Luận Văn Quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng hiện nay - vấn đề và giải pháp

MỞ ĐẦU


1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là một quốc gia đa tôn giáo. Chưa kể vài chục triệu người khác vẫn giữ tín ngưỡng dân gian truyền thống, chỉ tính riêng 6 tôn giáo lớn, ở nước ta đã có gần 1/3 dân số cả nước sinh hoạt tôn giáo thường xuyên. Tôn giáo trở thành nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân. Trong tình hình đó, Đảng và Nhà nước xác định phải tăng cường công tác tôn giáo để vừa đảm bảo nhu cầu tín ngưỡng của quần chúng, vừa kịp thời đấu tranh chống địch lợi dụng tôn giáo để đi ngược lại lợi ích căn bản của nhân dân. Vì vậy, việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với tôn giáo là vấn đề hết sức quan trọng, nó phải được sự quan tâm của các ngành, các cấp và cần được tiến hành trên cơ sở khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta từng bước hoàn thiện chính sách tôn giáo, tăng cường quản lý nhà nước đối với tôn giáo bằng pháp luật; hướng cho cán bộ, đảng viên nhận thức đúng vai trò của các tôn giáo trong đời sống nhân dân; kiên quyết uốn nắn nhận thức lệch lạc, những khuyết điểm nhằm thực hiện triệt để tinh thần đại đoàn kết toàn dân vì sự nghiệp xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Lâm Đồng là một tỉnh miền núi với dân số khoảng một triệu người, nhưng có tới 60% dân số theo Phật giáo, Công giáo, Tin lành, Cao đài. Ngoài ra, một bộ phận nhân dân còn theo tín ngưỡng truyền thống. Phần đông tín đồ các tôn giáo có trình độ dân trí thấp, còn mê tín, thậm chí cuồng tín, nên dễ bị các thế lực tiêu cực kích động, lợi dụng vào các mục đích chính trị xấu.
Hiện nay, tuy hoạt động của các tôn giáo có xu hướng đồng hành với dân tộc, mang tính thuần túy tôn giáo, nhưng bên cạnh đó vẫn có tình trạng lúc này hay lúc khác hoạt động của một số tôn giáo diễn ra không bình thường, có phần lấn lướt chính quyền, vi phạm một số quy định của Nhà nước về xây dựng, sửa chữa cơ sở thờ tự, in ấn, phát tán kinh sách; lợi dụng hoạt động từ thiện, nhân đạo để khuếch trương thanh thế. Hiện tượng bói toán, mê tín còn diễn ra tràn lan. Một số chức sắc các tôn giáo ngấm ngầm chống đối chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Các dòng tu, hội đoàn và Gia đình phật tử thông qua các hình thức sinh hoạt phong phú đã thu hút khá đông thanh, thiếu niên tham gia sinh hoạt tôn giáo. Hoạt động truyền đạo trái phép của một số tôn giáo vào vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa ngày càng gia tăng. Việc các thế lực phản động lợi dụng tôn giáo để kích động quần chúng chống đối chính quyền vẫn lẻ tẻ diễn ra ở một số nơi.
Trước tình hình đó, Tỉnh ủy đã tăng cường chỉ đạo quản lý nhà nước đối với tôn giáo, nên đã đạt được những thành tựu nhất định. Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước đối với tôn giáo còn có nhiều hạn chế: sự phối hợp giữa các ngành, các cấp thiếu tập trung và đồng bộ; việc phân định chức năng quản lý của các cấp chính quyền không rõ ràng, còn đùn đẩy cho nhau. Điều đó vô tình đã tạo ra những sơ hở, thiếu chặt chẽ; giải quyết không đúng thẩm quyền. Nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tôn giáo còn hạn chế. Do đó, một số cơ quan quản lý nhà nước cũng vi phạm chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước.
Trước tình hình đó, việc tìm ra những phương hướng và giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý của cơ quan Nhà nước trên địa bàn nhằm vừa đảm bảo nhu cầu tín ngưỡng, tôn giáo lành mạnh của quần chúng, vừa đảm bảo cho chính sách tôn giáo không bị vi phạm, vừa đấu tranh có hiệu quả chống địch lợi dụng tôn giáo là việc làm cần thiết.
Do vậy, việc nghiên cứu đề tài: "Quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng hiện nay - vấn đề và giải pháp" trở thành vấn đề cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn ở Lâm Đồng hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu
Quản lý nhà nước nói chung, quản lý nhà nước đối với tôn giáo nói riêng là một trong những yêu cầu của sự nghiệp đổi mới. Cho nên, từ khi có Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị, việc đi vào nghiên cứu tôn giáo, đề ra chủ trương, chính sách tôn giáo ngày càng được nhiều nhà lý luận - chính trị quan tâm hơn. Từ đó, nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này đã được công bố. Chẳng hạn, "Mối quan hệ giữa chính trị và tôn giáo trong thời kỳ mở rộng giao lưu quốc tế và phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay" của Trung tâm Khoa học về Tín ngưỡng và Tôn giáo thuộc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 1998; "Tôn giáo tín ngưỡng hiện nay - Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn cấp thiết" của Trung tâm Thông tin - Tư liệu, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 1995; "Đổi mới quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động của các tôn giáo ở Việt Nam" của Trần Minh Thư, năm 1999 . Song, các công trình nghiên cứu này mới chỉ đề cập công tác tôn giáo nói chung, chưa đi sâu vào nghiên cứu quản lý nhà nước đối với tôn giáo.
Ở Lâm Đồng cũng đã có một số công trình nghiên cứu về tôn giáo và quản lý nhà nước về tôn giáo. Thí dụ, "Một số vấn đề cơ bản về tôn giáo tỉnh Lâm Đồng và công tác tôn giáo trong tình hình mới từ năm 1995 đến năm 2000", năm 1995; "Lịch sử hình thành phát triển của các tôn giáo ở Lâm Đồng", năm 1997; "Đạo Tin lành trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Lâm Đồng" năm 1997 của Ban tôn giáo tỉnh Lâm Đồng; "Đổi mới những vấn đề cơ bản về công tác tôn giáo ở Lâm Đồng hiện nay", năm 2000 của Trần Mai .
Các công trình nghiên cứu trên mới chỉ đi sâu vào nghiên cứu các tôn giáo trên địa bàn của tỉnh, từ đó, bước đầu đưa ra một số giải pháp chủ yếu để quản lý các tôn giáo đó. Các công trình này chưa đánh giá được thực trạng quản lý nhà nước đối với tôn giáo và làm rõ vấn đề đặt ra hiện nay trên lĩnh vực quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng. Do vậy, một số giải pháp được đưa ra còn thiếu sát hợp và đồng bộ. Đề tài này góp phần hoàn thiện thêm công tác nghiên cứu đó.
3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
3.1. Mục đích:
Trên cơ sở làm rõ thực trạng quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng với tất cả các mặt mạnh và yếu của nó, luận văn góp phần đề xuất một số phương hướng và giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với tôn giáo trên địa bàn tỉnh trong thời gian trước mắt.
3.2. Nhiệm vụ: Để đạt mục đích đó, luận văn có nhiệm vụ:
- Làm rõ những đặc điểm của tôn giáo ở Lâm Đồng.
- Làm rõ những thành tựu và hạn chế trong quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng trong những năm gần đây, nguyên nhân của chúng.
- Nêu lên một số vấn đề cấp bách đang đặt ra hiện nay có liên quan tới quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng.
- Đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng trong tình hình mới.
3.3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Công tác tôn giáo bao gồm nhiều mặt, liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Đề tài này chỉ giới hạn trong việc nghiên cứu quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng hiện nay trên một số phương diện đang trong tình huống có vấn đề phức tạp nhất.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Luận văn được thực hiện dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về quản lý nhà nước đối với tôn giáo. Luận văn cũng xuất phát từ thực tiễn quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng thời gian qua.
- Để thực hiện luận văn này, tác giả sử dụng tổng hợp các phương pháp lôgic và lịch sử, phân tích và tổng hợp, so sánh, đối chiếu cùng phương pháp của xã hội học nhằm đạt mục đích và hoàn thành những nhiệm vụ mà luận văn đặt ra.
5. Đóng góp mới của luận văn
- Bước đầu phát hiện ra được một số vấn đề cấp bách đang đặt ra trong quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng.
- Đưa ra được một số phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng hiện nay.
6. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
- Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo để xây dựng chủ trương, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với tôn giáo và vận dụng vào thực tiễn của Lâm Đồng.
- Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy Chủ nghĩa xã hội khoa học, Tôn giáo học .





MỤC LỤC


Trang
MỞ ĐẦU 1
Chương 1
ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ, VĂN HÓA - XÃ HỘI CỦA
LÂM ĐỒNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA TÔN GIÁO TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH 6
1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa - xã hội 6
1.1.1. Điều kiện tự nhiên 6
1.1.2. Điều kiện kinh tế, văn hóa - xã hội 9
1.2. Tôn giáo tỉnh Lâm Đồng và một số đặc điểm cơ bản của nó 16
1.2.1. Bức tranh khái quát tình hình tôn giáo ở Lâm Đồng 16
1.2.2. Một số đặc điểm cơ bản của tôn giáo ở Lâm Đồng 22
Chương 2:
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI TÔN GIÁO
Ở LÂM ĐỒNG 29
2.1. Thành tựu và hạn chế trong quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng, nguyên nhân 29
2.1.1. Thành tựu 29
2.1.2. Hạn chế 40
2.1.3. Nguyên nhân thành tựu và hạn chế 43
2.2. Một số vấn đề đặt ra hiện nay trên lĩnh vực quản lý nhà nước đối với tôn giáo ở Lâm Đồng 53
2.2.1. Vấn đề địch lợi dụng tôn giáo và khó khăn trong cuộc đấu tranh của ta 53
2.2.2. Vấn đề đặt ra liên quan tới việc quản lý một số mặt của các tôn giáo 57
2.2.3. Việc xử lý các khiếu tố, khiếu nại liên quan đến tôn giáo và vi phạm chính sách tôn giáo - khả năng có hạn trong việc giải quyết của ta 65
Chương 3
MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI TÔN GIÁO Ở LÂM ĐỒNG TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 67
3.1. Một số phương hướng cơ bản 67
3.1.1. Tập trung giải quyết dứt điểm một số vấn đề nổi cộm hiện nay 67
3.1.2. Xử lý nghiêm minh các hoạt động lợi dụng tự do tín ngưỡng, tôn giáo để chống lại chính quyền 72
3.1.3. Nâng cao sự chỉ đạo của Tỉnh ủy trong quản lý nhà nước đối với tôn giáo 72
3.2. Một số giải pháp chủ yếu 73
3.2.1. Ở tầm vĩ mô 73
3.2.2. Ở cấp tỉnh và cơ sở thuộc tỉnh 76
KẾT LUẬN 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 94
PHỤ LỤC 100