung quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện 20
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện
. 26
1.3.1. Các chính sách, chế độ và văn bản pháp luật về thu ngân sách nhà
nước . 26
1.3.2. Cơ chế phân cấp quản lý thu ngân sách nhà nước giữa các cấp chính
quyền địa phương: 28
1.3.3. Điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội của huyện 28
1.3.4. Tổ chức bộ máy và trình độ đội ngũ cán bộ quản lý thu NSNN cấp
huyện . 29
1.3.5. Mức độ trang bị cơ sở vật chất phục vụ quản lý thu NS cấp huyện . 29 iv

1.3.6. Sự hiểu biết và tính tự giác của các tổ chức, cá nhân trong việc thực
hiện nghĩa vụ đối với ngân sách nhà nước cấp huyện 30
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 31
2.1. Xây dựng khung lý thuyết . 31
2.2. Phương pháp nghiên cứu . 31
2.1.1. Phương pháp thu thập thông tin . 31
2.1.2. Phương pháp tổng hợp xử lý thông tin . 32
2.1.3. Phương pháp phân tích thông tin . 32
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÀM YÊN, TỈNH TUYÊN QUANG . 34
3.1. Đặc điểm tự nhiên và tình hình kinh tế, xã hội huyện Hàm Yên 34
3.1.1. Về điều kiện tự nhiên. 34
3.1.2. Về kinh tế, xã hội . 35
3.2. Thực trạng công tác quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn
huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang 38
3.2.1. Quản thu NSNN tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang. . 38
3.2.2. Quản lý nguồn thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Hàm Yên.
. 50
3.2.3. Quản lý nguồn thu ngân sách cấp huyện hưởng theo tỷ lệ % phân
chia giữa các cấp ngân sách . 53
3.2.4. Quản lý thu bổ sung từ ngân sách cấp trên 54 v

3.3. Đánh giá thực trạng quản lý thu NS nhà nước trên địa bàn huyện Hàm
Yên. . 56
3.3.1. Những mặt đạt được: 56
3.3.2. Các tồn tại, hạn chế và nguyên nhân 58
CHƯƠNG 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN
LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÀM
YÊN, TỈNH TUYÊN QUANG . 62
4.1. Phương hướng, mục tiêu phát triển KT-XH huyện Hàm Yên 62
4.1.1. Phương hướng . 62
4.1.2. Mục tiêu tổng quát 63
4.1.3. Một số chỉ tiêu chủ yếu đến năm 2020 63
4.1.4. Quan điểm về quản lý thu ngân sách nhà nước đến năm 2020 64
4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách nhà nước
cấp huyện tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang 64
4.2.1. Nâng cao chất lượng lập và quyết định dự toán thu NS cấp huyện . 64
4.2.2. Tăng cường quản lý, bồi dưỡng và phát triển nguồn thu . 67
4.2.3. Tăng cường ứng dụng CNTT trong quản l‎ý thu NSNN cấp huyện . 69
4.2.4. Thường xuyên thanh, kiểm tra công tác quản lý thu NSNN cấp huyện
. 70
4.2.5. Hoàn thiện công tác kế toán, quyết toán thu NSNN cấp huyện 71
4.2.6. Thực hiện nghiêm túc việc công khai tài chính các cấp . 72
4.3. Kiến nghị . 73 vi

4.3.1. Đối với Chính phủ, Bộ Tài chính 73
4.3.2. Đối với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Tuyên Quang . 75
KẾT LUẬN 77
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO . 79

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Viết tắt Nguyên nghĩa
1 ĐTXDCB Đầu tư xây dựng cơ bản
2 GDP Tổng sản phẩm quốc nội
3 HĐND Hội đồng nhân dân
4 KBNN Kho bạc nhà nư ớc
5 KT-XH Kinh tế - Xã hội
6 NS Ngân sách
7 NSĐP Ngân sách địa phương
8 NSNN Ngân sách nhà nư ớc
9 UBND Ủy ban nhân dân

viii

MỤC LỤC CÁC BẢNG BIỂU
STT Tên bảng Trang

1
Bảng 3.2. Thu ngân sách nhà nư ớc trên địa bàn huyện Hàm
Yên giai đoạn 2012 – 2014
43
2
Bảng 3.3. Thu bổ sung cân đối trong tổng thu NSNN tại
huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2012 - 2014
48



STT Tên hình Trang
1
Hình 1.1: Hệ thống NSNN Việt Nam
11
2 Hình 3.1. Tỷ trọng các khoản thu trong cân đối NSNN tại
huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2012 - 2014
45
3 Hình 3.2. Cơ cấu tổng thu NSNN trên địa bàn huyện Hàm
Yên, giai đoạn 2012 - 2014
49
1


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
NSNN là công cụ tà i chính quan trọ ng trong điều tiết KT vĩ mô. Trong đó,
NS cấp huyệ n là 1 bộ phận cấu thà nh NSNN, là công cụ để chính quyền huyện
thực hiệ n các chức năng, nhiệ m vụ của mình. Muốn có quỹ NS đủ mạnh để đáp
ứng các nhu cầu chi tiêu, trước hết cần là m tốt công tác quả n lý thu ngân sách
nhà nước. Thu ngân sách nhà nước là mộ t loại hoạt độ ng nhà nước, hoạt động
của mộ t tổ chức có quyền lực công, luôn gắn liền với yếu tố chính trị của nhà
nước. Từ đó, chúng ta có thể hiể u thu ngân sách Nhà nước là hoạt độ ng của các
cơ quan Nhà nước có thẩm quyền nhằm tập trung mộ t bộ phận của cả i xã hộ i
dưới hình thức giá trị theo những hình thức và biệ n pháp phù hợ p để hình thành
nên quỹ ngân sách Nhà nước. Để thực hiệ n đượ c vai trò quả n lý của nhà nước để
có nguồn thu ổn định và nuôi dưỡng đượ c nguồn thu, nhà nước trước hết cần
phả i đả m bả o thu đủ c ác nguồn tà i chính bằng những công cụ , biệ n pháp hợp
pháp; trên cơ sở đó, sử dụ ng các nguồn thu nà y mộ t cách có trách nhiệ m và hiệu
quả trong các hoạt độ ng của mình nhằm đả m bả o xã hộ i đượ c phát triể n ổn định
và bền vững. Đây chính là mụ c tiêu, nhiệ m cụ củ a quả n lý ngân sách nhà nước
đối với mỗi quốc gia.
Trong những năm qua, quản lý NSNN đã có những bước cải cách đáng kể.
Đặc biệt là Luật NSNN 2002 đã hình thà nh nên cơ s ở pháp lý vững chắc cho
việc tổ chức quản lý NSNN nói chung và thu NS nhà nư ớc cấp huyện nói riêng.
Tuy nhiên, trên thực tế, các yếu tố, điều kiện, tiền đề chưa được tạo lập đồng bộ,
khiến hiệu quả quản lý NS các cấp còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu mà luật
NS đặt ra. Thêm và o đó, b ản thân Luật NSNN 2002 cũng bộc lộ một số hạn chế
như: Tính lồng ghép trong hệ thống NS; Chưa có kế hoạch tài chính trung hạn;
Hạch toán thu, chi và cách tính bội chi NS không phù hợp với thông lệ quốc tế;
Phân bổ NS chủ yếu theo đầu và o, chưa g ắn với kết quả sử dụng ngân sách và
việc thực hiện nhiệm vụ được giao. Do đó, tăng cường quản lý NSNN, đổi mới 2

phương thức quản lý thu, chi NS sẽ tạo điều kiện tăng thu và s ử dụng NS tiết
kiệm, hiệu quả hơn; góp phần thực hiện CNH-HĐH đất nước, đáp ứng yêu cầu
phát triển KT-XH và nâng cao đ ời sống nhân dân.
Thực tế tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang, công tác quản lý ngân sách
cấp huyện, đặc biệt là thu ngân sách nhà nư ớc còn tồn tại những hạn chế nhất
định; Số thu ngân sách nhà nư ớc hà ng năm th ấp, chủ yếu bổ sung cân đối từ
ngân sách cấp trên, một số khoản thu chưa đạt kế hoạch dự toán giao, ngân sách
cấp huyện đôi khi chưa thể hiện được vai trò của mình đối với kinh tế địa
phương. Xuất phát từ những vấn đề lý luận được học tập, nghiên cứu tại trường
Đại học Kinh tế - ĐHQG Hà N ội và thực tiễn nêu trên, tôi chọn đề “Quản lý thu
ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang” là m đ ề
tài luận văn tốt nghiệp của mình.
Để giải quyết được mục tiêu nghiên cứu của đề tài chính là việc trả lời
được các câu hỏi sau:
- NSNN là gì? Quản lý thu NSNN là gì? Đặc điểm quản lý thu NSNN ở
cấp huyện?
- Thực trạng và những vấn đề đặt ra trong quá trình quản lý NSNN tại các
huyện Hàm Yên? Giải pháp nào nhằm hoàn thiện quản lý NSNN tại huyện Hàm
Yên, tỉnh Tuyên Quang?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận văn: đề xuất một số giải pháp hoàn
thiện công tác quản lý thu ngân sách tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về NSNN và quản lý thu NS nhà nư ớc
ở địa phương. - Phân tích thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nư ớc tại huyện Hàm Yên
để đánh giá kết quả đạt được, hạn chế còn tồn tại và tìm ra nguyên nhân hạn chế.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu
ngân sách Nhà nư ớc tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang.
3. Đối tượng và phạm vi Nghiên cứu;
- Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý thu ngân sách Nhà nư ớc tại
huyện Hàm Yên. - Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: huyện Hàm Yên, Tuyên Quang
+ Về Thời gian: từ năm 2011 - 2015
+ Về nội dung: quy trình và tổ chức quản lý thu NSNN theo luật NSNN
năm 2002.
4. Kết cấu của luận văn:
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung đề tài nghiên c ứu gồm 4 chương
như sau:
Chương 1. Một số vấn đề lý luận về cơ bản về NSNN và quản lý thu NS
nhà nư ớc cấp huyện tại Việt Nam
Chương 2. Phương pháp nghiên cứu
Chương 3. Thực trạng công tác quản lý thu NSNN tại huyện Hàm Yên, tỉnh
Tuyên Quang.
Chương 4. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN Huyện Hàm
Yên, tỉnh Tuyên Quang.