Thạc Sĩ Quan hệ với các nước láng giềng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam từ năm 1991 đến nay

11
PhÇn thø nhÊt:
C¬ së ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña viÖt Nam
®èi víi c¸c nưíc l¸ng giÒng
sau chiÕn tranh l¹nh



I. T×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc
1. Nhưng ®Æc ®iÓm vµ xu thÕ chñ yÕu cña thÕ giíi sau chiÕn tranh l¹nh
1.1. §Æc ®iÓm
Sau khi chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc, t×nh h×nh thÕ giíi næi lªn nhưng ®Æc ®iÓm
míi t¸c ®éng mét c¸ch s©u s¾c ®Õn viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña ViÖt
Nam nãi chung vµ chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c nưíc l¸ng giÒng nãi riªng.
Trưíc hÕt, nhưng diÔn biÕn nhanh chãng vµ phøc t¹p cña t×nh h×nh thÕ giíi
sau chiÕn tranh l¹nh lµm thay ®æi so s¸nh lùc lưîng vµ phư¬ng thøc tËp hîp lùc
lưîng trªn thÕ giíi. Sù sôp ®æ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u vµ Liªn X« t¹o
ra nhưng thay ®èi c¨n b¶n trong côc diÖn thÕ giíi vµ quan hÖ quèc tÕ ®ư¬ng ®¹i.
Chñ nghÜa x· héi hiÖn thùc l©m vµo tho¸i trµo, phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n
quèc tÕ bÞ khñng ho¶ng s©u s¾c, toµn diÖn. Sau gÇn nöa thÕ kû tån t¹i kÓ tõ sau
chiÕn tranh thÕ giíi II, trËt tù thÕ giíi hai cùc trong tư c¸ch lµ h×nh th¸i biÓu hiÖn
cña cuéc ®èi ®Çu §«ng - T©y ®· chÊm døt. C¬ cÊu ®Þa - chÝnh trÞ vµ sù ph©n bè
quyÒn lùc toµn cÇu bÞ ®¶o lén, tư¬ng quan lùc lưîng thÕ giíi nghiªng vÒ phÝa cã
lîi cho chñ nghÜa tư b¶n vµ chñ nghÜa ®Õ quèc, bÊt lîi ®èi víi chñ nghÜa x· héi vµ
c¸ch m¹ng thÕ giíi.
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh trËt tù thÕ giíi míi chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè bÊt tr¾c,
khã ®o¸n ®Þnh, trong ®ã næi lªn hai khuynh hưíng ®èi nghÞch nhau: Mü tham
väng “l·nh ®¹o” thÕ giíi, chñ trư¬ng mét thÕ giíi ®¬n cùc, trong khi c¸c trung
t©m quyÒn lùc kh¸c như Nga, Trung Quèc, c¸c nưíc lín thuéc Liªn minh ch©u
¢u (EU) ®Êu tranh cho mét trËt tù thÕ giíi ®a cùc. Cµng vÒ nhưng n¨m gÇn ®©y,
cuéc ®Êu tranh giưa hai khuynh hưíng “®¬n cùc” vµ “®a cùc”, “®¬n phư¬ng” vµ
“®a phư¬ng” diÔn ra cµng gay g¾t víi ưu thÕ râ nÐt cña khuynh hưíng “®a cùc”,
“®a phư¬ng”. BiÓu hiÖn cña cuéc ®Êu tranh nµy cã thÓ thÊy qua viÖc c¸c nưíc lín
Nga, Ph¸p, §øc kiªn quyÕt chèng l¹i hµnh ®éng cña Mü ph¸t ®éng chiÕn tranh 12
Ir¾c (3/2003) vµ nhưng c¨ng th¼ng trong quan hÖ Nga - Mü xung quanh vÊn ®Ò
NATO më réng sang hưíng §«ng vµ viÖc Mü triÓn khai hÖ thèng tªn löa phßng
thñ ë §«ng ¢u, còng như cuéc xung ®ét ë Nam ¤xetia (8/2008) .
§Ó ®èi phã trưíc khuynh hưíng h×nh thµnh côc diÖn ®a cùc ho¸, Mü ra søc
lîi dông ưu thÕ tư¬ng ®èi trong so s¸nh lùc lưîng, mưu toan thiÕt lËp “trËt tù
míi”, thùc chÊt lµ trËt tù thÕ giíi “®¬n cùc” do Mü khèng chÕ. Trong nhiÒu thêi
®iÓm sau chiÕn tranh l¹nh, chÝnh quyÒn Mü ®· thùc thi chÝnh s¸ch ®¬n phư¬ng
mang nÆng tÝnh vÞ kû trong quan hÖ quèc tÕ, bÊt chÊp sù ph¶n ®èi cña nhiÒu nưíc
lín vµ céng ®ång quèc tÕ. Tuy nhiªn, do nhưng khã kh¨n, h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt,
®Æc biÖt lµ sù sa lÇy trong cuéc chiÕn ë Apganistan vµ Ir¾c cïng víi cuéc suy
tho¸i kinh tÕ trÇm träng tõ n¨m 2008, nªn søc m¹nh Mü l¹i cµng trưît s©u vµo
suy gi¶m tư¬ng ®èi. Mü kh«ng dÔ dµng cã thÓ ¸p ®Æt mét trËt tù thÕ giíi “®¬n
cùc”, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ m©u thuÉn giưa ©m mưu vµ hµnh ®éng cña Mü víi
lîi Ých cña c¸c nưíc lín, víi lîi Ých cña hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn cña c¸c
quèc gia d©n téc trªn thÕ giíi.
Sau chiÕn tranh l¹nh, tÝnh chÊt vµ néi dung trong giao lưu quèc tÕ ®· thay
®æi mét c¸ch c¬ b¶n víi vÞ trÝ ưu tiªn hµng ®Çu thuéc vÒ yÕu tè kinh tÕ. Phư¬ng
thøc tËp hîp lùc lưîng trªn thÕ giíi còng thay ®æi m¹nh vµ ®ưîc quy ®Þnh trưíc
hÕt vµ chñ yÕu tõ lîi Ých kinh tÕ - chÝnh trÞ cña c¸c quèc gia, nh©n tè ý thøc hÖ
kh«ng cßn vai trß như thêi kú chiÕn tranh l¹nh. Sù tËp hîp lùc lưîng trong quan hÖ
quèc tÕ ngµy cµng trë nªn rÊt c¬ ®éng, linh ho¹t, võa cã hîp t¸c võa cã ®Êu tranh vµ
theo tõng vÊn ®Ò cô thÓ. Sù tËp trung quyÒn lùc vµ sù h×nh thµnh c¸c trung t©m
quyÒn lùc trªn thÕ giíi dùa trªn c¬ së tËp trung søc m¹nh kinh tÕ- chÝnh trÞ vµ h×nh
thµnh c¸c trung t©m kinh tÕ- chÝnh trÞ hïng m¹nh. ViÖc më réng kh«ng gian, t¨ng
cưêng vÒ lùc lưîng cña c¸c trung t©m ®ã lµm cho cuéc c¹nh tranh quyÒn lùc trªn
thÕ giíi ngµy cµng trë nªn gay g¾t. §©y lµ mét tiÒn ®Ò thóc ®Èy khuynh hưíng h×nh
thµnh thÕ ®a cùc trong quan hÖ quèc tÕ hiÖn ®¹i.
C¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ cïng víi qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa cã
nhưng bưíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, t¸c ®éng s©u s¾c t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ x·
héi vµ quan hÖ quèc tÕ. §©y lµ mét trong nhưng ®Æc ®iÓm næi bËt cña thÕ giíi
trong thêi kú sau chiÕn tranh l¹nh. C¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i thóc
®Èy lùc lưîng s¶n xuÊt cña thÕ giíi ph¸t triÓn chưa tõng thÊy, ®ång thêi ®ưa ®Õn sù
ph¸t triÓn, biÕn ®æi theo chiÒu s©u c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi quèc tÕ. Tuy nhiªn, 13
nhưng thµnh tùu cña c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ l¹i chñ yÕu thuéc vÒ c¸c
nưíc ph¸t triÓn do hä cã thùc lùc kinh tÕ, tiÒm lùc khoa häc hïng m¹nh cïng víi
m¹ng lưíi c«ng ty xuyªn quèc gia vư¬n réng kh¾p hµnh tinh. C¸c nưíc ®ang ph¸t
triÓn do nhưng h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt nªn kh«ng dÔ dµng cã thÓ tiÕp cËn nhưng
thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, thËm chÝ ®øng trưíc nguy c¬ trë thµnh n¬i
thu nhËn nhưng c«ng nghÖ l¹c hËu, g©y « nhiÔm m«i trưêng ®ưîc chuyÓn giao tõ
c¸c nưíc ph¸t triÓn.
C¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ t¹o ra bưíc ngoÆt mang ý nghÜa lÞch sö
víi sù h×nh thµnh nÒn kinh tÕ tri thøc. Trong xu hưíng ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc
hiÖn nay, th«ng tin tri thøc khoa häc, kü thuËt, c«ng nghÖ vµ qu¶n lý ngµy cµng
®ãng vai trß chñ ®¹o. V× lÏ ®ã, bÊt kú quèc gia nµo nÕu kh«ng thùc sù chó träng
lÜnh vùc nµy, tÊt yÕu bÞ ®Èy tíi trưíc th¸ch thøc nghiÖt ng· cña nguy c¬ tôt hËu
ngµy cµng xa vÒ mäi phư¬ng diÖn. Xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc ®ang ngµy
cµng l«i cuèn vµ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ®Õn tÊt c¶ c¸c quèc gia, d©n téc t¹o ra
nhưng thay ®æi c¨n b¶n kh«ng chØ trong ®êi sèng kinh tÕ - x· héi, mµ c¶ trong so
s¸nh lùc lưîng còng như ng«i vÞ cña mçi quèc gia trªn trưêng quèc tÕ.
Toµn cÇu ho¸ trưíc hÕt vÒ kinh tÕ lµ mét xu thÕ kh¸ch quan l«i cuèn ngµy
cµng nhiÒu nưíc tham gia. Tuy nhiªn, xu thÕ nµy ®ang bÞ mét sè nưíc ph¸t
triÓn vµ c¸c tËp ®oµn tư b¶n xuyªn quèc gia chi phèi, chøa ®ùng nhiÒu m©u
thuÉn, võa cã mÆt tÝch cùc, võa cã mÆt tiªu cùc, võa cã hîp t¸c võa cã ®Êu
tranh. Toµn cÇu ho¸ kh«ng chØ t¹o ra nhưng biÕn ®æi m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ, mµ cßn
thóc ®Èy mèi quan hÖ liªn quèc gia gia t¨ng c¶ vÒ bÒ réng lÉn chiÒu s©u. Tù do
hãa kinh tÕ vµ c¶i c¸ch thÞ trưêng trªn toµn cÇu diÔn ra phæ biÕn. C¸c nÒn kinh tÕ
dùa vµo nhau, liªn kÕt víi nhau, x©m nhËp lÉn nhau, khiÕn cho tÝnh tuú thuéc lÉn
nhau giưa c¸c nưíc ngµy cµng t¨ng. Toµn cÇu ho¸ thóc ®Èy hîp t¸c, ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ s©u réng, kÝch thÝch t¨ng trưëng kinh tÕ. C¸c h×nh thøc hîp t¸c, liªn
kÕt kinh tÕ trë nªn nhiÒu vÎ vµ rÊt phong phó vÒ néi dung. Toµn cÇu hãa t¹o ®iÒu
kiÖn ph¸t tiÓn giao lưu v¨n ho¸ vµ tri thøc quèc tÕ, t¨ng cưêng sù hiÓu biÕt lÉn
nhau vµ t×nh hưu nghÞ giưa c¸c d©n téc, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nưíc, c¸c
lùc lưîng chÝnh trÞ bµy tá chÝnh kiÕn, b¶o vÖ lîi Ých, tËp hîp lùc lưîng ., nh»m
thùc hiÖn môc tiªu chiÕn lưîc cña m×nh.
MÆt kh¸c, nhưng lîi Ých vµ bÊt lîi do toµn cÇu ho¸ t¹o ra kh«ng ®ưîc chia
sÎ mét c¸ch ®ång ®Òu, lµm trÇm träng thªm sù chªnh lÖch kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn 14
giưa c¸c quèc gia vµ trong tõng quèc gia. Toµn cÇu ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh ®Çy m©u
thuÉn, ®ã lµ m©u thuÉn giưa mét bªn lµ lîi Ých cña c¸c thÕ lùc tư b¶n, ®Õ quèc b¸
quyÒn víi mét bªn lµ ®éc lËp chñ quyÒn cña c¸c quèc gia d©n téc; giưa t¨ng
trưëng kinh tÕ víi bÊt c«ng x· héi; giưa ¸p lùc cña tư b¶n ®éc quyÒn xuyªn quèc
gia víi sù lùa chän con ®ưêng ph¸t triÓn cña c¸c nưíc ®ang ph¸t triÓn; giưa c¸c
lùc lưîng lîi dông toµn cÇu hãa ®Ó më réng sù bãc lét vÒ kinh tÕ, ¸p ®Æt vÒ chÝnh
trÞ víi c¸c lùc lưîng ®Êu tranh chèng toµn cÇu hãa phi nh©n b¶n v× tiÕn bé x· héi.
Do ®ã, toµn cÇu hãa kh«ng chØ thuÇn tuý lµ mét qu¸ tr×nh kinh tÕ - kü thuËt, mµ
cßn lµ cuéc ®Êu tranh kinh tÕ - x· héi, kinh tÕ - chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸- tư tưëng rÊt
gay g¾t víi thêi c¬ vµ th¸ch thøc ®an xen nhau ®èi víi nhiÒu nưíc, nhÊt lµ c¸c
nưíc ®ang ph¸t triÓn. MÆc dï vËy, trong tư c¸ch mét xu thÕ lÞch sö, toµn cÇu ho¸
l«i cuèn tÊt c¶ c¸c nưíc tham gia vµ mçi nưíc cÇn x¸c ®Þnh cho m×nh ®ưêng lèi
héi nhËp quèc tÕ mét c¸ch thÝch hîp.
Sau chiÕn tranh l¹nh, ®Êu tranh giai cÊp vµ ®Êu tranh d©n téc vÉn tiÕp tôc
diÔn ra gay go, quyÕt liÖt víi nhưng biÓu hiÖn míi, h×nh thøc míi vµ tiÒm Èn nhiÒu
nguy c¬ khã lưêng. Lîi dông sù sôp ®æ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u vµ
Liªn X«, chñ nghÜa ®Õ quèc cµng r¸o riÕt chèng ph¸ phong trµo c¸ch m¹ng thÕ
giíi nh»m x¸c lËp sù thèng trÞ toµn cÇu cña tư b¶n ®éc quyÒn quèc tÕ. C¸c thÕ lùc
®Õ quèc gia t¨ng “diÔn biÕn hoµ b×nh” nh»m xo¸ bá c¸c nưíc x· héi chñ nghÜa
cßn l¹i. C¸c thÕ lùc nµy b»ng nhiÒu thñ ®o¹n như bao v©y cÊm vËn kinh tÕ, g©y
b¹o lo¹n, lËt ®æ hoÆc trùc tiÕp ph¸t ®éng chiÕn tranh x©m lưîc, ¸p ®Æt sù lÖ thuéc
®èi víi c¸c nưíc ®ang ph¸t triÓn, ®ång thêi t×m c¸ch dËp t¾t c¸c cuéc ®Êu tranh
cña giai cÊp c«ng nh©n vµ lao ®éng ë c¸c nưíc tư b¶n ph¸t triÓn. Sau sù kiÖn
11/9/2001, lîi dông chiªu bµi chèng khñng bè, “thóc ®Èy tù do, d©n chñ, nh©n
quyÒn”, chñ nghÜa ®Õ quèc ®Èy m¹nh chèng ph¸ c¸c lùc lưîng c¸ch m¹ng, c¸c
phong trµo ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé, trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp can thiÖp
vµo kh¾p n¬i trªn thÕ giíi.
Trong bè c¶nh nªu trªn, c¸c quèc gia d©n téc vÉn ®ang triÓn khai hµng lo¹t
cuéc ®Êu tranh víi h×nh thøc vµ néi dung phong phó. §Êu tranh giai cÊp vµ d©n
téc cã nhưng biÓu hiÖn míi. Cïng víi cuéc ®Êu tranh do c¸c nưíc XHCN tiÕn
hµnh chèng “diÔn biÕn hßa b×nh” cña chñ nghÜa ®Õ quèc, th× t¹i nhiÒu nưíc ®·
diÔn ra cuéc ®Êu tranh chèng ©m mưu can thiÖp, lËt ®æ th«ng qua “c¸ch m¹ng
mµu s¾c”. Phong trµo ®Êu tranh chèng c¸c chÝnh s¸ch cña chñ nghÜa tù do míi, 15
chèng mÆt tr¸i cña toµn cÇu hãa trªn thÕ giíi còng diÔn ra s«i næi, l«i cuèn hµng
triÖu ngưêi tham gia.
TrËt tù thÕ giíi hai cùc mÊt ®i lµm gi¶m c¸c cuéc xung ®ét b¾t nguån tõ
cuéc ®èi ®Çu X« - Mü trưíc ®ã, th× ®ång thêi nã còng lµm mÊt ®i c¸i giíi h¹n
kiÒm chÕ ®èi víi c¸c xung ®ét kh¸c, hoÆc lµm béc lé râ nÐt vµ ngµy cµng gay g¾t
thªm mét sè m©u thuÉn vèn tiÒm Èn. §iÒu ®ã lý gi¶i v× sao trong lóc kh«ng Ýt
cuéc néi chiÕn, xung ®ét kÐo dµi ®· ®i ®Õn gi¶i ph¸p chÝnh trÞ, th× hµng lo¹t cuéc
xung ®ét míi l¹i bïng lªn dư déi. M«i trưêng an ninh toµn cÇu sau chiÕn tranh
l¹nh vÉn tiÕp tôc trë nªn kh«ng ch¾c ch¾n. Xung ®ét vò trang, chiÕn tranh côc bé,
nhưng bÊt æn do m©u thuÉn d©n téc, t«n gi¸o, ch¹y ®ua vò trang, ho¹t ®éng can
thiÖp, lËt ®æ, khñng bè, tranh chÊp vÒ l·nh thæ vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn x¶y ra ë
nhiÒu n¬i, nhÊt lµ t¹i khu vùc c¸c nưíc ®ang ph¸t triÓn.
Sù vËn ®éng cña thÕ giíi sau chiÕn tranh l¹nh, nhÊt lµ trong nhưng n¨m
®Çu thÕ kû XXI cßn cho thÊy mét ®Æc ®iÓm næi lªn lµ c¸c nưíc lín vµ quan hÖ
giưa c¸c nưíc lín trë thµnh nh©n tè rÊt quan träng t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn thÕ
giíi. Trong sè h¬n 200 quèc gia, mét sè cưêng quèc cã søc chi phèi lín ®èi víi
nÒn chÝnh trÞ, kinh tÕ thÕ giíi vµ quan hÖ quèc tÕ hiÖn nay, trong ®ã Mü cã ưu
thÕ kh¸ næi tréi vµ tá râ tham väng "l·nh ®¹o thÕ giíi". Trong ®iÒu kiÖn c¸ch
m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ toµn cÇu ho¸, sù c¹nh tranh quyÕt liÖt giưa c¸c nưíc
lín, c¸c trung t©m tư b¶n quèc tÕ ®ang lµm thu hÑp ®¸ng kÓ kho¶ng c¸ch chªnh
lÖch vÒ thùc lùc kinh tÕ giưa c¸c nưíc lín vµ c¸c trung t©m ®ã. MÆt kh¸c, c¸c
nưíc lín kh«ng ph¶i mét khèi thèng nhÊt, mµ lµ mét tËp hîp ®Çy m©u thuÉn. Sau
chiÕn tranh l¹nh, c¸c nưíc ®Òu ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Ó duy tr×, më réng ¶nh
hưëng, giµnh giËt lîi Ých vÒ nhiÒu mÆt. Quan hÖ giưa c¸c nưíc lín rÊt ®a d¹ng vÒ
cÊp ®é: ®ång minh, ®èi t¸c chiÕn lưîc, ®èi t¸c x©y dùng, ®èi tho¹i chiÕn lưîc,
®èi thñ trùc tiÕp, ®èi thñ tiÒm tµng . §ång thêi, cÊp ®é vµ møc ®é quan hÖ lu«n
thay ®æi, chuyÓn ho¸ hÕt søc phøc t¹p, khã lưêng. Quan hÖ giưa c¸c nưíc lín,
tuy cã sù kh¸c biÖt vÒ quyÒn lîi quèc gia, nhưng kh«ng ®èi ®Çu trùc diÖn víi nhau,
mµ võa ®Êu tranh quyÕt liÖt kiÒm chÕ lÉn nhau, l¹i võa cã kh¶ n¨ng tháa hiÖp vµ
hîp t¸c víi nhau. V× lîi Ých cña m×nh, nh×n chung c¸c nưíc lín ®Òu tr¸nh ®èi ®Çu
víi Mü. C¸c nưíc Nga, Trung Quèc, Ph¸p, §øc mÆc dï cã nhưng tho¶ hiÖp víi
Mü vÒ nhiÒu vÊn ®Ò, song ®Òu cã xu hưíng ®Êu tranh víi Mü nh»m thiÕt lËp mét
trËt tù thÕ giíi ®a cùc, t¹o lîi thÕ trong côc diÖn c¹nh tranh chiÕn lưîc. 16
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, nh©n lo¹i ngµy cµng ®øng trưíc nhiÒu vÊn ®Ò
toµn cÇu hÕt søc bøc xóc mµ kh«ng mét quèc gia riªng lÎ nµo cã thÓ tù gi¶i
quyÕt ®ưîc nÕu kh«ng cã sù hîp t¸c ®a phư¬ng. §©y lµ mét ®Æc ®iÓm quan träng
chi phèi ®Õn tËp hîp lùc lưîng quèc tÕ vµ quan hÖ quèc tÕ hiÖn nay. Nhưng vÊn ®Ò
toµn cÇu cÊp b¸ch nhÊt ®e däa ®Õn sù sèng vµ sù ph¸t triÓn bÒn vưng cña nh©n lo¹i
trưíc hÕt lµ t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i trưêng, sù bïng næ d©n sè, nhưng bÖnh dÞch
hiÓm nghÌo, téi ph¹m quèc tÕ . Nhưng nç lùc chung cña céng ®ång quèc tÕ nhiÒu
n¨m qua ®· ®ưa l¹i mét sè kÕt qu¶ trong viÖc lµm gi¶m thiÓu hiÖu øng nhµ kÝnh,
xö lý nguån nưíc vµ r¸c th¶i, chưa trÞ c¸c bÖnh l©y nhiÔm HIV/AIDS, SARS, dÞch
cóm gia cÇm Nhưng, tÝnh chÊt nghiªm träng vµ phøc t¹p cña nhưng vÊn ®Ò toµn
cÇu râ rµng ®ang ®ßi hái c¸c nưíc, nhÊt lµ c¸c nưíc ph¸t triÓn cÇn ®ãng gãp tÝch
cùc h¬n nưa trong sù phèi hîp, hîp t¸c hµnh ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶ thiÕt thùc.
1.2. Nhưng xu thÕ vËn ®éng chñ yÕu cña thÕ giíi
Hoµ b×nh, æn ®Þnh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn lµ xu thÕ lín trªn thÕ giíi: Hoµ
b×nh, æn ®Þnh vµ hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn ngµy cµng trë thµnh ®ßi hái bøc xóc cña c¸c
d©n téc vµ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. C¸c nưíc ®Òu dµnh ưu tiªn cho ph¸t triÓn
kinh tÕ, coi ph¸t triÓn kinh tÕ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc t¨ng cưêng søc
m¹nh tæng hîp cña mçi nưíc; ®ång thêi t¹o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ më réng hîp
t¸c quèc tÕ. ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña mçi nưíc ®ưîc ho¹ch ®Þnh vµ triÓn khai
thùc hiÖn nh»m phôc vô ®ưêng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi më
réng hîp t¸c quèc tÕ, tranh thñ khai th¸c nguån lùc bªn ngoµi phôc vô cho sù ph¸t
triÓn cña ®Êt nưíc. C¸c nưíc ®Òu ®Æc biÖt coi träng viÖc c¶i thiÖn quan hÖ víi l¸ng
giÒng vµ khu vùc nh»m duy tr× m«i trưêng hßa b×nh xung quanh biªn giíi quèc
gia ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi.
Hîp t¸c ngµy cµng t¨ng, nhưng c¹nh tranh còng rÊt gay g¾t: C¸c quèc gia
lín, nhá ®Òu tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ liªn kÕt khu vùc,
liªn kÕt quèc tÕ vÒ kinh tÕ, thư¬ng m¹i vµ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c. Hîp t¸c ngµy cµng
t¨ng, nhưng c¹nh tranh còng rÊt gay g¾t. Trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc
c«ng nghÖ vµ toµn cÇu hãa, mçi nưíc kh«ng thÓ sèng biÖt lËp, mµ ph¶i cã chÝnh
s¸ch liªn kÕt, hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn. Cïng víi viÖc më réng quan hÖ chÝnh trÞ ®èi
ngo¹i víi c¸c nưíc trªn thÕ giíi vµ khu vùc, nh»m duy tr× vµ cñng cè hoµ b×nh, æn
®Þnh, c¸c nưíc cßn thùc hiÖn liªn kÕt kinh tÕ, giao lưu v¨n ho¸, gi¸o dôc, y tÕ,
th«ng tin . t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh héi nhËp ngµy cµng s©u réng víi khu 17
vùc vµ thÕ giíi. Héi nhËp quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn gióp c¸c nưíc ®øng vưng trong
c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn.
C¸c d©n téc n©ng cao ý thøc ®éc lËp tù chñ, tù lùc, tù cưêng, ®Êu tranh
chèng sù ¸p ®Æt vµ can thiÖp cña nưíc ngoµi, b¶o vÖ ®éc lËp chñ quyÒn vµ nÒn v¨n
ho¸ d©n téc. Trong quan hÖ quèc tÕ hiÖn ®¹i, ®Ó giµnh vÞ trÝ cã lîi, c¸c quèc gia
d©n téc ®Òu ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch, t¹o c¬ héi tËn dông, tiÕp thu nhưng thµnh tùu
khoa häc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, vèn ®Çu tư vµ nhưng kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn
®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. §èi víi c¸c nưíc ®ang ph¸t triÓn, do sù phô thuéc
vµo c¸c nưíc tư b¶n ph¸t triÓn vÒ khoa häc, c«ng nghÖ, vèn ®Çu tư , nªn hä ®ang
®øng trưíc nhưng th¸ch thøc lín. Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc n©ng cao ý thøc ®éc lËp
tù chñ, tù lùc, tù cưêng, ®Êu tranh chèng sù ¸p ®Æt vµ can thiÖp cña nưíc ngoµi lµ
mét xu thÕ næi bËt trưíc t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa ®ang diÔn ra m¹nh
mÏ hiÖn nay.
C¸c nưíc x· héi chñ nghÜa, c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n, c¸c lùc lưîng
c¸ch m¹ng, tiÕn bé trªn thÕ giíi kiªn tr× ®Êu tranh v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc,
d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi. Sau sù sôp ®æ cña Liªn X«, dï ph¶i ®ư¬ng ®Çu víi
nhiÒu khã kh¨n, nhưng c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n, c¸c lùc lưîng tiÕn bé
trªn thÕ giíi vÉn kiªn tr× ®Êu tranh v× nhưng môc tiªu chiÕn lưîc cña m×nh. Phong
trµo céng s¶n quèc tÕ ®ang cã nhưng dÊu hiÖu phôc håi râ nÐt vµ vÉn lµ mét lùc
lưîng chÝnh trÞ to lín trong thêi ®¹i ngµy nay. C¸c ®¶ng céng s¶n cÇm quyÒn ®·
vưît qua ®ưîc nhưng thö th¸ch kh¾c nghiÖt nhÊt, tiÕp tôc l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y
dùng CNXH trong c¶i c¸ch vµ ®æi míi. C¸c ®¶ng céng s¶n chưa cÇm quyÒn còng
®· cã nhưng ®iÒu chØnh vÒ ®ưêng lèi chiÕn lưîc vµ s¸ch lưîc, t×m kiÕm c¸ch thøc
ho¹t ®éng, ®Êu tranh b»ng nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, ®æi míi tËp hîp lùc lưîng, c¶i
thiÖn dÇn vai trß, vÞ trÝ trong ®êi sèng chÝnh trÞ ®Êt nưíc. Sù cñng cè, lín m¹nh
cña c¸c ®¶ng céng s¶n cÇm quyÒn vµ sù phôc håi nhÊt ®Þnh cña c¸c ®¶ng céng s¶n
ë c¸c nưíc tư b¶n ph¸t triÓn, c¸c nưíc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn cña
trµo lưu c¸nh t¶ Mü Latinh më ra triÓn väng míi cho phong trµo céng s¶n, c«ng
nh©n quèc tÕ trong thÕ kû XXI.
C¸c nưíc cã chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi kh¸c nhau võa hîp t¸c võa ®Êu tranh
trong cïng tån t¹i hoµ b×nh. Hîp t¸c vµ ®Êu tranh lµ hai mÆt cña quan hÖ quèc tÕ,
®ang chi phèi phư¬ng thøc quan hÖ giưa c¸c nưíc. Hîp t¸c vµ ®Êu tranh trong
cïng tån t¹i hoµ b×nh giưa c¸c nưíc cã chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi kh¸c nhau lµ 18
nguyªn t¾c, lµ phư¬ng ph¸p xö lý c¸c vÊn ®Ò trong quan hÖ quèc tÕ hiÖn nay. Khi
nhu cÇu héi nhËp quèc tÕ cµng trë nªn bøc xóc ®èi víi c¸c quèc gia d©n téc, th×
m«i trưêng hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña mçi nưíc lµ ®iÒu kiÖn ®Ó héi nhËp
tèt h¬n, hiÖu qu¶ h¬n.
2. T×nh h×nh khu vùc
Tõ ®Çu thËp niªn 90 thÕ kû XX ®Õn nay, khu vùc ch©u ¸-Th¸i B×nh Dư¬ng
vµ §«ng Nam ¸ tiÕp tôc cã sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng. Qu¸ tr×nh hîp t¸c khu vùc
vèn diÔn ra chñ yÕu trong lÜnh vùc kinh tÕ, song gÇn ®©y ®· më réng ra c¸c lÜnh
vùc chèng khñng bè vµ an ninh. Bªn c¹nh sù hîp t¸c trong c¸c nhãm nưíc cã
chung lîi Ých, th× sù c¹nh tranh ¶nh hưëng giưa c¸c nưíc lín còng rÊt quyÕt liÖt vµ
møc ®é kiÒm chÕ lÉn nhau ngµy cµng s©u s¾c h¬n. Cïng víi qu¸ tr×nh hîp t¸c
trong khu«n khæ APEC, sù hîp t¸c giưa c¸c nhãm nưíc ë ch©u ¸-Th¸i B×nh
Dư¬ng ngµy cµng gia t¨ng. ASEAN ®Èy m¹nh liªn kÕt s©u réng vµ toµn diÖn, víi
hµng lo¹t chư¬ng tr×nh hîp t¸c ®· ®ưîc triÓn khai, nh»m h×nh thµnh Céng ®ång
ASEAN vµo n¨m 2015 víi ba trô cét chÝnh lµ Céng ®ång chÝnh trÞ- an ninh, Céng
®ång kinh tÕ vµ Céng ®ång v¨n ho¸- x· héi. Tuy nhiªn, ë CA-TBD vµ §«ng Nam
¸ còng tiÒm Èn kh«ng Ýt nh©n tè g©y mÊt æn ®Þnh như: tranh chÊp vÒ ¶nh hưëng
vµ quyÒn lùc, vÒ biªn giíi, l·nh thæ, biÓn ®¶o, tµi nguyªn giưa c¸c nưíc, cïng víi
nhưng bÊt æn vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi ë mét sè nưíc.
T¹i §«ng Nam ¸ sau chiÕn tranh l¹nh, qu¸ tr×nh hîp t¸c liªn kÕt ASEAN cã
bưíc ph¸t triÓn míi, t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chÝnh s¸ch víi c¸c nưíc l¸ng giÒng cña
ViÖt Nam. ASEAN tõ 5 nưíc thµnh viªn s¸ng lËp ban ®Çu, sau 4 lÇn më réng, ngµy
nay ®· quy tô sù tham gia cña 10 quèc gia §«ng Nam ¸. Sau h¬n 40 n¨m, ASEAN
tõ HiÖp héi cña nhưng nưíc nghÌo, chËm ph¸t triÓn ®· vư¬n lªn trë thµnh khu vùc
ph¸t triÓn kinh tÕ n¨ng ®éng víi d©n sè h¬n 500 triÖu ngưêi, diÖn tÝch 4,5 triÖu km 2 ,
quy m« GDP hiÖn nay ®¹t trªn 800 tû USD vµ tæng gi¸ trÞ thư¬ng m¹i kho¶ng 780
tû USD. Thµnh tùu Ên tưîng nµy ®ưa ASEAN trë thµnh mét ®èi t¸c quan träng cña
nhiÒu quèc gia vµ tæ chøc quèc tÕ, mét trong nhưng tæ chøc hîp t¸c khu vùc thµnh
c«ng nhÊt, mét thùc thÓ chÝnh trÞ - kinh tÕ cã vai trß næi bËt ë CA-TBD còng như
trªn thÕ giíi. ViÖt Nam ®Æt cao vÞ trÝ cña ASEAN trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i, vµ
sau gÇn 15 n¨m (1995-2010) gia nhËp ASEAN ®· cã nhưng ®ãng gãp xøng ®¸ng
vµo sù ph¸t triÓn chung cña HiÖp héi, ®ång thêi ®ang chñ ®éng vµ tÝch cùc tham gia
qu¸ tr×nh liªn kÕt cña ASEAN trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. 19
Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ vµ an ninh sau chiÕn tranh l¹nh, mét trong nhưng
thµnh tùu dÔ nhËn thÊy nhÊt cña ASEAN lµ qu¸ tr×nh c¶i thiÖn quan hÖ giưa c¸c
nưíc ASEAN víi c¸c nưíc §«ng Dư¬ng vµ Mianma. C¸c nưíc nµy ®Òu tÝch cùc
chuÈn bÞ gia nhËp ASEAN, coi ®©y lµ hưíng ưu tiªn trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña
m×nh vµ trªn thùc tÕ, sau khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN
(1995), c¸c nưíc Lµo, Mianma (1997) vµ Campuchia (1999) ®Òu lÇn lưît gia nhËp
ASEAN. §©y lµ kÕt qu¶ cña nhưng nç lùc hîp t¸c chÝnh trÞ quan träng nhÊt mµ
ASEAN ®¹t ®ưîc trong thËp niªn ®Çu tiªn tõ khi chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc.
Mét thµnh tùu næi bËt kh¸c trong hîp t¸c, liªn kÕt ASEAN lµ b»ng nç lùc
tËp thÓ, ASEAN ®· khëi tiÕn nhưng bưíc ®i ®Çu tiªn trong viÖc t¹o lËp c¬ chÕ hîp
t¸c gãp phÇn cñng cè an ninh khu vùc. Sau chiÕn tranh l¹nh, c¸c nưíc CA-TBD
nãi chung, §«ng Nam ¸ nãi riªng ®øng trưíc nhưng th¸ch thøc míi phøc t¹p vÒ
an ninh, chÝnh trÞ nhưng t¹i ®©y l¹i chưa cã mét c¬ chÕ an ninh ®ưîc thÓ chÕ ho¸
nh»m xö lý c¸c t×nh huèng tranh chÊp, xung ®ét cã thÓ x¶y ra. §ång thêi, an ninh
§«ng Nam ¸ l¹i phô thuéc rÊt chÆt chÏ vµo c¸c yÕu tè bªn ngoµi, nhÊt lµ vµo c¸c
nưíc lín. Trong t×nh h×nh ®ã, c¸c nưíc ASEAN ®· chñ ®éng ®Ò xuÊt mét khu«n
khæ hîp t¸c ®Ó bµn th¶o vÒ c¸c vÊn ®Ò an ninh th«ng qua viÖc tæ chøc Héi nghÞ
sau héi nghÞ Bé trưëng cña ASEAN (PMC). Theo hưíng nµy, PMC ®Çu tiªn ®ưîc
tæ chøc nh©n Héi nghÞ Bé trưëng ASEAN (AMM) lÇn thø 25 (Philippin, 7/1992).
Song, PMC chØ míi lµ n¬i ®èi tho¹i giưa ASEAN víi c¸c bªn ®èi t¸c ®Çy ®ñ cña
HiÖp héi, cho nªn chưa cã sù tham gia cña mét sè ®èi t¸c rÊt quan träng liªn quan
®Õn an ninh khu vùc như Trung Quèc, ViÖt Nam, Do ®ã, AMM lÇn thø 26
(Singapo, 7/1993) ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp DiÔn ®µn an ninh ASEAN (ARF).
Héi nghÞ lÇn thø nhÊt DiÔn ®µn an ninh khu vùc (ARF-1) ®ưîc tæ chøc t¹i
Bangkok (7/1994) víi sù tham gia cña 18 bé trưëng ngo¹i giao c¸c nưíc §«ng
Nam ¸ vµ c¸c nưíc hưu quan chñ chèt như Mü, NhËt B¶n, Nga, Trung Quèc, EU,
¤xtr©ylia, . DiÔn ®µn lµ n¬i c¸c nưíc tham gia tr×nh bµy quan ®iÓm vÒ hoµ b×nh
vµ an ninh khu vùc. Nhưng ý kiÕn kh¸c biÖt nhau ®ưîc trao ®æi ®Ó cã thÓ gi¶m bít
kh¸c biÖt, nhê vËy gi¶m bít mèi ®e do¹ ®èi víi an ninh khu vùc. Cho ®Õn nay,
ARF ®· cã sù tham gia cña 27 nưíc thµnh viªn vµ diÔn ra 16 kú héi nghÞ. §iÒu
kiÖn tham gia ARF lµ chÊp nhËn nhưng môc tiªu, nguyªn t¾c cña HiÖp ưíc Than
thiÖn vµ Hîp t¸c như lµ phư¬ng ch©n øng xö giưa c¸c quèc gia vµ lµ phư¬ng tiÖn
®Ó x©y dùng lßng tin, ngo¹i giao phßng ngõa, hîp t¸c chÝnh trÞ vµ an ninh khu 20
vùc. HiÖn nay, ARF ®ang cè g¾ng chuyÓn tõ giai ®o¹n ngo¹i giao phßng ngõa
sang tiÕp cËn vµ xö lý c¸c xung ®ét. Tõ n¨m 2007, c¸c nưíc thµnh viªn ®· nhÊt trÝ
thµnh lËp mét nhãm ph¶n øng nhanh nh»m kÞp thêi øng phã víi c¸c trưêng hîp
khÈn cÊp liªn quan ®Õn khñng bè víi tªn gäi “Nhưng ngưêi b¹n cña Ban ®iÒu
hµnh ARF”, ®ång thêi th«ng qua mét khu«n khæ hîp t¸c chèng khñng bè vµ téi
ph¹m xuyªn quèc gia, bao gåm 11 lÜnh vùc tõ an toµn giao th«ng, trao ®æi th«ng
tin, xö lý c¸c hËu qu¶ cña khñng bè MÆc dï, do ARF trong quy m« bao hµm
c¸c nưíc cã lîi Ých hÕt søc ®a d¹ng, tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ lÞch sö - v¨n ho¸ kh¸c
biÖt, cho nªn kh«ng tr¸nh khái nhưng khã kh¨n, h¹n chÕ. Song, vai trß cña ARF
ngµy cµng trë nªn quan träng trong ®êi sèng chÝnh trÞ khu vùc, trë thµnh n¬i héi
tô nhưng nç lùc tiÕn tíi x©y dùng ë §«ng Nam ¸ vµ më réng ra CA-TBD mét c¬
chÕ an ninh chung cã hiÖu qu¶.
Trªn lÜnh vùc vÒ kinh tÕ, c¸c nưíc §«ng Nam ¸ nhËn thøc râ cÇn ph¶i
sím t×m kiÕm nhưng h×nh thøc hîp t¸c míi cã hiÖu qu¶ ®Ó ®èi phã víi c¸c th¸ch
thøc kinh tÕ míi xuÊt hiÖn, ®ång thêi kh¾c phôc nhưng h¹n chÕ vÒ hiÖu qu¶ vµ
tÝnh mÊt c©n ®èi giưa hîp t¸c trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ - an ninh víi lÜnh vùc kinh tÕ.
Theo hưíng nµy, Héi nghÞ CÊp cao ASEEN lÇn thø IV (Singapo - 1992) ®· quyÕt
®Þnh x©y dùng Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), sö dông Tho¶ thuËn ưu
®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) lµm c«ng cô chÝnh ®Ó thùc hiÖn.
C¸c nưíc ASEAN cam kÕt hoµn thµnh AFTA trong vßng 15 n¨m (tõ
1/1/1993 ®Õn 1/1/2008), theo ®ã møc thuÕ quan ưu ®·i chØ ®ưîc ¸p dông cho bu«n
b¸n néi bé ASEAN vµ møc thuÕ quan nµy sÏ gi¶m dÇn xuèng cßn tõ 0 - 5% cho
®Õn khi thùc hiÖn xong AFTA. Tuy nhiªn, ®Õn Héi nghÞ c¸c Bé trưëng kinh tÕ
ASEAN t¹i Chiengmai th¸ng 9/1994, ASEAN ®· nhÊt trÝ thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn
c¸c môc tiªu nªu trong AFTA vµo n¨m 2003, tøc lµ sím h¬n so víi kÕ ho¹ch ban
®Çu 5 n¨m. QuyÕt ®Þnh thùc hiÖn AFTA ph¶n ¸nh sù cè g¾ng lín, nh»m thóc ®Èy
hîp t¸c kinh tÕ vµ ®©y lµ chư¬ng tr×nh hîp t¸c kinh tÕ lín nhÊt tõ trưíc ®Õn nay
cña ASEAN. HiÖn nay, c¸c nưíc ASEAN-6 ®· cã 98,99% dßng thuÕ ë møc 0 -
5% vµ ®ang tiÕp tôc lé tr×nh gi¶m thuÕ ®Ó tiÕn tíi thuÕ suÊt 0% ®èi víi 98,45%
dßng thuÕ theo CEPT; cßn c¸c nưíc ASEAN- 4 ®· cã 81,35% dßng thuÕ ë møc 0
- 5% vµ ®ang phÊn ®Êu cã 86,91% dßng thuÕ ë møc 0% theo CEPT. ViÖc thùc
hiÖn CEPT/AFTA ®· thóc ®Èy thư¬ng m¹i néi khèi, ®ãng gãp quan träng vµo sù
t¨ng trưëng kinh tÕ cña c¸c nưíc trong HiÖp héi. 21
Hîp t¸c vÒ ®Çu cña ASEAN trong nhiÒu n¨m qua ®ưîc quan t©m vµ cã
nhiÒu bưíc khëi s¾c. Héi nghÞ CÊp cao ASEAN lÇn thø VI (Hµ Néi, 1998) th«ng
qua HiÖp ®Þnh Khu vùc ®Çu tư ASEAN (AIA) nh»m h×nh thµnh khu vùc ®Çu tư
ASEAN cã tÝnh c¹nh tranh vµo n¨m 2020. ASEAN ®· xóc tiÕn mét sè biÖn ph¸p
nh»m t¨ng cưêng hiÖu qu¶ cña HiÖp ®Þnh AIA như rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn
AIA tõ n¨m 2020 xuèng 2010 ®èi víi ASEAN-6, n¨m 2015 ®èi víi ASEAN-4. C¸c
biÖn ph¸p trªn nh»m ®Èy m¹nh hîp t¸c kinh tÕ, trong ®ã thu hót ®Çu tư, tù do hãa
dÞch vô lµ c¸c lÜnh vùc rÊt ®ưîc chó träng.
Mét trong nhưng néi dung hîp t¸c liªn kÕt ngµy cµng ®ưîc quan t©m cña
ASEAN lµ nhưng nç lùc hưíng tíi thu hÑp kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn vµ gióp c¸c
thµnh viªn héi nhËp quèc tÕ. ASEAN ®· th«ng qua kÕ ho¹ch thùc hiÖn “S¸ng kiÕn
héi nhËp ASEAN - IAI” vµo th¸ng 11/2000 vµ Tuyªn bè Hµ Néi vÒ thu hÑp
kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn (7/2001), x¸c ®Þnh 4 lÜnh vùc ưu tiªn gióp thµnh viªn míi
gåm: ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, nguån nh©n lùc, c«ng nghÖ th«ng tin vµ thóc ®Èy
liªn kÕt kinh tÕ. Cho ®Õn n¨m 2010, ASEAN ®· thùc hiÖn hµng chôc dù ¸n trªn 4
lÜnh vùc ưu tiªn ®· nªu.
Bªn c¹nh nhưng bưíc tiÕn lín trong hîp t¸c liªn kÕt trong c¸c lÜnh vùc
chÝnh trÞ, an ninh vµ kinh tÕ, ASEAN cßn coi träng sù hîp t¸c, liªn kÕt trªn lÜnh
vùc v¨n hãa, khoa häc kü thuËt. ASEAN nhÊn m¹nh cÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh
h×nh thµnh b¶n s¾c vµ ®oµn kÕt khu vùc. Hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng trao ®æi v¨n
ho¸, nghÖ thuËt, triÓn l·m, héi th¶o khoa häc giưa c¸c nưíc ASEAN ®· ®ưîc
tiÕn hµnh, gãp phÇn t¨ng cưêng cñng cè ®oµn kÕt, hiÓu biÕt lÉn nhau vµ n©ng cao
nhËn thøc vÒ tÝnh phong phó ®a d¹ng còng như nhưng gi¸ trÞ chung cña khu vùc
v¨n ho¸ §«ng Nam ¸. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®ưîc c¸c nưíc ASEAN coi lµ
mét biÖn ph¸p quan träng thiÕt thùc ®Ó cñng cè b¶n s¾c khu vùc. Héi nghÞ CÊp
cao IV nªu s¸ng kiªn thµnh lËp Trưêng §¹i häc ASEAN (AUN) nh»m t¨ng cưêng
hîp t¸c giưa c¸c trưêng ®¹i häc cña c¸c thµnh viªn, hç trî c¸c chư¬ng tr×nh hîp
t¸c giưa giíi häc gi¶ vµ c¸n bé khoa häc ASEAN, truyÒn b¸ c¸c c«ng tr×nh nghiªn
cøu vµ th«ng tin phôc vô cho môc ®Ých ph¸t triÓn.
Cïng víi viÖc t¨ng cưêng hîp t¸c néi khèi, ASEAN cµng vÒ nhưng n¨m
gÇn ®©y cµng chó träng ph¸t triÓn hîp t¸c, liªn kÕt trong khu«n khæ c¸c c¬ chÕ ®a
phư¬ng như ASEM, hîp t¸c tiÓu vïng ASEAN+1, ASEAN+3, DiÔn ®µn ®èi tho¹i
hîp t¸c ch©u ¸ (ACD) . C¬ chÕ hîp t¸c giưa c¸c nưíc ASEAN víi mét nưíc ®èi 22
t¸c (ASEAN+1) cã néi dung ho¹t ®éng chñ yÕu lµ thóc ®Èy ®èi tho¹i t¨ng cưêng
hiÓu biÕt lÉn nhau, hç trî hîp t¸c chuyªn ngµnh. HiÖn nay, h×nh thøc hîp t¸c nµy
®· ®i vµo thùc chÊt vµ ngµy cµng cã chiÒu s©u. C¸c nưíc ®èi t¸c lín như Mü, NhËt
B¶n, Trung Quèc, EU, Nga, Ên §é, Cana®a . ®· xóc tiÕn hµng tr¨m dù ¸n víi c¸c
nưíc ASEAN trong lÜnh vùc thư¬ng m¹i, s¶n xuÊt vµ dÞch vô. Qu¸ tr×nh ®µm ph¸n
®Ó ký hiÖp ®Þnh thư¬ng m¹i tù do (FTA) giưa ASEAN víi c¸c ®èi t¸c lín (Trung
Quèc, NhËt B¶n, ¤xtr©ylia, Ên §é .) vµ giưa c¸c nưíc ®èi t¸c víi tõng nưíc
thµnh viªn ASEAN thêi gian gÇn ®©y ®ưîc ®Èy m¹nh, t¹o thµnh mét lµn sãng
thiÕt lËp c¸c khu vùc mËu dÞch tù do ë khu vùc.
Hîp t¸c ASEAN+3 giưa ASEAN víi 3 nưíc §«ng B¾c ¸ gåm Trung
Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n ®ang cã nhiÒu bưíc tiÕn triÓn míi, ®Æt nÒn mãng cho
qu¸ tr×nh ph¸t tiÓn c¬ cÊu míi cña hîp t¸c liªn kÕt §«ng ¸ trong tư¬ng lai. Hîp
t¸c ASEAN+3 h×nh thµnh tõ Héi nghÞ CÊp cao kh«ng chÝnh thøc lÇn thø II cña
ASEAN (Cuala Lamp¬, 1997) ®· ®¹t ®ưîc nhưng thµnh tùu râ nÐt, gãp phÇn quan
träng vµo viÖc duy tr× hoµ b×nh vµ thóc ®Èy hîp t¸c giưa c¸c nưíc §«ng ¸. Môc
®Ých mµ ASEAN theo ®uæi khi thµnh lËp c¬ chÕ ASEAN+3 kh«ng chØ nh»m t×m
kiÕm sù ñng hé cña c¸c nưíc §«ng B¾c ¸ ®Ó phôc håi c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN
®ang l©m vµo khñng ho¶ng, còng kh«ng ph¶i chØ ®Ó thÓ chÕ ho¸ mét sù héi nhËp
kinh tÕ khu vùc ®· diÔn ra trong thùc tÕ, mµ quan träng h¬n lµ thùc hiÖn mét
chiÕn lưîc ®èi ngo¹i ®ưîc ASEAN theo ®uæi ë thêi kú sau chiÕn tranh l¹nh, ®ã lµ
thiÕt lËp ®ưîc mét sù c©n b»ng vÒ lîi Ých vµ ¶nh hưëng cña c¸c nưíc lín ë §«ng
Nam ¸ nh»m ®¶m b¶o an ninh cña khu vùc. ASEAN+3 lµ c¬ héi ®Ó ASEAN
chøng tá sù coi träng quan hÖ víi Trung Quèc như quan hÖ ®èi víi NhËt b¶n vµ
Hµn Quèc, hai nưíc vèn lµ ®èi t¸c ®èi tho¹i truyÒn thèng cña ASEAN. MÆt kh¸c,
ASEAN hy väng c¬ chÕ hîp t¸c nµy sÏ gióp khai th¸c h¬n nưa c¸c tiÒm n¨ng kinh
tÕ cña c¶ ba nưíc §«ng B¾c ¸ phôc vô môc tiªu ph¸t triÓn cña m×nh vµ hiÖn thùc
hãa TÇm nh×n 2020. §èi víi ASEAN, mét c¬ chÕ hîp t¸c ®a phư¬ng víi sù tham
gia cña ba nưíc §«ng B¾c ¸ sÏ ho¹t ®éng như mét khu«n khæ khu vùc cã t¸c
dông kiÒm chÕ tham väng cña c¸c nưíc lín ë §«ng Nam ¸.
Như vËy, víi sù ra ®êi ARF vµ c¸c tiÕn tr×nh ASEAN+1, ASEAN+3, c¸c
nưíc ASEAN muèn t¹o ra mét cÊu tróc khu vùc bao gåm nhiÒu líp theo c¸c vßng
trßn ®ång t©m, trong ®ã ASEAN ®ãng vai lµ h¹t nh©n, “lùc l¸i”, do ®ã ASEAN sÏ
cã lîi thÕ trong viÖc cñng cè an ninh khu vùc vµ cã lîi Ých thiÕt thùc ®èi víi ph¸t 23
triÓn kinh tÕ. Tõ c¬ chÕ hîp t¸c ASEAN+3, ASEAN ®· cã nhưng ®ãng gãp næi
bËt trong viÖc hiÖn thùc hãa s¸ng kiÕn vÒ Céng ®ång §«ng ¸ (EAC).
Trong thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI, bªn c¹nh nhưng thµnh tùu ®· ®¹t ®ưîc,
ASEAN còng ®øng trưíc nhiÒu th¸ch thøc míi. Sau sù kiÖn 11/9/2001, lµn sãng
khñng bè lan nhanh ë §«ng Nam ¸ cïng víi xu hưíng ly khai, xung ®ét s¾c téc
t¹o ra mèi ®e däa ®èi víi an ninh khu vùc. Trªn b×nh diÖn kinh tÕ, mÆc dï hîp t¸c
liªn kÕt trong khu«n khæ AFTA cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, song ASEAN vÉn
lµ mét tæ chøc “hưíng ngo¹i” cao, tû träng thư¬ng m¹i néi khèi cßn rÊt khiªm
tèn. Kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ giưa c¸c nưíc ASEAN vÉn lµ mét
trë ng¹i ®Ó tiÕn tíi sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu, bÒn vưng. Toµn bé t×nh h×nh ®ã ®Æt ra
yªu cÇu t×m kiÕm mét m« thøc hîp t¸c liªn kÕt ASEAN phï hîp víi bưíc ph¸t
triÓn cao h¬n, hiÖu qu¶ h¬n trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn s«i ®éng. Víi
nhưng cè g¾ng chung, Héi nghÞ CÊp cao lÇn thø IX (In®«nªxia, 10/2003) th«ng
qua Tuyªn bè Hßa hîp ASEAN II, ®Ò ra môc tiªu x©y dùng thµnh c«ng vµo n¨m
2020 Céng ®ång ASEAN dùa trªn 3 trô cét chÝnh lµ Céng ®ång An ninh (ASC),
Céng ®ång Kinh tÕ (AEC) vµ Céng ®ång V¨n hãa - X· héi (ASCC). §Õn Héi nghÞ
CÊp cao ASEAN lÇn thø XII (Philippin, 1/2007), trưíc nhưng chuyÓn biÕn nhanh
chãng cña t×nh h×nh khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c nưíc ASEAN ®· nhÊt trÝ ®Èy sím
thêi h¹n h×nh thµnh Céng ®ång ASEAN tõ n¨m 2020 xuèng n¨m 2015. QuyÕt
®Þnh x©y dùng Céng ®ång ASEAN më ra bưíc ngoÆt míi trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn hîp t¸c liªn kÕt ASEAN, nh»m biÕn ASEAN tõ mét HiÖp héi thµnh mét tæ
chøc Céng ®ång hîp t¸c liªn quèc gia chÆt chÏ víi møc ®é liªn kÕt cao h¬n vµ
dùa trªn c¬ së ph¸p lý cña mét b¶n HiÕn chư¬ng chung.
T×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc víi nhưng ®Æc ®iÓm, xu thÕ vµ diÔn biÕn như
®· nªu ®· vµ ®ang t¸c ®éng m¹nh trªn nhiÒu mÆt ®Õn ®ưêng lèi, chÝnh s¸ch ®èi
néi còng như ®èi ngo¹i cña c¸c nưíc trªn thÕ giíi, trong ®ã cã ViÖt Nam. C¸c
nưíc ®Òu tiÕn hµnh ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i theo hưíng ®a d¹ng ho¸, ®a
phư¬ng ho¸, t×m c¸ch héi nhËp ngµy cµng s©u réng víi khu vùc vµ thÕ giíi v× môc
tiªu ph¸t triÓn. Trong bèi c¶nh ®ã, ViÖt Nam ngµy cµng chó träng vµ ®Æt cao quan
hÖ víi c¸c nưíc l¸ng giÒng lªn thµnh ưu tiªn hµng ®Çu trong chÝnh s¸ch vµ ho¹t
®éng ®èi ngo¹i, bëi m«i trưêng hßa b×nh chung quanh ®Êt nưíc ®ưîc ®¶m b¶o sÏ
cã ý nghÜa cùc kú quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, x©y dùng vµ
b¶o vÖ Tæ quèc. 24
II. Môc tiªu vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña ViÖt nam
Bưíc vµo thêi kú ®æi míi, ViÖt Nam ®øng trưíc nhưng khã kh¨n, thö th¸ch
to lín. T×nh h×nh kinh tÕ- x· héi trë nªn rÊt gay g¾t do duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ qu¶n
lý kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp. NÒn s¶n xuÊt tr× trÖ, n¨ng suÊt hiÖu qu¶
kÐm, l¹m ph¸t t¨ng nhanh, khñng ho¶ng kinh tÕ diÔn biÕn phøc t¹p. Nhưng yªu
cÇu vÒ c¶i thiÖn, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho nh©n d©n, ph¸t triÓn
gi¸o dôc, y tÕ, x©y dùng lùc lưîng vò trang ngµy cµng ®Æt ra bøc xóc. C¸c thÕ lùc
®Õ quèc thï ®Þch t¨ng cưêng bao v©y, cÊm vËn kinh tÕ, ra søc lîi dông “vÊn ®Ò
Campuchia” ®Ó chèng ph¸ vÒ chÝnh trÞ, c« lËp ViÖt Nam ë khu vùc vµ trªn trưêng
quèc tÕ. T×nh h×nh cµng trë nªn ®Æc biÖt c¨ng th¼ng khi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë
§«ng ¢u vµ Liªn X« ®æ vì, chñ nghÜa x· héi hiÖn thùc tho¸i trµo. ViÖt Nam
kh«ng cßn nhËn ®ưîc sù viÖn trî, gióp ®ì tõ Liªn X« vµ c¸c nưíc x· héi chñ
nghÜa như trưíc ®©y. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do thÞ
trưêng truyÒn thèng bÞ thu hÑp ®ét ngét vµ bÞ c¸c thÕ lùc quèc tÕ thï ®Þch bao v©y,
cÊm vËn kinh tÕ.
Khëi xưíng c«ng cuéc ®æi míi ®Êt nưíc, §¹i héi VI cña §¶ng x¸c ®Þnh râ:
“NhiÖm vô bao trïm, môc tiªu tæng qu¸t cña nhưng n¨m cßn l¹i cña chÆng ®ưêng
®Çu tiªn lµ æn ®Þnh mäi mÆt t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi, tiÕp tôc x©y dùng nhưng
tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa x· héi chñ nghÜa trong
chÆng ®ưêng tiÕp theo”. Trong ®ã, nhưng nhiÖm vô kinh tÕ- x· héi cã ý nghÜa võa
c¬ b¶n, võa trưíc m¾t lµ ®Èy m¹nh gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, tËp trung ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi ®Ó nhanh chãng vưît ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ, ph¸ thÕ bÞ bao
v©y cÊm vËn vµ më réng c¸c quan hÖ quèc tÕ.
TriÓn khai ®ưêng lèi ®æi míi vÒ kinh tÕ, nưíc ta ®· tõng bưíc x©y dùng nÒn
s¶n xuÊt hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, dưíi sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ nưíc theo ®Þnh
hưíng x· héi chñ nghÜa, ®Èy m¹nh gi¶i phãng n¨ng lùc cña søc s¶n xuÊt trong
nưíc, khuyÕn khÝch sù ®ãng gãp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó t¹o ra nhiÒu s¶n
phÈm, hµng hãa cho x· héi. Nhưng thµnh tùu bưíc ®Çu ®¹t ®ưîc trong ph¸t triÓn
kinh tÕ ®· gãp phÇn tÝch cùc lµm dÞu bít nhưng c¨ng th¼ng kinh tÕ-x· héi, kh¼ng
®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña ®ưêng lèi ®æi míi. MÆc dï vËy, nÒn kinh tÕ nưíc ta do
®iÓm xuÊt ph¸t thÊp vµ thùc lùc cßn h¹n chÕ, l¹i bÞ bao v©y cÊm vËn rÊt ngÆt
nghÌo nªn vÉn tiÕp tôc ph¶i ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng khñng ho¶ng gay g¾t. Nhu cÇu
cña sù nghiÖp ®æi míi, trưíc hÕt lµ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ưa ®Êt nưíc tho¸t 25
khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kÐo dµi ®ßi hái ph¶i cã m«i trưêng hßa b×nh, æn
®Þnh, tõ ®©y cã thÓ tranh thñ ®ưîc tèi ®a c¸c nguån lùc bªn ngoµi phôc vô cho
môc tiªu ®æi míi bªn trong. Muèn vËy, trªn lÜnh vùc ®èi ngo¹i ph¶i ®æi míi tư
duy mét c¸ch kÞp thêi vµ m¹nh mÏ nh»m v¹ch ra chñ trư¬ng, ®ưêng lèi ®èi ngo¹i
®óng ®¾n, më réng quan hÖ quèc tÕ, ph¸ thÕ bÞ bao v©y cÊm vËn, vư¬n ra héi nhËp
ngµy cµng s©u réng víi khu vùc vµ thÕ giíi. §æi míi tư duy vÒ ®èi ngo¹i tiÕp tôc
®ưîc ®Èy m¹nh vµ ®ưîc §¶ng ta x¸c ®Þnh như mét tÊt yÕu trưíc nhưng nhu cÇu
bøc b¸ch cña sù ph¸t triÓn trong nưíc.
Trªn c¬ së nhưng thµnh tùu ®¹t ®ưîc trong ®æi míi kinh tÕ, tõ thËp niªn 90
thÕ kû XX ®Õn nay, nÒn kinh tÕ nưíc ta chuyÓn m¹nh tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp
trung quan liªu, bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trưêng, c¹nh tranh lµnh m¹nh, h×nh thµnh
ngµy cµng ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ trưêng. §¶ng ta x¸c ®Þnh x©y dùng nÒn kinh tÕ
thÞ trưêng ®Þnh hưíng x· héi chñ nghÜa vµ coi ®©y lµ m« h×nh kinh tÕ tæng qu¸t
cña thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Nhê cã sù nç lùc vưît bËc víi nhưng ®æi
míi mang tÝnh ®ét ph¸, nÒn kinh tÕ nưíc ta ®· vưît qua thêi kú khñng ho¶ng vµ
b¾t ®Çu ph¸t triÓn kh¸ nhanh chãng. §iÒu ®ã gãp phÇn tÝch cùc ®èi víi viÖc giư
vưng æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi ®Êt nưíc, më réng quan hÖ quèc tÕ, ph¸ ®ưîc thÕ bÞ
bao v©y cÊm vËn cña c¸c thÕ lùc ®Õ quèc thï ®Þch.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, §¶ng ta x¸c ®Þnh râ mét trong nhưng nhiÖm vô
quan träng hµng ®Çu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®ưa ®Êt nưíc vư¬n tíi môc tiªu vÒ c¬ b¶n trë thµnh nưíc
c«ng nghiÖp theo hưíng hiÖn ®¹i vµo n¨m 2020. Tæng kÕt qu¸ tr×nh 20 n¨m ®æi
míi, §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X (4/2006) mét mÆt kh¼ng ®Þnh nhưng thµnh
tùu to lín cã ý nghÜa lÞch sö cña ®æi míi, mÆt kh¸c nhÊn m¹nh nhiÖm vô sím ®ưa
ViÖt Nam ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn. Nhưng thµnh tùu ®¹t ®ưîc trong c«ng
cuéc ®æi míi lµ c¬ së hiÖn thùc vưng ch¾c ®Ó §¶ng, Nhµ nưíc vµ nh©n d©n ta tiÕp
tôc kiªn ®Þnh môc tiªu chiÕn lưîc vµ nhiÖm vô c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ
x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi. Môc tiªu vµ nhiÖm vô ®ã ®ưîc diÔn ®¹t lµ
phÊn ®Êu v× “d©n giµu nưíc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”.
Sù nghiÖp ®æi míi cña nưíc ta trong thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI ngµy cµng ®i
vµo chiÒu s©u, toµn diÖn. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµ ®¹t tèc ®é t¨ng
trưëng GDP kh¸ cao. V¨n hãa vµ x· héi cã tiÕn bé trªn nhiÒu mÆt; viÖc g¾n ph¸t
triÓn kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cã chuyÓn biÕn tèt, nhÊt lµ trong 26
c«ng cuéc xãa ®ãi, gi¶m nghÌo; ®êi sèng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®ưîc c¶i thiÖn
mét bưíc quan träng. ChÝnh trÞ-x· héi tiÕp tôc æn ®Þnh, quèc phßng vµ an ninh
®ưîc t¨ng cưêng; quan hÖ ®èi ngo¹i cã bưíc ph¸t triÓn míi. Qu¸ tr×nh héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng ®ưîc ®Èy m¹nh víi tinh thÇn chñ ®éng vµ tÝch cùc. ViÖc
x©y dùng Nhµ nưíc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cã tiÕn bé râ nÐt trªn c¶ ba lÜnh
vùc lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ tư ph¸p. D©n chñ trong x· héi kh«ng ngõng ®ưîc më
réng, søc m¹nh khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc ®ưîc ph¸t huy
Tuy nhiên, đối với nước ta, trong quá trình đổi mới và hội nhập kinh tế
quốc tế, thì thách thức lớn nhất và dễ nhận thấy nhất xuất phát từ chỗ nước ta là
một nước đang phát triển có trình độ kinh tế thấp, quản lý nhà nước còn nhiều
yếu kém và bất cập, doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân còn nhỏ bé, sức cạnh
tranh của hàng hóa, dịch vụ nói riêng và của toàn bộ nền kinh tế nói chung còn
nhiều hạn chế, hệ thống chính sách kinh tế, thương mại chưa hoàn chỉnh . Những
khó khăn, thách thức trên lĩnh vực kinh tế, nếu không được xử lý bằng các chính
sách, giải pháp thích hợp sẽ làm gia tăng thêm những sức ép và nguy cơ phải đối
mặt trên các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa, xã hội, an ninh quốc gia . Do
đó, Đảng và Nhà nước ta xác định rõ, trước hết phải tận dụng và phát huy mọi
nguồn lực cả bên trong, cả bên ngoài để tập trung cho ưu tiên nâng cao trình độ
phát triển về mọi mặt, đặc biệt là kinh tế. Đây là quan điểm chỉ đạo mang tính cơ
bản, bao trùm do nước ta còn ở trình độ phát triển thấp. Một khi trình độ phát
triển kinh tế-xã hội được nâng cao, cơ cấu nền kinh tế được hiện đại hóa, tài
nguyên quốc gia được sử dụng hợp lý và hiệu quả, sức mạnh tổng hợp quốc gia
được tăng cường, thì cũng có nghĩa tăng cường được khả năng “đề kháng” của
đất nước trước những biến động bất lợi, tiêu cực từ bên ngoài trong quá trình
hội nhập quốc tế.
Vấn đề mấu chốt để nâng cao trình độ phát triển của nước ta hiện nay là làm
sao có thể khai thác được một cách hiệu quả nội lực vốn có, kết hợp với việc tranh
thủ tối đa nguồn ngoại lực. Do đó, từ quan điểm chỉ đạo mang tính cơ bản, bao trùm
nêu trên Đảng, Nhà nước ta nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục đi sâu đổi mới mạnh mẽ về
cơ chế, chính sách trong điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng nhằm phát
huy mọi tiềm năng và nguồn lực của toàn xã hội. Việc đổi mới, xây dựng các cơ
chế, chính sách phải bám sát mục tiêu của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, đó là
“mở rộng thị trường, tranh thủ thêm vốn, công nghệ, kiến thức quản lý để đẩy mạnh