Thạc Sĩ Quản lý ngân sách nhà nước ở huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội

LỜI CẢM ƠN

Luận văn là kết quả quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường, kết hợp
với kinh nghiệm trong quá trình thực tiễn công tác, với sự cố gắng nỗ lực của
bản thân.
Lời đầu tiên tôi xin dành bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới cô
giáo - PGS.TS Phạm Thị Hồng Điệp là người trực tiếp hướng dẫn khoa học,
đã tận tình hướng dẫn cho tôi cả chuyên môn và phương pháp nghiên cứu, chỉ
bảo cho tôi nhiều kinh nghiệm trong thời gian thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cám ơn Phòng Tài chính – kế hoạch, UBND huyện
Sóc Sơn đã giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập dữ liệu và cung cấp thông tin
của luận văn.
Tôi xin chân thành cám ơn các thầy, cô giáo trong Trường Đại học kinh
tế - Đại học Quốc gia Hà Nội và bạn bè đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập
cũng như trong quá trình hoàn thành luận văn này.
Sau cùng, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều
kiện tốt nhất cho tôi trong suốt quá trình học cũng như thực hiện luận văn.
Mặc dù với sự nỗ lực cố gắng của bản thân, luận văn không tránh khỏi
những thiếu sót. Tôi mong nhận được sự góp ý chân thành của quý Thầy, quý
Cô, đồng nghiệp và bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn.
Hà Nội, ngày 26 tháng 8 năm 2015
Học viên



Nguyễn Thị Nhàn


MỤC LỤC

Danh mục từ viết tắt . i
Danh mục bảng .ii
Danh mục hình iii
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN . 4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu. 4
1.1.1. Các công trình nghiên cứu. . 4
1.1.2. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu 7
1.2. Ngân sách nhà nước cấp huyện trong hệ thống NSNN 8
1.2.1. Tổng quan về NSNN . 8
1.2.2. Ngân sách nhà nước cấp huyện 15
1.3. Quản lý NSNN cấp huyện. 19
1.3.1. Nội dung quản lý NSNN cấp huyện . 19
1.3.2. Sự cần thiết phải hoàn hiện công tác quản lý NSNN cấp huyện . 24
1.3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN cấp huyện 27
1.3.4. Cơ sở đánh giá hiệu quả quản lý NSNN 28
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30
2.1. Phương pháp luận . 30
2.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể 30
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin 30
2.2.2. Phương pháp phân tích . 31
2.2.3. Phương pháp tổng hợp . 32
2.2.4. Phương pháp so sánh . 33
2.2.5. Phương pháp thống kê mô tả và nghiên cứu tài liệu 33
2.3. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu 34
2.4. Các bước thực hiện và thu thập số liệu 34


2.5. Các công cụ được sử dụng 35
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NSNN Ở HUYỆN SÓC
SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 36
3.1. Khái quát về huyện Sóc Sơn và những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN
ở huyện Sóc Sơn 36
3.1.1. Khái quát về huyện Sóc Sơn 36
3.1.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN ở huyện Sóc Sơn. . 37
3.2. Thực trạng quản lý NSNN huyện Sóc Sơn giai đoạn 2009 – 2014. 49
3.2.1. Công tác lập dự toán ngân sách nhà nước huyện 49
3.2.2. Công tác chấp hành dự toán ngân sách. . 61
3.2.3. Công tác quyết toán ngân sách huyện. 69
3.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong quản lý thu, chi
NSNN huyện. 70
3.3. Đánh giá chung . 72
3.3.1. Những kết quả đạt được 72
3.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân 73
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NSNN Ở
HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI . 76
4.1. Bối cảnh và quan điểm hoàn thiện quản lý NSNN ở huyện Sóc Sơn . 76
4.1.1. Bối cảnh thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở huyện Sóc
Sơn trong thời gian tới . 76
4.1.2. Mục tiêu, quan điểm hoàn thiện quản lý NSNN ở huyện Sóc Sơn. . 77
4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn trong thời gian tới. . 77
4.2.1. Đảm bảo quản lý ngân sách huyện theo đúng yêu cầu của Luật Ngân
sách Nhà nước 78
4.2.2. Hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quy trình quản lý ngân sách huyện Sóc Sơn 78
KẾT LUẬN . 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 86

i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
1 GTGT Giá trị gia tăng
2 HĐND Hội đồng nhân dân
3 KBNN Kho bạc nhà nước
4 MTTQ Mặt trận Tổ quốc
5 NQD Ngoài quốc doanh
6 NSĐP Ngân sách địa phương
7 NSNN Ngân sách nhà nước
8 NSTW Ngân sách trung ương
9 TCKH Tài chính kế hoạch
10 UBND Ủy ban nhân dân
11 XDCB Xây dựng cơ bản












ii

DANH MỤC BẢNG

STT Bảng Nội dung Trang
1 Bảng 3.1
Tốc độ tăng tổng giá trị sản xuất và thu nhập bình quân đầu
người các năm từ 2009 đến 2014.
44
2 Bảng 3.2
Trình độ và kết quả công tác của cán bộ quản lý ngân sách
huyện Sóc Sơn năm 2014.
49
3 Bảng 3.3 Dự toán thu thuế, phí và lệ phí các năm từ 2009 đến 2014. 50
4 Bảng 3.4
Dự toán tổng thu ngân sách huyện các năm từ 2009 đến
2014.
52
5 Bảng 3.5 Dự toán chi ngân sách các năm từ 2009 đến 2014. 55
6 Bảng 3.6
Dự toán tổng số thu thuế, phí, lệ phí và dự toán tổng chi
thường xuyên các năm từ 2009 đến 2014.
58
7 Bảng 3.7
Tình hình chấp hành dự toán thu ngân sách các năm từ 2009
đến 2014.
61
8 Bảng 3.8
Tình hình chấp hành dự toán chi ngân sách các năm từ 2009
đến 2014.
65
9 Bảng 3.9 Tình hình cân đối thu chi thực tế các năm từ 2009 đến 2014. 67









iii

DANH MỤC HÌNH

STT Hình Nội dung Trang
1 Hình 3.1
Tình hình dự toán chi và thực chi ngân sách các
năm từ 2009 đến 2014.
67
2 Hình 3.2
Tỷ lệ vượt chi theo dự toán ngân sách huyện các
năm từ 2009 đến 2014.
68

1
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài:
Ngân sách nhà nước (NSNN) là một công cụ chính sách tài chính quan trọng
của một quốc gia, là một khâu quan trọng trong điều tiết kinh tế vĩ mô. Trong đó, ngân
sách huyện là một bộ phận cấu thành của NSNN, là công cụ để chính quyền cấp huyện
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn trong quá trình quản lý kinh tế xã hội,
an ninh quốc phòng. Luật NSNN năm 2002 là cơ sở pháp lý cơ bản để tổ chức quản lý
NSNN nói chung và ngân sách huyện nói riêng nhằm phục vụ cho công cuộc đổi mới
đất nước. Tăng cường quản lý NSNN, đổi mới quản lý thu, chi ngân sách sẽ tạo điều
kiện tăng thu ngân sách và sử dụng ngân sách tiết kiệm, có hiệu quả hơn giúp chúng ta
sớm đạt được mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng được yêu cầu
phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.
Sóc Sơn là một huyện ngoại thành phía Bắc của Thủ đô Hà Nội, kinh tế xã
hội còn nhiều khó khăn, trên 60% người dân sống bằng nghề nông nghiệp, giá trị
sản xuất không cao từ đó làm cho khả năng huy động nguồn thu NSNN thấp trong
khi nhu cầu chi cho đầu tư phát triển kinh tế xã hội là rất lớn, nhất là những khoản
chi cho giáo dục, y tế, xây dựng nông thôn mới, đảm bảo xã hội nên đòi hỏi việc
nâng cao hiệu quả quản lý NSNN là hết sức cần thiết, góp phần phục vụ phát triển
kinh tế xã hội trên địa bàn huyện.
Thực tế tại huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội, công tác quản lý ngân sách
huyện còn nhiều bất cập: Nguồn lực ngân sách được sử dụng hiệu quả chưa cao;
đơn vị sử dụng ngân sách được đánh giá thông qua việc chấp hành những quy định
mang nặng tính thủ tục hành chính, chưa thực sự quan tâm đến những hàng hóa,
dịch vụ cung cấp cho xã hội, . Quản lý ngân sách phải vừa đảm bảo tính tập trung
của chính sách tài chính quốc gia, vừa phát huy tính năng động sáng tạo, tính tự
chủ, tính minh bạch và trách nhiệm đang được đặt ra rất cấp bách cả về thực tiễn và
lý luận vì thế tác giả chọn đề tài “Quản lý ngân sách nhà nước ở huyện Sóc Sơn,
thành phố Hà Nội” làm luận văn thạc sỹ của mình với mong muốn góp một phần
2
nhỏ vào giải quyết những tồn tại hiện nay và từng bước nâng cao hiệu quả quản lý
ngân sách huyện Sóc Sơn góp phần phục vụ cho công cuộc phát triển kinh tế xã hội
trên địa bàn huyện.
Câu hỏi nghiên cứu của luận văn: Quản lý NSNN cấp huyện gồm những nội dung
gì? Thực trạng quản lý NSNN ở huyện Sóc Sơn? Huyện Sóc Sơn cần làm gì để
hoàn thiện công tác quản lý NSNN thời gian tới?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
- Mục đích nghiên cứu: Vận dụng lý luận về NSNN, quản lý thu, chi NSNN để
phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý ngân sách trên địa bàn huyện Sóc Sơn.
Từ đó đề xuất một số quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý ngân
sách trên địa bàn huyện Sóc Sơn trong thời gian tới.
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
+ Khái quát cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý NSNN cấp huyện.
+ Tìm hiểu, đánh giá thực trạng về công tác quản lý NSNN huyện Sóc Sơn
giai đoạn 2009-2014. Nêu ra được những ưu điểm, nhược điểm, tồn tại, hạn chế của
công tác quản lý ngân sách tại huyện Sóc Sơn.
+ Từ việc đánh giá thực trạng của công tác quản lý ngân sách huyện Sóc Sơn
để đưa ra những giải pháp, đề xuất nhằm hoàn thiện quản lý NSNN trên địa bàn
huyện Sóc Sơn, góp phần huy động tối đa các nguồn thu, hướng tới giảm dần tỷ lệ
bổ sung cân đối ngân sách hàng năm từ cấp trên và đảm bảo tính công khai, minh
bạch thu, chi ngân sách.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý
NSNN; thực trạng quản lý NSNN tại huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về mặt không gian: Huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội (Nội dung chỉ giới
hạn ở cấp huyện).
+ Về mặt thời gian: Từ năm 2009 đến năm 2014.
3
4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài:
- Ý nghĩa lý luận của Luận văn: Trên cơ sở nghiên cứu những kiến thức
chung nhất về quản lý ngân sách cấp huyện cũng như hệ thống văn bản pháp luật
quy định về công tác quản lý ngân sách cấp huyện nói chung và ngân sách huyện
Sóc Sơn, thành phố Hà Nội nói riêng, qua đó giúp cho tác giả nghiên cứu cũng như
giúp người đọc nắm được những những vấn đề cơ bản về ngân sách cấp huyện, hiểu
được những quy định cụ thể của Nhà nước về ngân sách cấp huyện như: Khái niệm,
vị trí, vai trò của ngân sách cấp huyện trong hệ thống NSNN; nội dung quản lý ngân
sách cấp huyện; sự cần thiết phải tăng cường quản lý ngân sách cấp huyện và những
nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý ngân sách cấp huyện.
- Ý nghĩa thực tiễn: Trên cơ sở tìm hiểu thực trạng công tác quản lý ngân
sách ở huyện Sóc Sơn, so sánh với hệ thống văn bản pháp luật hiện hành, thực tiễn
phát triển triển kinh tế-xã hội huyện Sóc Sơn trong những năm qua và định hướng
phát triển trong những năm tiếp theo nhằm đề xuất những giải pháp mang tính khả
thi đối với huyện Sóc Sơn để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách cũng như nhằm
nâng cao tính công khai, minh bạch hiệu quả trong chu trình quản lý ngân sách.
5. Bố cục luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được
chia làm 04 chương với các tiêu đề như sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý NSNN cấp
huyện.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng công tác quản lý NSNN ở huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội.
Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý NSNN ở huyện Sóc Sơn, thành
phố Hà Nội.