Thạc Sĩ Quản lý dịch vụ chứng thực chữ ký số tại Công ty Điện toán và truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính vi

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ Quản lý Kinh Tế : “Quản lý dịch
vụ chứng thực chữ kí số tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu - Tập đoàn
Bưu chính Viễn thông Việt Nam” là kết quả của quá trình học tập, nghiên
cứu khoa học độc lập và nghiêm túc, được thực hiện dưới sự hướng dẫn,
giúp đỡ tận tình của các thầy, cô giáo của Trường Đại học Kinh tế - Đại học
Quốc gia Hà Nội, và đặc biệt là của thầy giáo hướng dẫn là Giáo sư, Tiến sỹ
Đinh Văn Tiến - Học viện Hành Chính Quốc Gia.
Các tài liệu tham khảo, các số liệu thống kê phục vụ mục đích nghiên
cứu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được trích dẫn và có
tính kế thừa từ các website, các công trình nghiên cứu, sử dụng đúng quy
định, không vi phạm quy chế bảo mật của Nhà nước.
Các giải pháp nêu trong luận văn được rút ra từ những cơ sở lý luận và
quá trình nghiên cứu thực tiễn của bản thân mình.
Hà Nội, ngày 20 tháng 08 năm 2015
Học viên




Nguyễn Vĩnh Hà

LỜI CẢM ƠN
Được sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo trong Trường
Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, và đặc biệt là của thầy giáo
hướng dẫn, người truyền kinh nghiệm, hướng dẫn về nội dung và phương
pháp nghiên cứu khoa học, tôi đã hoàn thành Luận văn thạc sỹ “Quản lý dịch
vụ chữ kí số tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính
Viễn thông Việt Nam”.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo tại Trường Đại học
Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình học tập tại trường.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới Giáo sư, Tiến sỹ
Đinh Văn Tiến - Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình hướng dẫn, động
viên khích lệ, dành nhiều thời gian trao đổi và định hướng cho tôi trong quá
trình thực hiện Luận văn.
Tôi xin cảm ơn Ban Lãnh đạo và các đồng nghiệp thuộc Công ty Điện
toán và Truyền số liệu (VDC), nơi tôi đang làm việc, đặc biệt là các đồng
nghiệp thuộc Trung tâm Dịch vụ chứng thực điện tử, đã hỗ trợ, tạo điều kiện
thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu và hoàn
thành Luận văn này.
Do nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, Luận văn thạc sỹ này còn có
nhiều thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp để tiếp tục
hoàn thiện, nâng cao chất lượng vấn đề được lựa chọn nghiên cứu.
Xin trân trọng cảm ơn!

TÓM TẮT
Luận văn thạc sỹ “Quản lý dịch vụ chữ kí số tại Công ty Điện toán
và Truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam” là bản
nghiên cứu các vấn đề về quản lý dịch vụ nói chung và dịch vụ chứng thực
chữ ký số nói riêng.
Dịch vụ chứng thực chữ ký số bắt đầu tham gia vào thị trường kinh
doanh Việt Nam từ cuối năm 2009 và đã có bước phát triển vượt bậc từ năm
2012. Mặc dù là dịch vụ mới được nhận biết tại Việt Nam nhưng dịch vụ
chứng thực chữ ký số đã có những thành công bước đầu, đã tạo được vị trí của
mình trong các giao dịch điện tử, nhờ ứng dụng của dịch vụ chứng thực chữ kí
số đã giúp người dùng rút ngắn thời gian giao dịch bảo mật thông tin. Để tạo ra
một vị trí đứng vững trên thị trường chữ kí số đòi hỏi Công ty Điện toán và
Truyền số liệu phải có xây dựng hệ thống quản lý dịch vụ hoàn chỉnh, một quy
trình riêng biệt. Dựa trên quá trình tìm hiểu các vấn đề lý luận về quản lý và
quản lý dịch vụ nói riêng, bằng phương pháp phân tích phân tích tổng hợp,
thống kê mô tả so sánh và phương pháp chuyên gia, luận văn đã nêu lên những
đánh giá và đánh giá được tình hình quản lý dịch vụ chứng thực chữ ký số trên
thị trường Việt Nam trong giai đoạn phát triển gần bốn năm vừa qua.
Bằng các nghiên cứu quy trình quản lý dịch vụ nói chung và dịch vụ
chứng thực chữ kí số nói riêng, luận văn đã nghiên cứu phương pháp quản lý
dịch vụ chữ kí số để nâng cao chất lượng quản lý dịch vụ tại Công ty Điện
toán và truyền số liệu VDC.
Từ các điểm đã phân tích, luận văn đưa ra các giải pháp về quản lý có
thể góp phần tăng cường khẳng định vị thế trong tương lai đối với dịch vụ
chứng thực chữ kí số. Đó là quản lý việc cung cấp dịch vụ chứng thực chữ kí
số, quản lý con người, khách hàng, sản phẩm có tác động trực tiếp đến dịch
vụ cho dịch của Công ty Điện toán và Truyền số liệu. Hy vọng các đóng góp
này có thể giúp công ty Điện toán và Truyền số liệu cũng như Tập đoàn Bưu
chính Viễn thông Việt Nam đưa dịch vụ chứng thực chữ kí số vươn lên mạnh
mẽ trên thị trường kinh doanh dịch vụ chứng thực chữ ký số đang ngày càng
lớn mạnh tại Việt Nam.

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN . ii
TÓM TẮT iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT i
DANH MỤC HÌNH ii
LỜI MỞ ĐẦU . 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỨNG THỰC CHỮ KÍ SỐ 5
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu . 5
1.1.1 Các công trình nghiên cứu về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số 5
1.1.2 Những vấn đề đặt ra luận văn cần tiếp tục nghiên cứu . 7
1.2 Cơ sở lý luận về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số . 8
1.2.1 Khái niệm nội dung dịch vụ . 8
1.2.2 Quản lý dịch vụ . 13
1.2.3 Những vấn đề chung, nội dung, và các yếu tố ảnh hưởng đến dịch vụ
chứng thực chữ kí số 15
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 31
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32
2.1. Nguồn tài liệu 32
2.1.1 Nguồn tài liệu sơ cấp . 32
2.1.2 Nguồn tài liệu thứ cấp 32
2.2 Phương pháp nghiên cứu 33
2.2.1 Phương pháp thu nhập, xử lý và phân tích dữ liệu . 33
2.2.2 Phương pháp thống kê mô tả, so sánh 34
2.2.3 Phương pháp phân tích tổng hợp . 35
2.3 Các công cụ được sử dụng 36
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 37
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỮ KÍ SỐ CỦA
CÔNG TY ĐIỆN TOÁN VÀ TRUYỀN SỐ LIỆU (VDC) 38
3.1 Quá trình hình thành và phát triển, chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức
của Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC - Tập đoàn Bưu chính Viễn
thông Việt Nam 38
3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty Điện toán và truyền số
liệu VDC 38
3.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của công ty Điện toán và
truyền số liệu VDC . 40
3.1.3 Các lĩnh vực kinh doanh chủ yếu của Công ty Điện toán và truyền số
liệu VDC 42
3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số . 43
3.2.1 Yếu tố về đội ngũ quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số 43
3.2.2 Yếu tố quản lý dịch vụ, quy trình cung cấp dịch vụ . 45
3.2.3 Yếu tố quản lý khách hàng, thị phần của dịch vụ . 46
3.3 Thực trạng công tác quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của Công ty
Điện toán và Truyền số liệu (VDC) 47
3.3.1 Công tác quản lý tổ chức, nguồn nhân lực của dịch vụ 47
3.3.2 Công tác đầu tư cơ sở vật chất kí thuật của dịch vụ . 48
3.3.3 Công tác quản lý chất lượng của dịch vụ . 49
3.3.4 Công tác chiếm lĩnh thị trường, cạnh tranh với các đối thủ cùng lĩnh
vực . 53
3.4 Đánh giá về công tác quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại Công ty
Điện toán và truyền số liệu VDC 54
3.4.1 Những thành tựu cơ bản trong quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số
của Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC 54
3.4.2 Hạn chế và nguyên nhân 57
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỮ KÍ SỐ
TẠI CÔNG TY ĐIỆN TOÁN VÀ TRUYỀN SỐ LIỆU 64
4.1. Bối cảnh mới ảnh hưởng đến quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số 64
4.1.1 Bối cảnh chung của nền kinh tế . 64
4.1.2 Bối cảnh cạnh tranh của các đơn vị cung cấp dịch vụ chữ ký số trên
thị trường . 65
4.2. Định hướng quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số trong bối cảnh tái cơ
cấu của tập đoàn . 67
4.3. Các giải pháp hoàn thiện quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại Công
ty Điện toán và truyền số liệu VDC 69
4.3.1 Giải pháp về công tác đào tạo cán bộ quản lý và nguồn nhân lực . 69
4.3.2 Giải pháp về đầu tư cơ sở vật chất kĩ thuật 71
4.3.3 Giải pháp về nâng cao chất lượng dịch vụ . 73
4.3.4 Giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động thị trường, khai thác dịch vụ
chứng thực chữ kí số VNPT-CA 76
4.4 Một số kiến nghị . 81
4.4.1 Đối với VNPT . 81
4.4.2 Đối với chính phủ 82
KẾT LUẬN . 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 86
PHỤ LỤC i

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

TT Ký hiệu Nghĩa tiếng Anh Nghĩa tiếng Việt
CA Certification Authority Quyền chứng thực
NIST
National Institute of Standards
and Technology
Viện Tiêu chuẩn và
Công nghệ quốc gia
Mỹ
PKI Public Key Infrastructure
Hệ thống hạ tầng khóa
công khai
USD United States Dollar Đồng đô la Mỹ
VDC
Vietnam Datacommunication
Company
Công ty Điện toán và
Truyền số liệu
VNPT
Vietnam Posts and
Telecommunications Group
Tập đoàn Bưu chính
Viễn thông Việt Nam
ii


DANH MỤC HÌNH
STT Hình Nội dung Trang
Hình
1.1
Quy trình ứng dụng chữ ký số 18
Hình
3.1
Sơ đồ tổ chức Công ty VDC năm 2014 40
Hình
3.2
Thị phần dịch vụ chữ ký số tại Việt Nam năm 2012 50
Hình
3.3
Thị phần dịch vụ chữ ký số tại Việt Nam năm 2013 50
Hình
3.4
Thị phần dịch vụ chữ ký số tại Việt Nam quý 1 năm
2014
51
Hình
3.5
Số lượng thuê bao VNPT CA phát triển mới trong
tháng11 năm 2014
53
Hình
3.6
Giá dịch vụ CA dành cho doanh nghiệp sử dụng
thời hạn 1 năm
57
Hình
3.7
Giá dịch vụ CA dành cho doanh nghiệp sử dụng
thời hạn 2 năm
58
Hình
3.8
Giá dịch vụ CA dành cho doanh nghiệp sử dụng
thời hạn 3 năm
58
0
Hình
3.9
Giá dịch vụ CA dành cho cá nhân sử dụng thời hạn
1 năm
60
1
Hình
3.10
Giá dịch vụ CA dành cho cá nhân sử dụng thời hạn
2 năm
60
2
Hình
3.11
Giá dịch vụ CA dành cho cá nhân sử dụng thời hạn
3 năm
61
1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông, giao
dịch điện tử đã và đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới thay thế dần các giao
dịch truyền thống. Rất nhiều nước có chủ trương vừa phát triển các hoạt động
cung ứng dịch vụ điện tử, vừa xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, minh bạch
để đảm bảo giá trị pháp lý của các thông điệp điện tử và giao dịch điện tử. Tại
Việt Nam, giao dịch điện tử đã được áp dụng tại các lĩnh vực thuế, hải quan,
thương mại điện tử, . Giao dịch điện tử là một lĩnh vực tương đối mới tại
Việt Nam, xuất hiện cùng với sự phổ cập mạng Internet và máy tính từ cuối
những năm 1990 đầu những năm 2000. Qua quá trình hình thành và phát
triển, lĩnh vực giao dịch điện tử tại Việt Nam đã được đặc biệt quan tâm phát
triển. Khung pháp lý cho lĩnh vực này đã từng bước được hoàn thiện, Quốc
hội đã thông qua Luật thương mại, Luật giao dịch điện tử, Luật công nghệ
thông tin. Thủ tướng chính phủ đã ban hành Quyết định số 1073/QĐ-TTg
ngày 12/7/2010 Phê duyệt kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử
giai đoạn 2011 - 2015 . Việc ban hành các văn bản pháp lý này đã thể hiện rõ
sự quyết tâm của Nhà nước trong việc thúc đẩy nhanh, mạnh các giao dịch
điện tử, tạo động lực cho sự phát triển của nền kinh tế. Trong các hoạt động
của giao dịch điện tử thì việc đảm bảo an toàn, an ninh thông tin, dữ liệu cho
người dùng là rất cần thiết và là ưu tiên hàng đầu. Theo kết quả khảo sát
thương mại điện tử Việt Nam 2010 của Bộ Công thương, trong 7 trở ngại
khiến thương mại điện tử chưa phát triển thì vấn đề an ninh, an toàn thông tin
chiếm vị trí gần cao nhất (chỉ sau trở ngại về môi trường xã hội và tập quán
kinh doanh). Các phương pháp mã hóa, chữ ký số, chứng chỉ số, cơ sở hạ tầng
khóa công khai và các ứng dụng của chữ ký số, chứng chỉ số trong các giao
dịch điện tử là một trong những giải pháp giải quyết vấn đề này. 2

Trong cuộc sống hàng ngày, ta cần dùng chữ ký để xác nhận các văn
bản tài liệu và có thể dùng con dấu với giá trị pháp lý cao hơn đi kèm với chữ
ký. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, các văn bản
tài liệu được lưu dưới dạng số, dễ dàng được sao chép, sửa đổi. Nếu ta sử
dụng hình thức chữ ký truyền thống như trên sẽ rất dễ dàng bị giả mạo chữ
ký. Việc đảm bảo an toàn thông tin, tránh nguy cơ bị thay đổi, sao chép hoặc
mất mát dữ liệu trong các ứng dụng trên mạng luôn là vấn đề cấp thiết, được
nhiều người quan tâm. Chữ ký điện tử ra đời nhằm giải quyết vấn đề trên.
Dịch vụ VNPT-CA là một hình thức dịch vụ cung cấp và chứng thực
chữ ký số, đã phổ biến từ lâu trên thế giới nhưng mới chỉ đang bước đầu phát
triển tại Việt Nam những năm gần đây. Bên cạnh việc đáp ứng sự tiện lợi cho
các giao dịch kinh tế thông thường, Cục thuế các tỉnh và một số cơ quan nhà
nước cũng đã yêu cầu các thành phần kinh tế sử dụng dịch vụ chữ ký số để
giảm thiểu chi phí cho các doanh nghiệp, cũng như giảm thiểu chi phí hành
chính cho bộ máy nhà nước.
Mặc dù có cơ sở nhân lực, vật lực, tài chính vững mạnh, được sự hỗ trợ
đầy đủ của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt nam, nhưng đến nay Công ty
Điện toán và Truyền số liệu vẫn chưa xây dựng được một quy trình quản lý
dịch vụ chứng thực chữ kí số hoàn chỉnh. Để đưa được dịch vụ trở thành một
lĩnh vực kinh doanh mũi nhọn đem lại doanh thu, mở rộng thị phần trong lĩnh
vực này là điều tiên quyết đầu tiên cần thực hiện.
Xuất phát từ thực tế trên, cùng với quá trình học tập nghiên cứu trong
chương trình đào tạo thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế tại Trường Đại học
Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà nội, tôi đã lựa chọn đề tài "Quản lý dịch vụ
chứng thực chữ kí số của Công ty điện toán và truyền số liệu - Tập đoàn Bưu
chính viễn thông Việt nam", làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp
thạc sĩ của mình. Đề tài được hướng dẫn bởi GS.TS Đinh Văn Tiến - Học
viện Hành chính Quốc gia. 3

Với đề tài đề xuất, tôi đặt ra một số câu hỏi đối với vấn đề nghiên cứu
là: (1) Các yếu tố nào tác động đến công tác quản lý dịch vụ chứng thực chữ
kí số? (2) Năng lực quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty hiện tại?
(3) Các giải pháp cần làm để nâng cao việc quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí
số của công ty điện toán và truyền số liệu trong thời gian tới?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở những vấn đề lý luận về quản lý dịch
vụ chứng thực chữ kí số nói chung để phân tích thực tiễn tại công ty điện toán
và truyền số liệu. Qua đó đánh giá được những mặt làm tốt, những mặt còn tồn
tại trong hoạt động quản lý để đưa ra những giải pháp khắc phục nhằm đẩy
mạnh dịch vụ chứng thực chữ kí số của Công ty.
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
+) Đánh giá quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty điện
toán và truyền số liệu trên thị trường công nghệ thông tin.
+) Phân tích, đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng của dịch vụ
chứng thực chữ kí số của công ty điện toán và truyền số liệu; làm rõ những
kết quả đạt được, những nguyên nhân và hạn chế chủ yếu.
+) Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí
số của Công ty điện toán và truyền số liệu.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số
tại công ty điện toán và truyền số liệu
- Chủ thể quản lý là Công ty Điện toán và Truyền số liệu VDC
- Phạm vi nghiên cứu:
+) Phạm vi không gian: Công ty điện toán và truyền số liệu - Tập đoàn
Bưu chính Viễn thông việt nam +) Phạm vi thời gian: phạm vi nghiên cứu của đề tài từ năm 2010 đến
năm 2014.
+) Phạm vi nội dung: Được xác định là quản lý dịch vụ chứng thực chữ
kí số.
- 4. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý
dịch vụ chứng thực chữ kí số.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công
ty điện toán và truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam
Chương 4: Giải pháp hoàn thiện quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số
của công ty điện toán và truyền số liệu.