Tài liệu Quá trình hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh

ĐỀ TÀI: Quá trình hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh

I, Nguồn gốc của tư tưởng Hồ Chí Minh:

Tư tưởng Hồ Chí Minh là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng. Nó ra đờinh­ là một sản phẩm tất yếu của cách mạng Việt Nam, do yều cầu khách quan, đáp ứng ngững nhu cầu bức thiết do cách mạng Việt Nam đặt ra từ đầu thế kỷ XX đến nay.
Năm 1958, thực dân Pháp chĩa ṃi súng xâm lược nước ta, đưa nước ta bước vào thời kỳ tăm tối nhất. Nhân dân Việt nam liên tục nổi dậy chống lại ách thống trị của thực dân Pháp dưới ngọn cờ của một số nhà yêu nước tiêu biểu nối tiếp nhau, song đều lần lượt thất bại. Phong trào cách mạng ở nước ta bế tắc không lối thoát. Đúng lúc đó, người thanh niên Nguyễn Tất Thành xuất hiện mang theo cả tấm ḷng yêu nước cháy bỏng và khát khao rực sáng là giảI phóng dân téc và đất nước. Người lên đường ra nước ngoài học tập và t́m lối thoát cho cả một dân téc trong khi chủ nghĩa đế quốc đă xác lập được sự thống trị của chúng trên một phạm vi rộng lớn của thế giới. Càng có áp bức th́ phản kháng càng dữ dội. Phương đông đă thức tỉnh. Thêm vào đó sự thắng lợi của cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 đă làm chấn động toàn cầu và tác động dữ dội đến tư tưởng sau này của người thanh niên yêu nước Êy. Dưới ánh sáng của cuộc cách mạng tháng Mười, của “ Đề cương về vấn đề dân téc và vấn đề thuộc địa” do Lênin vạch ra, Nguyễn Ái Quốc đă dứt khoát lùa chọn và đi theo con đường cách mạng của Lênin: “ Muốn cứu nước giải phóng dân téc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”. Từ đó Người càng đi sâu t́m hiểu các học thuyết cách mạng trên thế giới, xây dựng lư luận về cách mạng thuộc địa, trước hết là lư luận cách mạng để giải phóng dân téc Việt Nam, xây dựng các nhân tố cách mạng của dân téc, tổ chức và lănh đạo cách mạng Việt Nam tiến lên giành thắng lợi vĩ đại v́ độc lập của dân téc, tự do của toàn dân
Có thể nh́n nhận quá tŕnh xuất hiện tư tưởng Hồ Chí Minh một cách đơn giản như trên nhưng thực ra đây là cả một kết quả sau được tạo nên bởi nhiều yếu tố. Trong đó phải kể đến:
1. Điều kiện lịch sử- xă hội, gia đ́nh, thời đại:
a, Điều kiện lịch sử:
Từ năm 1858 đến cuối thế kỷ XIX, nước ta bị đế quốc Pháp xâm lược. Các phong trào vũ trang kháng chiến chống Pháp liên tục nổi lên, dâng cao và lan rộng trong cả nước: từ Trương Định, Nguyễn Trung Trực ở Nam bé, Trần Tấn, Đặng Như Mai, Nguyễn Xuân Ôn, Phan Đ́nh Phùng ở miền Trung đến Nguyễn Thiện Thuật, Nguyễn Quang Bích . ở miền Bắc. Tuy nhiên do chưa có một đường lối kháng chiến rơ ràng, dùa trên ư thức hệ phong kiến nên đều thất bại.
Bước sang đầu thế kỷ XX, xă hội Việt Nam bắt đầu có sự biến chuyển và phân hoá, tầng líp tiểu tư sản và mầm mèng của giai cấp tư bản bắt đầu xuất hiện, ảnh hưởng của cuộc vận động cảI cách của Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu ở Trung Quốc tác động vào Việt Nam. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân ta chuyển dần sang xu hướng dân chủ tư sản với sự xuất hiện của các phong trào Đông Du, Đông Kinh Nghĩa Thục, Duy Tân, Việt Nam Quang phục hội do các sĩ phu phong kiến có tư tưởng duy tân truyền bá và dẫn đường, nhưng do bất cập trước lịch sử nên không tránh khỏi thất bại
Những năm đầu thế kỷ XX thực dân Pháp thẳng tay đàn áp các phong trào yêu nước của nhân dân ta. Trường Đông Kinh Nghĩa Thục bị đóng cửa( 12-1907), cuộc biểu t́nh chống sưu thuế ở Huế và các tỉnh miền Trung bị đàn áp( 4-1908), vụ Hà Thành đầu độc bị thất bại và bị tàn sát( 6-1908), căn cứ nghĩa quân Yên Thế bị bao vây và bị đánh tan( 1-1909), phong trào Đông Du bị tan ră, Phan Bội Châu và các đồng chí của ông bị trục xuất khỏi nước Nhật( 2-1909), các lănh tụ của phong trào Duy Tân Trung Kỳ, người bị lên máy chém, người bị đầy ra côn đảo. T́nh h́nh đó cho thấy, phong trào cứu nước của nhân dân ta muốn thắng lợi th́ phảI t́m ra mét con đường mới cho riêng ḿnh.
Đúng thời điểm đó, xuất hiện một người thanh niên yêu nước, chứa chan nhiệt t́nh và nhiệt huyết cháy bỏng. Đó chính là tiền thân của đồng chí Nguyễn Ái Quốc.
b, Quê hương và gia đ́nh:
- Quê hương:
Nghệ Tĩnh, quê hương của Hồ Chí Minh là mảnh đất giàu truyền thống yêu nước, chống ngoại xâm. Nơi đây đă nuôi dưỡng nhiều anh hùng nổi tiếng tron lịch sử Việt Nam như Mai Thóc Loan, Nguyễn Biểu, Đặng Dung, các lănh tụ yêu nước cận đại như Phan Đ́nh Phùng, Phan Bội Châu
Từ nhỏ, Hồ Chí Minh đă đau xót chứng kiến cuộc sống nghèo khổ, bị đàn áp, bị bóc lột cùng cực của đồng bào ḿnh ngay trên mảnh đất quê hương. Những tội ác của bọn thực dân và thái độ ươn hèn, bạc nhược của bọn quan lại Nam triều đă thôi thóc Người ra đI t́m một con đường cách mạng mới để cứu dân, cứu nước.
- Gia đ́nh:
Hồ Chí Minh sinh ra trong mét gia đ́nh nhà nho yêu nước, gần gũi với nhân dân. Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, thân phụ của Người là một nhà nho giàu ḷng yêu nước, thương dân sâu sắc, lao động cần cù, có ư chí kiên cường vượt qua gian khổ, khó khăn để đạt mục tiêu, chí hướng. Chủ trương lấy dân làm hậu thuẫn cho mọi cảI cách chính trị- xă hội của cụ Phó bảng đă có ảnh hưởng sâu sắc đối với sự h́nh thành tư tưởng chính trị và nhân cách của Hồ Chí Minh.
c, Thời đại:
Đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc và đă trở thành một hệ thống thế giới. Các nước đế quốc vừa tranh giành, xâu xé thuộc địa, vừa vào hùa với nhau để nô dịch các dân téc nhỏ yếu trong ṿng ḱm kẹp thuộc địa của chúng.
Cuộc đấu tranh giải phóng dân téc sang thế kỷ XX đă khống c̣n là hành động riêng rẽ của mỗi nước chống lại sự xâm lược và thống trị của chủ nghĩa đế quốc, mà trở thành cuộc đấu tranh chung cảu các dân téc thuộc địa gắn với cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản quốc tế chống giai cấp tư sản ở chính quốc.
Khi c̣n ở trong nước, Hồ Chí Minh tuy chưa nhận thức được đặc điểm của thời đại, nhưng từ thực tế lịch sử của đất nước ḿnh Người đă thấy rơ con đường của các bậc cha anh không đem lại kết quả, phảI đi t́m một con đường mới. Trong khoảng 10 năm, Hồ Chí Minh đă vượt 3 đại dương, 4 châu lục, đặt chân lên khoảng gần 30 nước. Nhờ đó, Người đă hiểu được bản chất chung của chủ nghĩa đế quốc và hoàn cảnh chung của các nước thuộc địa trên thế giới. Người gia nhập Đảng xă hội Pháp để chống lại thực dân Pháp( 1917).
Cách mạng tháng 10 Nga bùng nổ đă gây ảnh hưởng đến các phong trào công nhân các nước châu Âu và Bác Hồ đă gặp được ánh sáng của Chủ nghĩa Mác Lênin.
Cuối thế kỷ XX, cuộc khủng hoảng trong phong trào công nhân châu Âu diễn ra ngày càng thêm sâu sắc, dẫn đến sự phân biệt trong nội bộ các Đảng Xă hội Dân chủ thuộc Quốc tế II. Một số đảng bị phân hoá. Phái tả trong các đảng tách ra, thành lập Quốc tế III- Quốc tế Cộng sản, đưa phong trào cộng sản thoát khỏi chủ nghĩa cải lương, theo đuổi các chính quyền tư sản của các đảng xă hội. Tác phẩm Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân téc và thuộc địa của Lênin và các Văn Kiện Đại hội II Quốc tế Cộng sản đánh dấu sự khẳng định về mặt lư luận việc thực hiện mối quan hệ hữu cơ giữa cách mạng vô sản và cách mạng giải phóng dân téc ở các nước thuộc địa, có ảnh hưởng sâu sắc đến phong trào giải phóng dân téc trên thế giới. Con đường mới đă được t́m thấy. Đó chính là con đường cách mạng vô sản.
2. Nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh: