Báo Cáo Quan hệ kinh tế Việt Nam - Liên hiệp Châu Âu (1995 - 2004)

MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Hiện nay, toàn cầu hóa kinh tế là một xu thế tất yếu đang diễn ra như một
dòng nước xoáy, cuốn hút các quốc gia và khu vực. Sức mạnh cuả những quan hệ
kinh tế chung toàn thế giới lớn mạnh hơn tất cả, vì thế quan hệ quốc tế trở nên
hết sức quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc. Quốc gia nào, dân tộc nào xây
dựng được mối quan hệ quốc tế tốt sẽ tạo ra cho mình sức mạnh để xây dựng và
bảo vệ đất nước. Quốc gia nào, dân tộc nào đóng cửa với thế giới, đi ngược với xu
thế của thời đại sẽ không tránh khỏi tụt hậu.
Đối với những nước đang phát triển, đi sau như Việt Nam phải có đường lối
mở cửa, hội nhập đúng đắn, có cách làm khôn khéo, năng động, sáng tạo, biết
tranh thủ cơ hội, vượt qua khó khăn, thách thức, biến ngoại lực thành nội lực cho
sự phát triển nhanh chóng và bền vững.
Trên cơ sở nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng với
việc nhận thức sâu sắc xu thế và yêu cầu chung của thời đại, Đảng và Nhà nước
Việt Nam chủ trương thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hoá, đa
phương hoá, từng bước hội nhập khu vực và quốc tế, là bạn của tất cả các nước,
“Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, mở rộng, chính sách đa
phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế; Việt Nam sẳn sàng làm bạn và là
đối tác tin cậy của tất cả các nước trong cộng đồng quốc tế phấn đấu vì hoà bình,
độc lập và phát triển” [18, tr42].

Đường lối ngoại giao nhất quán đó không chỉ được Đảng và Nhà nước ta
vận dụng trong quan hệ với các nước trong khu vực mà còn vận dụng trong quan
hệ với các nước phát triển, các trung tâm tư bản như EU.
Liên hiệp châu Âu (European Union – EU) là một trong những trung tâm
kinh tế, thương mại. chính trị, văn hoá, khoa học và công nghệ lớn. Trong xu thế
mở cửa giao lưu, hội nhập chung hiện nay, EU ngày càng mở rộng và tăng cường
quan hệ hợp tác nhiều mặt với châu Á, trong đó có Việt Nam.
Việt Nam luôn coi trọng quan hệ toàn diện với EU, đặc biệt trên lĩnh vực
kinh tế, để có nhiều điều kiện trong việc tranh thủ nguồn vốn, tiếp thu công nghe
tiên tiến và kinh nghiệm quản lý của EU. Muốn vậy, cần có sự hiểu biết sâu sắc
đầy đủ và vững chắc về EU.
Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu quan hệ kinh tế Việt Nam –EU (1995-
2004) không chỉ mang ý nghĩa khoa học, mà còn đáp ứng yêu cầu thực tiễn công
tác đối ngoại của Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho phép chúng ta rút ra những
bài học kinh nghiệm, thấy được những khó khăn vướng mắc trong quá khứ, để co
những chủ trương chính sách đúng và có giải pháp phù hợp nhằm phát huy thành
tựu, thúc đẩy quan hệ hợp tác có hiệu quả hơn trong hiện tại và tương lai.
Nhu cầu phát triển đất nước đặt ra nhiệm vụ cần phải tiếp cận các vấn đe
liên quan đến quá trình hội nhập quốc tế và khu vực mang tính lợi ích của Việt
Nam một cách khách quan, tổng quát trên những cơ sở khoa học thực sự, góp phần
làm cơ sở cho việc hoạch định chủ trương, chính sách, tiếp tục đưa quan hệ Việt
Nam - EU trên lĩnh vực kinh tế ngày càng phát triển.

Từ ý nghĩa khoa học và thực tiễn nói trên, chúng tôi quyết định chọn
nghiên cứu vấn đề : “Quan hệ kinh tế Việt Nam – Liên hiệp châu Âu (1995 –
2004)” với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào lĩnh vực này .
2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
Trong thập niên 90 của thế kỷ XX, việc nghiên cứu châu Âu được đặt ra vớ
giới nghiên cứu ở các nước châu Á nói chung, Đông Nam Á nói riêng. Các tổ chức
nghiên cứu châu Âu ở các nước ASEAN đã nhiều lần họp mặt (1997 , 1999) bàn
đến sự hợp tác giữa các tổ chức và các nước trong việc thực hiện triển khai nghiên
cứu châu Âu. Nghiên cứu châu Âu đã trở thành một bộ môn khoa học (European
Studies) thuộc chuyên ngành khu vực học (Area studies) .




MỤC LỤC
Trang

BẢNG VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU 4
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ LIÊN HIỆP CHÂU ÂUVÀ ĐƯỜNG LỐI
ĐỐI NGỌAI ĐỔI MỚI CỦA VIỆT NAM
1.1 Tổng quan về Liên hiệp Châu Aâu 12
1.1.1. Quá trình hình thành Liên hiệp châu Aâu 12
1.1.2.Đặc điểm của Liên hiệp Châu Aâu
1.13.Quan hệ kinh tế quốc tế của EU
13
14
1.2. Đường lối đối ngọai đổi mới của Việt Nam (1986 -2004) 16
1.2.1 Quan hệ quốc tế của Việt Nam giai đọan 1975-1985 16
1.1.2 Đổi mới tư duy đối ngoại của Đảng Cộng sản Việt Nam 17
1.2.3 Đường lối đối ngọai đổi mới (1991-2004). 18
Chương 2:. QUAN HỆ VIỆT NAM – EU TRÊN LĨNH VỰC KINH TẾ
( 1995 -2004 ) 22
2.1. Tình hình quốc tế, khu vực sau chiến tranh lạnh. Những tác động đến
quan hệ kinh tế Việt Nam – EU
2.1.1. Sự biến động của cục diện thế giới
2.1 2. Tình hình khu vực Châu Á và Châu Âu cuối thế kỷ XX - đầu thế kỷ XXI 24
2.1.3. Tác động của tình hình thế giới và khu vực đến quan hệ Việt Nam-EU 28
2.2 Quan hệ kinh tế Việt Nam - EU giai đọan 1990-1995 30
2.2.2 Quan hệ trên lĩnh vực thương mại 31
2.2.3. Quan hệ trên lĩnh vực đầu tư và hợp tác phát triển 32
2.3. Quan hệ kinh tế Việt Nam - EU giai đọan 1995-2004 33
2.3.1. Quan hệ trên lĩnh vực thương mại 34
2.3.2. Quan hệ trên lĩnh vực đầu tư 44
2.3.3. Quan hệ trên lĩnh vực hợp tác phát triển 50

CHƯƠNG 3: BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM
PHÁT TRIỂN QUAN HỆ KINH TẾVIỆT NAM – EU

3.1 Bài học kinh nghiệm
3.2.Những cơ hội và thách thức của quan hệ Việt Nam –EU
trong thập niên đầu thế kỷ XXI
3 2.1. Cơ hội của quan hệ Việt Nam trong thập niên đầu thế kỷ XXI 60
3.2.2. Thách thức của quan hệ Việt Nam trong thập niên đầu thế kỷ XXI
3.2.3. Triển vọng của quan hệ kinh tế Việt Nam - EU
3.3. Một số giải pháp nhằm phát triển quan hệ kinh tế Việt Nam -EU
62
64
66
3.3.1 Giải pháp chung về quan hệ kinh tế đối ngọai
3.3 .2 Những giải pháp trong quan hệ kinh tế với EU