Thạc Sĩ Phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit chương trình Giải tích lớp 12- Ban cơ bản theo hướng t

Abstract: Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học phương trình-bất phương
trình mũ và loogarit chương trình giải tích lớp 12-ban cơ bản. Thiết kế một số giáo án
dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit bằng PPDH theo hướng tích cực
hoá hoạt động của học sinh. Tiến hành thư ̣ c nghiê ̣ m sư pha ̣ m đ ể đánh giá tính khả thi
của đề tài.
Keywords: Toán học; Bất phương trình mũ ; Phương trình mũ; Logarit; Giải tích;
Phương pháp giảng dạy
Content
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn CNH - HĐH với mục tiêu đến năm 2020 Việt
Nam sẽ từ một nước nông nghiệp về cơ bản chuyển thành nước công nghiệp, hội nhập với
cộng đồng quốc tế. Nhân tố quyết định của công cuộc CNH - HĐH và hội nhập quốc tế là con
người, là nguồn lực người Việt Nam được phát triển về số lượng và chất lượng trên cơ sở mặt
bằng dân trí được nâng cao. Văn kiện đại hội Đảng lần thứ X của Ban chấp hành Trung Ương
Đảng Cộng sản khoá IX khẳng định: “ ưu tiên hàng đầu cho việc nâng cao chất lượng dạy
và học. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học Phát huy khả năng sáng
tạo và độc lập suy nghĩ của học sinh ”. Điều 28 Luật giáo dục quy định: “Phương pháp giáo
dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp
với đặc điểm của từng môn học, lớp học, bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc
theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem
lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh ”.
Chất lượng dạy học phụ thuộc vào nhiều thành tố trong một hệ thống bao gồm: Mục
tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, PPDH, thầy và hoạt động của thầy, trò và hoạt động của trò,
môi trường giáo dục Trong đó PPDH là thành tố trung tâm. Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT
Nguyễn Vinh Hiển: “Đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với mục tiêu, nội dung dạy học
là yếu tố có thể coi là xương sống của đổi mới giáo dục phổ thông”. PPDH hiện nay không
thể tiếp tục truyền thụ từ việc áp đặt một chiều từ người dạy mà phải sử dụng PPDH tích cực,
phát huy tính tích cực của học sinh. Đổi mới PPDH còn được gọi là “Dạy học hướng vào
người học” hay “Dạy học lấy người học làm trung tâm”.
Xác định tầm quan trọng của PPDH đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục, rất
nhiều dự án giáo dục đã coi việc đầu tư cho bồi dưỡng tập huấn đổi mới PPDH, đầu tư trang
thiết bị dạy học hiện đại là một hoạt động ưu tiên. Đổi mới PPDH đã được đưa lên tầm chỉ
đạo, quản lý của Chính phủ, điều này cho thấy sự cấp bách của công tác này. Như vậy, việc
đổi mới PPDH không chỉ còn là việc của riêng giáo viên mà phải trở thành nhiệm vụ trọng
tâm của tất cả các cấp quản lý từ trung ương tới địa phương. Đổi mới PPDH còn nhận được
sự cộng hưởng tích cực từ cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức,
tự học và sáng tạo” được phát động vào năm học 2007-2008. Cũng trong năm học này, Phó
Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Thiện Nhân đã trực tiếp phát động phong trào thi
đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong đó có một nội dung rất quan
trọng là dạy và học hiệu quả thông qua đổi mới PPDH của giáo viên và phương pháp học tập
của học sinh. Ở trường THPT hiện nay, phong trào đổi mới PPDH môn Toán diễn ra rất mạnh
mẽ, rất nhiều giáo viên đã nghiên cứu và áp dụng các PPDH tích cực. Nhìn chung cách dạy
môn Toán bậc THPT đã có nhiều biến chuyển tích cực nhưng vẫn còn nhiều nghiên cứu cần
được tiếp tục. Chẳng hạn, giảng dạy về “Phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit” (Giải
tích 12). Đây là nội dung học sinh khó vận dụng, các dạng bài tập phong phú, cách giải đa
dạng. Với những lý do trên tôi chọn đề tài nghiên cứu:
“Dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit chương trình Giải tích lớp
12- Ban cơ bản theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh”.
2. Lịch sử nghiên cứu
Tư tưởng nhấn mạnh vai trò tích cực, chủ động của người học, xem người học là chủ
thể của quá trình nhận thức đã có từ lâu. Ở thế kỷ XVII, A.Komenxki đã viết: “Giáo dục có
mục đích đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đoán đúng đắn, phát triển nhân cách hãy tìm
ra phương pháp cho phép giáo viên dạy ít hơn, HS học nhiều hơn”. Tư tưởng này bắt đầu rõ
nét từ thế kỷ XVIII- XIX và đã trở nên rất đa dạng trong thế kỷ XX. Ở Pháp, vào những năm
1920 đã hình thành “nhà trường mới”, đặt vấn đề phát triển năng lực trí tuệ của trẻ, khuyến
khích các hoạt động do chính học sinh tự quản. Ở Mỹ, vào những năm này trào lưu giáo dục
hướng vào người học xuất hiện, sau đó lan sang Tây Âu và sang Châu Á mà chủ yếu ở Nhật
thể hiện ở các thuật ngữ: “Dạy học hướng vào người học”, “Dạy học lấy học sinh làm trung
tâm”. Ở Pháp, ngay sau đại chiến thế giới thứ 2, đã ra đời những lớp học mới tại một số
trường trung học thí điểm. Điểm xuất phát của mỗi hoạt động tuỳ thuộc vào sáng kiến, hứng
thú, lợi ích, nhu cầu của học sinh, hướng vào sự phát triển nhân cách của trẻ. Các thông tư,
chỉ thị của Bộ giáo dục Pháp suốt trong những năm 1970-1980 đều khuyến khích tăng cường
vai trò chủ động tích cực của học sinh, chỉ đạo áp dụng phương pháp tích cực từ bậc tiểu học
lên trung học.
Ở Việt Nam vấn đề phát huy tích cực, tự lực, chủ động của học sinh nhằm đào tạo
những người lao động sáng tạo đã được đặt ra trong ngành giáo dục từ cuối thập kỷ 60 của thế
kỷ XX, phương pháp này được quan tâm trong việc dạy học môn Toán. Khẩu hiệu: “Biến quá
trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo” cũng đã đi vào các trường sư phạm từ thời điểm đó.
Phát huy tính tích cực của học sinh là một trong các phương hướng của cải cách giáo dục
được triển khai ở các trường phổ thông từ năm 1980. Đã có nhiều nhà nghiên cứu, nhà giáo
dục có nhiều bài viết, nhiều công trình nghiên cứu về PPDH tích cực, lấy học sinh làm trung
tâm, phát huy tính tích cực của HS trong học tập. Điển hình là công trình nghiên cứu của
Nguyễn Bá Kim, Nguyễn Cảnh Toàn, Nguyễn Hữu Châu và nhiều tác giả khác (xem [1],
[7], [13]). Đặc biệt là các dự án đổi mới PPDH ở trường phổ thông có nhiều công trình nghiên
cứu, các tài liệu tập huấn về đổi mới PPDH phát huy tính tích cực của người học.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu:
Dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit theo hướng tích cực hoá hoạt động
học tập của học sinh.
Nhiệm vụ:
Cơ sở lý luận về PPDH tích cực theo hư ớng tích cực hoá hoạt động của học sinh.
Thiết kế một số giáo án dạy học về phương trình-bất phương trình mũ và lôgarit chương
trình Giải tích lớp 12-Ban cơ bản theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh.
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Chương II: Hàm số luỹ thừa, hàm số mũ và hàm số lôgarit (Giải tích 12-Ban cơ bản).
5. Mẫu khảo sát
Phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit (Giải tích 12- Ban cơ bản).
6. Vấn đề nghiên cứu
Dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit theo hướng tích cực hoá hoạt động
học tập của học sinh như thế nào?
7. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit theo hướng tích cực hoá hoạt
động học tập của học sinh sẽ nâng cao chất lượng học tập giải phương trình - bất phương
trình mũ và lôgarit.
8. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu các tài liệu lý luận về PPDH, PPDH môn toán ở trư ờng phổ thông.
Nghiên cứu chương trình, sánh giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu bồi dưỡng giáo viên
THPT môn Toán, sách tham khảo về phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit.
Thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm tra tính khả thi và tính hiệu quả của các PPDH trong
luận văn.
9. Luận cứ
Luận cứ lý thuyết: Cơ sở lý luận các PPDH tích cực.
Luận cứ thực tế: Thực trạng về sự thay đổi trong PPDH ở các trường THPT và môn Toán.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu , kê ́t luâ ̣n, tài liệu tham khảo , nô ̣ i dung chinh cua luân văn gôm co ba chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn.
Chương 2: Thiết kế một số giáo án dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit
bằng PPDH theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh.
Chương 3: Thưc nghiêm sư pham.