Tiểu Luận Quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm và phương pháp tình huống trong dạy-học môn giáo dục h

ĐỀ TÀI: Quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm và phương pháp tình huống trong dạy-học môn giáo dục học

QUAN ĐIỂM DẠY HỌC LẤY NGƯỜI HỌC LÀM TRUNG TÂM
VÀ PHƯƠNG PHÁP T̀NH HUỐNG
TRONG DẠY-HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC

1. Vài ư kiến về quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm
Xu hướng chung của đổi mới phương pháp dạy học đại học là đổi mới theo quan điểm
dạy học lấy người học làm trung tâm. Quan điểm này có cơ sở lư luận từ việc nhận thức
quá tŕnh dạy học (QTDH) luôn luôn vận động và phát triển không ngừng chịu sự chi phối
của nhiều quy luật, trong đó quy luật về mối quan hệ biện chứng giữa dạy và học, giữa
thầy và tṛ trong QTDH là quy luật cơ bản. Thầy và tṛ - Cả hai chủ thể này đều chủ
động, tích cực bằng hoạt động của ḿnh hướng tới tri thức. Thầy giữ vai tṛ chủ đạo, tổ
chức điều khiển hoạt động nhận thức của tṛ. Tṛ th́ hoạt động tích cực chiếm lĩnh tri
thức và biến nó thành vốn hiểu biết của ḿnh để tiếp tục hoạt động nhận thức và hành
động thực tiễn. Bàn về phương pháp dạy học (PPDH) chúng ta phải bàn đến PP dạy của
thầy và PP học của tṛ. Sự phù hợp của PPDH sẽ cho ta hiệu quả thực sự của việc dạy
học. Thực chất của quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm, đó là hệ phương
pháp dạy - học tích cực lấy người học làm trung tâm c̣n gọi là hệ PP dạy - tự học, được
xem như là một hệ thống PPDH có thể đáp ứng được các yêu cầu cơ bản của mục tiêu
giáo dục trong thời kỳ đổi mới hiện nay.
Hệ thống các PPDH tích cực lấy người học làm trung tâm là kết quả của sự kết hợp
giữa lư luận và thực tiễn, thực nghiệm ở nhà trường Việt Nam từ nhiều năm. Đó là sự
tổng hợp, tích hợp nhiều PP gần gũi nhau như : PP tích cực, PP hợp tác, PP học bắng hành
động, PP t́nh huống, PP nêu và giải quyết vấn đề ., và một phần nào đó có sự kết hợp với
các PPDH truyền thống được cải tiến, vận dụng theo hướng phát huy tính tích cực, tự
giác, sáng tạo của người học. Trải qua quá tŕnh nghiên cứu và vận dụng các PPDH này
chúng tôi có thể nêu bốn đặc trưng cơ bản sau đây :
- Người học - chủ thể của hoạt động học, tự ḿnh t́m ra kiến thức cùng với cách t́m ra
kiến thức bằng hành động của chính ḿnh.
- Người học tự thể hiện ḿnh và hợp tác với các bạn, học bạn.
- Người dạy là thầy học - chuyên gia về học và tự học, là người tổ chức và hướng dẫn
quá tŕnh dạy - tự học, quá tŕnh kết hợp cá nhân hoá với xă hội hoá việc học của người
học.
- Người học tự kiểm tra, tự đánh giá, tự điều chỉnh hoạt động nhận thức.
Như vậy, điều hay của các PP này là không phải chỉ để người học dễ hiểu, để rồi học
bài mau thuộc, mà c̣n giúp cho người học đào sâu suy nghĩ, t́m ṭi, phát huy khả năng
của họ. Tất nhiên là họ nhớ sâu, nhớ cái mà họ hỏi, nhớ cái mà họ đă tranh luận với bạn
và cái đă được thực hành. Điều hay thứ hai là giúp cho người học tự trang bị PP tự học và
ḷng ham học, sau khi ra đời vẫn muốn học và có thể tiếp tục tự học măi. Để làm đựơc
điều này người thầy giáo phải có đủ tŕnh độ nắm vững đối tượng biết cách tổ chức và
điều khiển, khơi gợi, phát triển tư duy cho người học.



Trường Đại học An Giang, 06/2007



14
Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Giảng dạy lấy người học làm trung tâm”

Trong phạm vi bài viết này chúng tôi xin tŕnh bày một số cố gắng của bản thân trong
việc vận dụng PP t́nh huống - một trong những PPDH tích cực lấy người học làm trung