Thạc Sĩ Quá trình hoàn thiện các chính sách thúc đẩy phát triển làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ 1997

MỞ ĐẦU


1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng CNH, HĐH là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Vấn đề này không chỉ có ý nghĩa trước mắt mà còn có ý nghĩa lâu dài trong sự phát triển kinh tế nông thôn. Hiện nay, một trong những nội dung quan trọng của CNH, HĐH nông nghiệp nông thôn là mở rộng và phát triển các LN. Đặc biệt ở vùng đồng bằng sông Hồng tình trạng đất chật, người đông và nhiều làng xã phổ biến là kinh tế thuần nông. LN phát triển sẽ là cầu nối giữa nông nghiệp và công nghiệp, giữa nông thôn và thành thị. Việc đẩy mạnh phát triển LN nhằm đa dạng hoá các ngành nghề nông thôn, tạo việc làm mới, tăng thu nhập cho dân cư để góp phần ổn định kinh tế - xã hội nông thôn và tạo tiền đề cần thiết cho quá trình CNH, HĐH diễn ra sâu rộng trên phạm vi cả nước.
Trong thời gian qua, sự phát triển của các LN đã trải qua những bước thăng trầm. Một số LNTT đã phục hồi và phát triển, cùng với việc xuất hiện một số LN mới. Có nhiều LN đã phát triển khá mạnh và lan toả sang các khu vực lân cận, tạo nên một cụm các LN, với sự phân công và chuyên môn hoá trong SXKD. Tuy vậy cũng có một số LN dần bị mai một, thậm chí có một số LN mất hẳn. Nhìn chung trong CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn ở tỉnh Bắc Ninh trong thời gian qua LN đã đóng góp vai trò tích cực vào phát triển KT-XH nông thôn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế địa phương. Thực tế cho thấy, ngay trong sự phát triển, LN vẫn đứng trước những khó khăn như: Tình trạng khó khăn về mặt bằng sản xuất, vốn đầu tư thiếu, công nghệ lạc hậu, chất lượng tổ chức quản lý kém, tiêu thụ sản phẩm khó khăn, tính cạnh tranh kém, môi trường sinh thái ô nhiễm v.v còn diễn ra ở nhiều LN. Vì vậy, để thúc đẩy phát triển LN đòi hỏi cần phải tiếp tục có sự nghiên cứu các giải pháp để phát triển các LN, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay đất nước ta đang trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới sâu rộng.

Sự phát triển LN cần có sự tác động của các yếu tố: trình độ kỹ thuật, công nghệ, thị trường vốn, kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực. Trong khi đó nhân tố về cơ chế chính sách lại hoàn toàn chủ quan có thể nghiên cứu, xây dựng cho phù hợp để tác động vào tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển LN. Đây sẽ là nhân tố mà đề tài đi sâu nghiên cứu.

Thực hiện đổi mới chính sách phát triển nông nghiệp và nông thôn trong các Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII, khoá IX đã đề cập đến phát triển mạnh các ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ ở nông thôn, tiếp tục đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân Do vậy, một loạt các văn bản pháp luật mới ra đời như Luật Doanh nghiệp, Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Bảo vệ môi trường v.v cùng các văn bản quy định cơ chế, chính sách khác về tài chính, tín dụng, đào tạo, khoa học công nghệ, phát triển ngành nghề nông thôn v.v nhằm tạo ra một môi trường và hành lang pháp lý cho các LN phát triển. Với tỉnh Bắc Ninh, nơi có nhiều LN khá phát triển, chính quyền địa phương cũng đã cụ thể hoá các chính sách của nhà nước gắn với điều kiện KT-XH của địa phương để đề ra một số chính sách phát triển các LN như các chính sách về thu hút đầu tư, chính sách hỗ trợ xây dựng CSHT, chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp, xuất khẩu v.v

Tuy nhiên thực tế cũng cho thấy nhiều chính sách của Nhà nước chưa đồng bộ, thường xuyên phải bổ sung sửa đổi, thậm chí chưa thích hợp, khó thực thi gây bế tắc trong hoạt động thực tiễn. Mặt khác, nhiều vấn đề liên quan đến quá trình SXKD và phát triển ở các LN chưa được Nhà nước quan tâm, chưa có những chế tài hay biện pháp kích thích phát triển. Vì vậy, việc nghiên cứu các chính sách phát triển LN để hoàn thiện các chính sách phù hợp với tình hình hiện nay cho phát triển LN và đặc biệt là đối với địa bàn tỉnh Bắc Ninh là đòi hỏi cấp thiết của thực tế. Đó chính là lý do NCS chọn đề tài:

“Quá trình hoàn thiện các chính sách thúc đẩy phát triển làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ 1997 đến 2003 - Thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp” Làm nội dung nghiên cứu.






MỤC LỤC




Trang


Mở đầu 5
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về các chính sách đối với sự 12
phát triển làng nghề
1.1. Cơ sở lý luận về các chính sách đối với sự phát triển của làng nghề. 12
1.2. Chính sách phát triển làng nghề ở một số nước Châu Á và bài 39
học kinh nghiệm
Chương 2: Thực trạng các chính sách đối với sự phát triển làng 54
nghề ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 đến nay
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh 54
2.2. Thực trạng một số chính sách nhà nước và địa phương ảnh hưởng 61
đến phát triển của làng nghề ở Bắc Ninh giai đoạn 1997 đến nay
2.3. Tác động chính sách đến sự phát triển các làng nghề và kinh tế 90
- xã hội tỉnh Bắc Ninh 1997 đến nay
2.4. Bài học kinh nghiệm về chính sách phát triển làng nghề ở Bắc Ninh 116

Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện chính sách thúc đẩy phát triển làng nghề tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới
3.1. Một số quan điểm về hoàn thiện chính sách phát triển làng
nghề tỉnh Bắc Ninh

3.2. Định hướng và mục tiêu phát triển làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh 128

3.3. Những giải pháp cơ bản hoàn thiện một số chính sách thúc đẩy phát triển làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh
3.4. Một số kiến nghị trong hoàn thiện chính sách phát triển làng
nghề ở tỉnh Bắc Ninh

Kết luận 181
Danh mục các tài liệu tham khảo 183
Danh mục các công trình của tác giả đã công bố liên quan đến luận án 187
Phụ lục 1: Danh mục làng nghề tỉnh Bắc Ninh 188
Phụ lục 2: Kế hoạch phát triển các khu công nghiệp nhỏ và vừa, 191

cụm làng nghề đến 2010
Phụ lục 3: Kết quả khảo sát doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Bắc
Ninh 2005