Thạc Sĩ Quản lý hoạt động dạy học môn hóa học ở trường THPT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii
LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được
sự hướng dẫn, giúp đỡ quý báu của các thầy cô, các anh chị, các em, các bạn và
những người thân yêu trong gia đình. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tôi
xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới:
Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học, Hội đồng khoa học, các thầy
cô tham gia giảng dạy lớp K20- Cao học Quản lý giáo dục trường Đại học sư
phạm- Đại học Thái Nguyên đã cung cấp những kiến thức, tạo mọi điều kiện
thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
nghiên cứu và .
Xin cảm ơn Ban giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Ninh; Ban giám hiệu,
CBGV- NV trường THPT Cẩm Phả- Quảng Ninh; các chuyên gia sư phạm, các
đồng chí cán bộ quản lý ở một số cơ sở giáo dục trên địa bàn thành phố Cẩm
Phả đã tạo điều kiện và cung cấp các thông tin, tư liệu quý giá để nghiên cứu.
Xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới bạn bè; cảm ơn các anh chị, các bạn
trong lớp K20- Cao học Quản lý giáo dục đã sát cánh, động viên và giúp đỡ tôi
trong quá trình học tập và nghiên cứu đề tài.
,
.
Quá trình làm đề tài là quá trình tôi được học hỏi và trưởng thành rất nhiều
trong lĩnh vực khoa học. Bản thân tôi đã có những cố gắng nhưng không thể
tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong được các thầy cô giáo, bạn bè đồng
nghiệp góp ý để kết quả nghiên cứu được hoàn chỉnh hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn.
, 8 năm 2014
luận văn



Trần Thị Thu


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN . iv
DANH MỤC CÁC BẢNG v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ vi
MỞ ĐẦU . 1
1. Lí do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài . 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu . 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu 3
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 3
6. Giả thuyết khoa học . 3
7. Phương pháp nghiên cứu . 4
8. Cấu trúc của luận văn 4
Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề . 5
1.2. Một số khái niệm có liên quan đến nghiên cứu đề tài 6
1.2.1. Quản lý hoạt động dạy học trong nhà trường 6
1.2.2. Quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học trong nhà trường . 8
1.2.3. Tiêu chuẩn đánh giá hoạt động giáo dục trường THPT trong tiêu
chuẩn đánh giá chất lượng cơ sở giáo dục phổ thông . 10
1.3. Một số vấn đề về quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học trong
trường THPT 11
1.3.1. Trường trung học phổ thông 11
1.3.2. Quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học trong trường THPT . 12
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
1.3.3. Quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học theo các tiêu chí đánh giá
chất lượng giáo dục phổ thông 22
1.4. Yếu tố tác động đến quản lý hoạt động dạy học bộ môn Hóa học . 24
1.4.1. Các quan điểm chỉ đạo . 24
1.4.2. Nguồn lực và các điều kiện đảm bảo chất lượng dạy học môn Hóa học 25
1.4.3. Điều kiện kinh tế- xã hội ở địa phương 26
Kết luận chương 1 27
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN HÓA HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ CẨM PHẢ
TỈNH QUẢNG NINH 28
2.1. Khái quát tình hình kinh tế xã hội và Giáo dục- Đào tạo thành phố
Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh 28
2.1.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội 28
2.1.2. Khái quát tình hình giáo dục ở các trường THPT công lập 29
2.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên môn Hóa của một số
trường THPT trên địa bàn thành phố Cẩm Phả . 33
2.2.1. Thực trạng cán bộ quản lý các trường . 34
2.2.2. Thực trạng đội ngũ quản lí tổ, nhóm môn Hóa . 34
2.2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên hóa học . 36
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Hóa tại một số trường
THPT trên địa bàn thành phố Cẩm Phả . 37
2.3.1. Mục tiêu, phương pháp nghiên cứu thực trạng . 37
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy môn hóa của giáo viên 38
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động học môn Hóa học của học sinh . 52
2.3.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi, giúp đỡ học
sinh yếu kém trong môn Hóa học 54
2.3.5. Thực trạng quản lý CSVC, khai thác sử dụng TBDH đối với môn Hóa . 56
2.4. Đánh giá chung . 57
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
2.4.1. Ưu điểm . 57
2.4.2. Hạn chế 58
2.4.3. Nguyên nhân 60
Kết luận chương 2 62
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
HÓA HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ
CẨM PHẢ TỈNH QUẢNG NINH 63
3.1. Định hướng chung về quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học ở
trường THPT 63
3.1.1. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo 63
3.1.2. Mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong thời kì công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước . 63
3.1.3. Tuân theo qui chế quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo . 64
3.1.4. Định hướng, mục tiêu và nhiệm vụ của các trường THPT trên địa bàn
thành phố Cẩm Phả đến năm 2020 64
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 65
3.2.1. Đảm bảo tính khoa học 65
3.2.2. Đảm bảo tính toàn diện 65
3.2.3. Đảm bảo tính kế thừa . 66
3.2.4. Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi . 66
3.3. Các biện pháp đề xuất . 67
3.3.1. Phân cấp trong công tác quản lý, chú trọng phát huy vai trò của tổ
chuyên môn trong quản lý hoạt động dạy môn Hóa học . 67
3.3.2. Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên
Hóa nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học bộ môn . 71
3.3.3. Quản lý việc khai thác và sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học, ứng
dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động dạy môn Hóa . 74
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
3.3.4. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch, chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi
môn Hóa nhằm nâng cao kết quả đạt được trong các kì thi 77
3.3.5. Chỉ đạo và quản lý việc hướng dẫn cách học môn Hóa cho HS . 80
3.3.6. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động giảng dạy môn
Hóa nhằm thực hiện tốt quy chế chuyên môn . 84
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp . 88
3.5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã
đề xuất . 89
3.5.1. Phương pháp tiến hành 89
3.5.2. Mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất 90
3.5.3. Tính khả thi của các biện pháp đề xuất . 92
Kết luận chương 3 95
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ . 96
1. Kết luận 96
2. Khuyến nghị . 97
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo 97
2.2. Đối với UBND Tỉnh Quảng Ninh 97
2.3. Đối với Sở GD&ĐT Quảng Ninh . 97
2.4. Đối với cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông . 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 99
PHỤ LỤC





Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

STT
CHỮ
VIẾT TẮT
CỤM TỪ VIẾT TẮT STT
CHỮ
VIẾT TẮT
CỤM TỪ VIẾT TẮT
1 ANQP An ninh quốc phòng 20 KTKN Kiến thức kĩ năng
2 CBQL Cán bộ quản lý 21 LLGD Lực lượng giáo dục
3 CB- GV Cán bộ- Giáo viên 22 LQĐ Lê Quý Đôn
4 CC Cao cấp 23 NCKH Nghiên cứu khoa học
5 CP Cẩm Phả 24 PPCT Phân phối chương trình
6 CLGD Chất lượng giáo dục 25 PPDH Phương pháp dạy học
7 CNTT Công nghệ thông tin 26 PPGD Phương pháp giảng dạy
8 CNH-
HĐH
Công nghiệp hóa-
Hiện đại hóa
27 PTDH
Phương tiện dạy học
9 CSVC Cơ sở vật chất 28 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm
10 CÔ Cửa Ông 29 SL Số lượng
11 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 30 TB Trung bình
12 GDTX Giáo dục thường
xuyên
31 TBDH
Thiết bị dạy học
13 GDTrH Giáo dục Trung học 32 THCS Trung học cơ sở
14 GV Giáo viên 33 THPT Trung học phổ thông
15 HĐGD Hội đồng giáo dục 34 TrC Trung cấp
16 HS Học sinh 35 TTHN Trung tâm hướng nghiệp
17 HSG Học sinh giỏi 36 TQ Toàn quốc
18 KT Kiểm tra 37 UBND Ủy ban nhân dân
19 KT- ĐG Kiểm tra- Đánh giá 38 [a] Tài liệu thứ a.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Số lớp, số học sinh năm học 2013- 2014 31
Bảng 2.2. Thống kê chỉ tiêu tuyển sinh và điểm chuẩn xét tuyển . 31
Bảng 2.3. Thống kê xếp loại học lực năm học 2013- 2014 . 32
Bảng 2.4. Thống kê xếp loại hạnh kiểm năm học 2013- 2014 32
Bảng 2.5. Số lượng, trình độ đội ngũ cán bộ quản lý 34
Bảng 2.6. Số lượng, trình độ đội ngũ cán bộ quản lí tổ Hóa . 35
Bảng 2.7. Thực trạng đội ngũ giáo viên Hóa tham gia hoạt động giảng dạy 36
Bảng 2.8. Kết quả tự đánh giá quản lý việc thực hiện chương trình và nội
dung dạy học . 39
Bảng 2.9. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động lập kế hoạch 40
Bảng 2.10. Đánh giá thực trạng quản lý thực hiện nội dung chương trình
môn Hóa học . 41
Bảng 2.11. Đánh giá thực trạng quản lý hồ sơ chuyên môn của giáo viên Hóa . 42
Bảng 2.12. Đánh giá thực trạng quản lý việc soạn bài lên lớp của giáo viên Hóa . 43
Bảng 2.13. Đánh giá thực trạng quản lý nề nếp của giáo viên 45
Bảng 2.14. Đánh giá thực trạng quản lý việc dự giờ và đánh giá giờ dạy 46
Bảng 2.15. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập môn Hóa học của học sinh . 47
Bảng 2.16. Kết quả khảo sát việc thực hiện các phương pháp dạy học 50
Bảng 2.17. Kết quả đánh giá thực trạng quản lý đổi mới PPDH môn Hóa học 51
Bảng 2.18. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động học môn Hóa của HS 53
Bảng 2.19. Thống kê kết quả học tập môn Hóa học năm học 2013- 2014 . 53
Bảng 2.20. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi
và giúp đỡ học sinh yếu kém môn Hóa học 55
Bảng 2.21. Đánh giá thực trạng quản lý CSVC, TBDH cho môn Hóa học . 57
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất . 90
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất 92
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Kết quả đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp 91
Biểu đồ 3.2. Kết quả đánh giá tính khả thi của các biện pháp 93









Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục là vấn đề quan tâm của mọi quốc gia, mọi dân tộc. Một xã hội
muốn phát triển đòi hỏi phải coi trọng giáo dục vì giáo dục có tác động tới tất
cả các lĩnh vực của đời sống; đặc biệt giáo dục gắn với hình thành và phát triển
con người, động lực của mọi sự phát triển kinh tế- xã hội.
Trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội năm 2006- 2020, Đảng và Nhà
nước ta đã xác định những quan điểm và phương hướng cơ bản về phát triển
giáo dục, trong đó nổi bật là các yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hoàn thiện hệ thống trường
lớp và hệ thống quản lý giáo dục; chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa giáo dục;
thực hiện công bằng trong giáo dục và xây dựng xã hội học tập. Các quan điểm
của Đảng và Nhà nước về phát triển sự nghiệp giáo dục trong thời kì mới được
thể hiện rõ trong các Nghị quyết của Đảng và cũng đã được thể chế hóa trong
Luật Giáo dục 2005.
Trong bối cảnh hiện nay, giáo dục phải được đổi mới mạnh mẽ, phải
không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo và dạy học ở các cấp học, trong đó
có bậc trung học phổ thông. Việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà
trường không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy, các điều kiện vật chất
của nhà trường mà còn phụ thuộc rất lớn vào hoạt động giảng dạy của đội ngũ
giáo viên của nhà trường. Dạy học là hoạt động trung tâm của nhà trường, đội
ngũ giáo viên là lực lượng quyết định chất lượng dạy học. Nhiệm vụ của người
giáo viên là giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu, nguyên lí, chương trình giáo
dục để giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, vận dụng kiến
thức vào thực tiễn và hình thành những tình cảm đạo đức tốt đẹp. thời đại ngày
nay, thời đại của công nghệ thông tin và nền kinh tế tri thức thì sứ mạng của
người giáo viên càng nặng nề hơn. Người thầy không chỉ truyền tải thông tin
cho học sinh mà còn phải tổ chức, điều khiển, hướng dẫn học sinh chủ động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
chiếm lĩnh tri thức. Vì vậy, vấn đề nâng cao chất lượng giảng dạy của đội ngũ
giáo viên hết sức quan trọng, có ý nghĩa quyết định chất lượng HĐDH trong
nhà trường.
Ở thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh có 5 trường THPT công lập.
Chất lượng tuyển sinh ở các trường không đồng đều, có những trường ở khu
vực xa trung tâm có điểm tuyển sinh rất thấp. Học sinh chủ yếu là con em công
nhân vùng mỏ và làm nông nghiệp. Tình hình kinh tế xã hội trên địa bàn còn
phức tạp, còn có những tụ điểm ăn chơi, điện tử, cờ bạc, ma túy mại dâm
Một số trường như là khâu trung gian để giáo viên chuyển đổi về các trường
nội thành và về thành phố Hạ Long. Việc quản lý học sinh cũng như quản lý
hoạt động dạy học bộ môn trong các trường THPT trên địa bàn thành phố
không phải là vấn đề đơn giản. Trong các môn học ở chương trình trung học
phổ thông, môn Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm quan trọng. Trong
thi Đại học và cao đẳng, môn Hóa có mặt trong các môn thi của cả hai khối A
và B. Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học
môn Hóa học ở các trường THPT trong thành phố Cẩm Phả. Đề tài này cũng là
một vấn đề quan trọng mà những người quản lý các trường THPT của thành
phố muốn tìm hiểu, nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục môn Hóa
học trong nhà trường góp phần nâng cao chất lượng Giáo dục- Đào tạo của mỗi
nhà trường. Bản thân tôi là phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn trường
THPT Cẩm Phả, đã tốt nghiệp đại học sư phạm Việt Bắc khoa Hóa học năm
1991 nên muốn quản lý môn Hóa thật tốt, để trên cơ sở đó quản lý các bộ môn
khác trong nhà trường thu được hiệu quả cao.
Vì vậy việc chọn đề tài “Quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học ở
trường THPT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh” là việc làm có tính
cấp thiết góp phần giải quyết vấn đề vừa có tính lý luận vừa có tính thực tiễn
của trường THPT Cẩm Phả cũng như của các trường THPT trên địa bàn thành
phố Cẩm Phả về môn Hóa học trong giai đoạn hiện nay.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động dạy học trong trường THPT, từ
đó đề xuất một số biện pháp quản lý HĐDH môn Hóa học nhằm nâng cao chất
lượng dạy học ở các trường THPT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học ở trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng về hoạt động dạy học môn
Hóa học ở các trường THPT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Xác định cơ sở lí luận về quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học ở
trường trung học phổ thông.
4.2. Đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học môn Hóa
học ở một số trường THPT trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, Tỉnh Quảng Ninh.
4.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng về việc quản lý
hoạt động dạy học môn Hóa học ở các trường THPT Thành phố Cẩm Phả, Tỉnh
Quảng Ninh.
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
5.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Hóa
học trong các trường THPT thành phố Cẩm Phả, Tỉnh Quảng Ninh.
5.2. Địa bàn nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu trong 3 trường THPT công lập trên địa bàn thành phố Cẩm
Phả, bao gồm: Trường THPT Cẩm Phả, THPT Lê Quý Đôn, THPT Cửa Ông.
6. Giả thuyết khoa học
Chất lượng giáo dục của trường phổ thông phụ thuộc nhiều vào hoạt
động dạy học. Chính vì vậy, việc nghiên cứu nhằm đưa ra một số biện pháp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

4
quản lý hoạt động dạy học của bộ môn trong trường trung học phổ thông là cần
thiết. Nếu đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động dạy môn Hóa học
phù hợp và có tính khả thi thì sẽ nâng cao được chất lượng dạy học môn Hóa
học ở các trường THPT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Nghiên cứu tài liệu, phân tích,
khái quát hóa, so sánh, tổng hợp các thông tin, tư liệu có liên quan đến nội
dung nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp điều tra.
- Lấy ý kiến chuyên gia.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
7.3. Phương pháp thống kê toán học để xử lí các số liệu
Sử dụng công thức toán học để thống kê, xử lí các số liệu đã thu được từ
các phương pháp khác.
Sử dụng bảng, biểu, sơ đồ.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học ở
trường THPT.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học ở trường
THPT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Hóa học ở trường
THPT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.