Tiểu Luận Phương pháp luận nghiên cứu tác gia văn học

PHẦN I: PHƯƠNG PHÁP LUẬN
1. Định nghĩa tư tưởng nghệ thuật của nhà văn
“Tư tưởng nghệ thuật của nhà văn là tư tưởng có tính tổng hợp cao và được rút ra từ toàn bộ tác phẩm của nhà văn. Đó là tư tưởng bao trùm lên toàn bộ sự nghiệp sáng tác của nhà văn, chi phối về căn bản toàn bộ thế giới nghệ thuật của ông ta. Nó tạo cho sự nghiệp ấy tính thống nhất, hệ thống hay nói đúng hơn là tính tổng thể”. (Nguyễn Đăng Mạnh)
Như vậy tư tưởng nghệ thuật là hình thức nhận thức đặc biệt của người nghệ sĩ: “Nhận thức bằng toàn bộ tinh thần với tất cả nội dung phong phú và tính tổng thể toàn vẹn của nó” (Biêlinxki).
2. Lí do phải nghiên cứu tư tưởng nghệ thuật của nhà văn
Văn học nghệ thuật thực chất là một hoạt động tư tưởng. Khi tìm hiểu, nghiên cứu một nhà văn thực chất là tìm hiểu và nghiên cứu tư tưởng của chính bản thân nhà văn ấy. Và chính nhận định vai trò và tầm cỡ của nhà văn cũng chính là phụ thuộc vào tầm cỡ tư tưởng của nhà văn ấy. Tư tưởng của nhà văn xét cho cùng phải là tư tưởng có tính tổng hợp được rút ra từ toàn bộ sự nghiệp sáng tác với hệ thống tác phẩm của nhà văn. Nó phải là thứ tư tưởng chi phối toàn bộ thế giới nghệ thuật. Vì vậy mà thế giới nghệ thuật ấy có được tính chỉnh thể, thống nhất. Tư tưởng nghệ thuật là một hình thái nhận thức đặc thù của người nghệ sĩ: nhận thức bằng “toàn bộ con người tinh thần với tất cả nội dung phong phú và tính
tổng thể toàn vẹn của nó”.
Vì vậy văn học xưa nay đã chứng minh cho luận điểm là các nhà văn thường chỉ xoay quanh một vùng đề tài ưu thích, có thế mạnh và cũng thường chỉ thành công ở những đề tài ấy. Đó được gọi là vùng đối tượng thẩm mĩ riêng. Do vậy tư tưởng nghệ thuật là của riêng nhà văn. Nó là chỗ phân biệt cơ bản giữa nhà văn này với nhà văn khác. Cho nên có thể gói gọn trong ba tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá một nhà văn là: tư tưởng, tâm hồn; tài năng nghệ thuật; những đóng góp vào tiến trình phát triển của lịch sử văn học dân tộc. Tư tưởng nghệ thuật lại được phản ánh và biểu hiện duy nhất qua hình tượng nghệ thuật. Vậy một vấn đề lại đặt ra là hình tượng nghệ thuật là gì? Hình tượng nghệ thuật là căn cứ duy nhất để nhà nghiên cứu có thể “tóm bắt” được tư tưởng nghệ thuật của nhà văn.