Thạc Sĩ Quản lý hoạt động ngoại khóa ở các trường tiểu học thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT iv
DANH MỤC CÁC BẢNG v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ vi
MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài . 1
2. Mục đích nghiên cứu . 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3
4. Giả thuyết khoa học 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 3
6. Giới hạn nghiên cứu 3
7. Phương pháp nghiên cứu . 4
8. Cấu trúc luận văn 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
NGOẠI KHÓA Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 5
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề . 5
1.2. Một số khái niệm cơ bản 9
1.2.1. Khái niệm quản lý 9
1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục . 10
1.2.3. Khái niệm quản lý nhà trường . 11
1.2.4. Khái niệm hoạt động ngoại khóa . 12
1.2.5. Khái niệm quản lý hoạt động ngoại khóa 14
1.2.6. Khái niệm quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học . 14
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
1.3. Những vấn đề cơ bản của hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học 15
1.3.1. Mục đích, ý nghĩa của hoạt động ngoại khoá ở trường Tiểu học . 15
1.3.2. Đặc điểm của hoạt động ngoại khoá ở Tiểu học . 17
1.3.3. Các nguyên tắc tổ chức hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học . 19
1.3.4. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học 20
1.3.5. Hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học 21
1.3.6. Mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh trong tổ chức hoạt
động ngoại khóa ở trường tiểu học 22
1.4. Quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học . 22
1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học 23
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động ngoại khóa . 23
1.4.3. Chỉ đạo tổ chức hoạt động ngoại khóa cho học sinh . 24
1.4.4. Kiểm tra đánh giá kết quả giáo viên tổ chức hoạt động ngoại
khóa cho học sinh ở trường tiểu học 27
1.5. Hiệu trưởng trường tiểu học với công tác quản lý hoạt động ngoại khóa 28
1.5.1. Trường tiểu học 28
1.5.2. Vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng trường Tiểu học . 30
1.5.3. Nội dung quản lý hoạt động ngoại khóa của hiệu trưởng trường
tiểu học . 32
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI
KHÓA Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ UÔNG BÍ TỈNH
QUẢNG NINH . 33
2.1. Tổ chức khảo sát 33
2.1.1. Tổng quan về tình hình phát triển KT - XH và GD - ĐT của
thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh . 33
2.1.2. Tổ chức khảo sát thực trạng tổ chức hoạt động ngoại khóa ở
trưởng tiểu học thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh . 37
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động ngoại khóa cho học sinh ở trường
tiểu học thành phố Uông Bí 39
2.2.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động ngoại khóa của CBQL,
GV và HS . 39
2.2.2. Thực trạng các hình thức hoạt động ngoại khóa đã tổ chức ở
trường tiểu học thành phố Uông Bí . 45
2.2.3. Những khó khăn của giáo viên khi tổ chức hoạt động ngoại khóa . 46
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động ngoại khóa ở trưởng tiểu học thành
phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh 47
2.3.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động ngoại khóa của
CBQL nhà trường . 47
2.3.2. Thực trạng công tác tổ chức của cán bộ quản lý nhằm thực
hiện kế hoạch tổ chức hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học thành
phố Uông Bí . 49
2.3.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học
thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh . 51
2.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả tổ chức HĐNK ở các
trường Tiểu học thành phố Uông Bí . 55
2.5. Đánh giá thực trạng và nguyên nhân . 57
2.5.1. Đánh giá chung 57
2.5.2. Nguyên nhân 57
Chương 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI
KHÓA Ở TRƯỞNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ UÔNG BÍ TỈNH
QUẢNG NINH . 61
3.1. Những nguyên tắc xây dựng biện pháp . 61
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện các quan điểm chỉ đạo của
Đảng về Giáo dục và Đào tạo 61
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu học 62
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
3.1.3. Nguyên tắc tổ chức HĐNK phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa
tuổi học sinh Tiểu học 63
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất giữa dạy học và tổ chức HĐNK . 64
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo phát huy khả năng của học sinh trong
quá trình tham gia HĐNK 65
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học
thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh 66
3.2.1. Nâng cao nhận thức và bồi dưỡng kỹ năng hướng dẫn, tổ chức
HĐNK cho đội ngũ cán bộ giáo viên trong nhà trường 67
3.2.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch HĐNK của TPT Đội, GVCN 69
3.2.3. Phát huy tối đa vai trò của giáo viên, vai trò chủ thể của HS
và tập thể HS trong HĐNK 72
3.2.4. Huy động các lực lượng xã hội tham gia tổ chức HĐNK cho
học sinh tiểu học 74
3.2.5. Tăng cường kiểm tra đánh giá kết quả HĐNK ở trường Tiểu học 77
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp 78
3.4. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của một số biện pháp quản lý HĐNK 79
3.4.1. Mục đích, khảo sát 79
3.4.2. Đối tượng khảo sát . 79
3.4.3. Nội dung khảo sát 79
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm 80
3.4.5. Khảo nghiệm 80
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ . 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO 87
PHỤ LỤC .
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BCH : Ban chấp hành
CBQL : Cán bộ quản lý
CNH, HĐH : Công nghiệp hoá, hiện đại hoá
CNTT : Công nghệ thông tin
CSVC : Cơ sở vật chất
GD : Giáo dục
GD - ĐT : Giáo dục - Đào tạo
GV : Giáo viên
GVBM : Giáo viên bộ môn
GVCN : Giáo viên chủ nhiệm
HĐGDNGLL : Hoạt động ngoài giờ lên lớp
HĐNK : Hoạt động ngoại khoá
HS : Học sinh
HSTH : Học sinh tiểu học
HT : Hiệu trưởng
KT - XH : Kinh tế - Xã hội
NVQL : Nghiệp vụ quản lý
QLGD : Quản lý giáo dục
TBDH : Thiết bị dạy học
THPT : Trung học phổ thông
TNCS : Thanh niên cộng sản
XHH : Xã hội hoá
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Quy mô trường, lớp, học sinh cấp tiểu học Tp. Uông Bí . 34
Bảng 2.2: Chất lượng học sinh giỏi tiểu học 4 năm qua 35
Bảng 2.3: Số lượng, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, chính trị của
đội ngũ CBQL và GV trường tiểu học thành phố Uông
Bí (2011 - 2013) . 36
Bảng 2.4: Nhận thức về vị trí HĐNK của CBQL 39
Bảng 2.5: Nhận thức về mục tiêu HĐNK của GV . 40
Bảng 2.6: Nhận thức của CBQL, GV về các hình thức HĐNK . 41
Bảng 2.7: Nhận thức của CBQL về tác dụng của HĐNK đến việc
hình thành nhân cách HS 42
Bảng 2.8: Nhận thức của HS về các nội dung HĐNK . 43
Bảng 2.9: Về các tác dụng, ảnh hưởng của HĐNK đối với việc
hình thành nhân cách HS 44
Bảng 2.10: Thực trạng về những khó khăn gặp phải khi tổ chức HĐNK . 46
Bảng 2.11: Thực trạng việc xây dựng kế hoạch HĐNK của CBQL, GV . 48
Bảng 2.12: Thực trạng việc bồi dưỡng đội ngũ về HĐNK . 49
Bảng 2.13: Thực trạng chỉ đạo thực hiện chương trình kế hoạch hoạt
động ngoại khóa . 51
Bảng 2.14: Thực trạng phối hợp các lực lượng giáo dục tham gia tổ
chức HĐNK của CBQL 53
Bảng 2.15: Thực trạng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí
phục vụ cho các HĐNK của CBQL 54
Bảng 2.16: Thực trạng việc kiểm tra đánh giá kết quả tổ chức
HĐNK của CBQL và GV . 56
Bảng 3.1: Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý HĐNK . 80
Bảng 3.2: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý HĐNK 81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Thực trạng việc bồi dưỡng đội ngũ về HĐNK . 50
Biểu đồ 2.2: Quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí phục vụ
cho các HĐNK 55
Biểu đồ 3.1: Sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp quản lý HĐNK . 81
Sơ đồ 3.1: Hoạt động của các lực lượng giáo dục . 75

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang trong quá trình hội nhập quốc tế, điều này đòi hỏi ngày
càng cao của của công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và những
thách của bối cảnh quốc tế trong thế kỷ mới, ngành giáo dục cũng không đứng
ngoài quy luật phát triển đó, vì thế nhu cầu phát triển giáo dục để đáp ứng thực
tiễn là một đòi hỏi bức thiết. Không những chỉ ở Việt Nam, mà nhiều nước trên
thế giới đã đặt giáo dục vào vị trí quốc sách hàng đầu. Con người được giáo
dục và biết tự giáo dục được coi là nhân tố quan trọng nhất. Giáo dục đã trở
thành một bộ phận đặc biệt của cấu trúc hạ tầng xã hội, là tiền đề quan trọng
cho sự phát triển của tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, quốc phòng
và an ninh, bởi lẽ con người được giáo dục tốt và biết tự giáo dục mới có khả
năng giải quyết một cách sáng tạo và có hiệu quả tất cả những vấn đề do sự
phát triển xã hội đặt ra.
Bậc Tiểu học là bậc học đầu tiên được xác định là “bậc học nền tảng
trong hệ thống giáo dục quốc dân” (Điều 2- Luật phổ cập giáo dục Tiểu học),
nó đặt nền móng ban đầu cho việc xây dựng phát triển toàn diện nhân cách, trí
tuệ con người, đặt nền tảng vững chắc cho giáo dục phổ thông và cho toàn bộ
hệ thống giáo dục quốc dân. Điều 27, khoản 2 - Luật giáo dục năm 2005 đã xác
định mục tiêu của giáo dục tiểu học là: “Giúp học sinh hình thành những cơ sở
ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học bậc Trung học cơ sở”
Trong trường tiểu học, dạy học là hoạt động trọng tâm, chiếm một quỹ
thời gian lớn, chi phối nhiều hoạt động khác. Nhưng do đặc điểm tâm lí học
sinh tiểu học, trẻ có nhu cầu phát triển mạnh cả về trí tuệ, lẫn thể chất. Bản chất
của việc “học mà chơi, chơi mà học” vẫn là đặc điểm tâm lí hết sức quan trọng
và đặc trưng cho mọi hoạt động học tập, lao động, vui chơi giải trí của các em.
Đây là thời kì mà tư duy của trẻ đang chuyển dần từ tư duy trực quan sinh động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
sang tư duy trừu tượng. Vì vậy, song song với việc đặt những viên gạch nền
móng của kiến thức văn hóa và khoa học cho các em, chúng ta cần phải tổ chức
cho trẻ sinh hoạt vui chơi một cách lí thú, bổ ích phù hợp với tâm sinh lí lứa
tuổi của các em.
Làm thế nào để giúp trẻ cân bằng giữa việc học tập và vui chơi, giúp trẻ
giảm bớt sự mệt mỏi, căng thẳng sau những giờ học trên lớp, tạo hứng thú
trong học tập, trong tư duy, trong nghiên cứu sáng tạo, rèn luyện và phát triển
thể chất, tinh thần cho trẻ, Việc tổ chức tốt hoạt động ngoại khóa trong nhà
trường sẽ giải quyết được vấn đề nêu trên. Bởi chính hoạt động ngoại khóa là
một sân chơi bổ ích và lí thú nhất trong nhà trường giúp các em vừa được học
tập ôn luyện củng cố, mở mang kiến thức đã học trên lớp vừa được vui chơi,
giải trí lành mạnh và thể hiện được chính mình. Đây là động lực thúc đẩy giúp
các em học tốt hơn các môn học văn hóa, góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện học sinh trong nhà trường.
Hoạt động ngoại khóa là một hoạt động ngoài giờ lên lớp cần có sự đầu
tư cả về thời gian, vật chất và nhân lực. Trong thực tế ở các trường tiểu học
thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh, việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa
cho học sinh chưa thực sự được coi trọng đúng mức, không thường xuyên,
không đồng bộ nên chưa đạt được được mục tiêu giáo dục vì thế dẫn đến không
gây hứng thú cho học sinh trong các nhà trường.
Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động ngoại
khóa ở các trường tiểu học thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh” nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh trong nhà trường.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng việc tổ chức các hoạt động
ngoại khóa ở trường tiểu học. Từ đó đề xuất các biện pháp quản lý của Hiệu
trưởng đối với hoạt động ngoại khóa ở các trường tiểu học thành phố Uông Bí
tỉnh Quảng Ninh nhằm góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học
sinh tiểu học.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình quản lý hoạt động ngoại khóa ở các trường tiểu học
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở các trường tiểu học thành phố
Uông Bí tỉnh Quảng Ninh
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động ngoại khóa có vai trò vô cùng quan trọng trang nâng cao chất
lượng dạy học và giáo dục toàn diện học sinh tiểu học, hiệu quả của hoạt động
ngoại khóa phụ thuộc vào các yếu tố quản lý của nhà trường. Nếu xây dựng
được những biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa (HĐNK) của Hiệu trưởng
phù hợp với thực tế của các nhà trường, đặc điểm của địa phương, tận dụng và
phát huy được sức mạnh của các tổ chức trong và ngoài nhà trường thì hiệu quả
hoạt động ngoại khóa sẽ được nâng cao và góp phần thực hiện giáo dục toàn
diện học sinh tiểu học.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý HĐNK ở trường tiểu học
5.2. Nghiên cứu thực trạng quản lý HĐNK ở trường tiểu học thành phố
Uông Bí tỉnh Quảng Ninh
5.3. Đề xuất và khảo nghiệm một số biện pháp quản lý HĐNK ở trường
tiểu học thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh
6. Giới hạn nghiên cứu
- Nghiên cứu và khảo sát thực trạng công tác quản lý HĐNK của Hiệu
trường ở 5 trường tiểu học thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh
- Các biện pháp quản lý được đề xuất dưới góc độ quản lý của Hiệu
trưởng trường tiểu học đối với giáo viên và hoạt động dạy học.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

4
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu, phân tích các tài liệu, sách báo có liên quan để xây dựng cơ
sở lý luận cho đề tài
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Tổng kết kinh nghiệm tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho học sinh
tiểu học (HSTH) của các nhà trường trên địa bàn nghiên cứu.
Lấy ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục học, tâm lý học, văn hóa,
giáo dục thể chất, y tế
Sử dụng phiếu điều tra kết hợp quan sát, phỏng vấn CBQL, GV để thu thập
thông tin, phân tích thực trạng tổ chức hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học.
Đồng thời tìm hiểu sự hứng thú của học sinh đối với các hoạt động ngoại khóa.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng công thức thống kê toán học để xử lý sô liệu thu được.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục. Nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học
thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường tiểu học
thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh