Tài liệu Phương pháp dạy học môn toán ở trường phổ thông

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG

3



Phaàn 1

PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC MOÂN TOAÙN



Nhöõng vaán ñeà cô baûn trong lí luaän daïy hoïc toång quaùt

1

ñaõ ñöôïc ñeà caäp trong hoïc phaàn

Giaùo duïc hoïc ñaïi cöông daønh cho sinh vieân naêm thöù hai Ñaïi hoïc Sö phaïm. Vaán ñeà laø vaän

duïng chuùng vaøo daïy hoïc moân toaùn nhö theá naøo. Ñeå traû lôøi caâu hoûi naøy, tröôùc heát phaûi laøm roõ

ñaëc thuø cuûa daïy hoïc moân toaùn vaø söï töông thích vôùi lí luaän daïy hoïc noùi chung. Ñieàu naøy seõ

ñöôïc ñeà caäp trong moät giaùo trình ñaày ñuû veà phöông phaùp daïy hoïc moân toaùn maø taùc giaû ñang

coá gaéng hoaøn thieän trong vaøi naêm tôùi. Trong phaïm vi taøi lieäu naøy, sau khi sô löôïc vaøi khaùi

nieäm cô baûn, ta seõ taäp trung vaøo moät soá vaán ñeà veà phöông phaùp daïy hoïc toaùn theo ñònh

höôùng tích cöïc hoaù hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh. Sau ñoù, ta seõ quan taâm ñaëc bieät hôn veà daïy hoïc

ñaët vaø giaûi quyeát vaán ñeà.

1. Khaùi nieäm phöông phaùp daïy hoïc

Thuaät ngöõ phöông phaùp, theo tieáng Hy Laïp “Meùthodos”, coù nghóa laø con ñöôøng, caùch

thöùc thöïc hieän moät kieåu nhieäm vuï naøo ñoù, nhaèm ñaït tôùi keát quaû öùng vôùi muïc ñích ñaõ vaïch ra.

Daïy hoïc laø khaùi nieäm chæ hoaït ñoäng chung cuûa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc nhaèm muïc ñích

laøm cho ngöôøi hoïc lónh hoäi ñöôïc caùc kieán thöùc vaø kó naêng, phaùt trieån naêng löïc trí tueä vaø phaåm

chaát ñaïo ñöùc, thaåm mó, Hoaït ñoäng daïy hoïc bao haøm trong noù hoaït ñoäng daïy vaø hoaït ñoäng

hoïc. Tuy nhieân, hai hoaït ñoäng naøy khoâng dieãn ra moät caùch song song taùch rôøi maø xen laãn vaøo

nhau, töông taùc laãn nhau. Nhö vaäy, coù theå xem daïy hoïc nhö laø moät kieåu nhieäm vuï maø giaùo

vieân vaø hoïc sinh cuøng coù traùch nhieäm hôïp taùc thöïc hieän.

Phöông phaùp daïy hoïc laø caùch thöùc thöïc hieän kieåu nhieäm vuï “Daïy hoïc” cuûa caëp ngöôøi

daïy - ngöôøi hoïc nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc ñích daïy hoïc xaùc ñònh.

2. Phaân loaïi toång theå caùc phöông phaùp daïy hoïc

Hieän nay coù nhieàu heä thoáng phaân loaïi khaùc nhau veà caùc phöông phaùp daïy hoïc, nhöng

chöa coù moät heä thoáng phaân loaïi naøo thöïc söï hoaøn chænh vaø toái öu (vaû laïi xaây döïng moät heä

thoáng phaân loaïi nhö vaäy döôøng nhö laø khoâng theå vaø khoâng coù nhieàu yù nghóa veà maët thöïc

tieãn). Tuy nhieân, duø coù nhöõng khieám khuyeát cuûa noù, nhöng moãi heä thoáng phaân loaïi laïi cho ta

thaáy roõ hôn moät khía caïnh naøo ñoù veà caùc phöông phaùp daïy hoïc.

Neáu döïa vaøo tieâu chí phaân loaïi laø vai troø cuûa giaùo vieân, vai troø cuûa hoïc sinh vaø ñaëc tröng

cuûa tri thöùc caàn truyeàn thuï, ta coù moät caùch phaân chia toång theå caùc phöông phaùp daïy hoïc theo

ba nhoùm: Phöông phaùp giaùo ñieàu, phöông phaùp truyeàn thoáng vaø phöông phaùp tích cöïc.

2.1. Phöông phaùp giaùo ñieàu

– Giaùo vieân: laø ngöôøi coù quyeàn löïc tuyeät ñoái, thoâng baùo, aùp ñaët kieán thöùc2

moät caùch tröïc



1

Quy trình daïy hoïc, phöông phaùp daïy hoïc, nguyeân taéc daïy hoïc, hình thöùc toå chöùc daïy hoïc,

2

Thöïc ra, coù moät söï khaùc bieät cô baûn giöõa Tri thöùc vaø Kieán thöùc (tham khaûo lí thuyeát chuyeån hoùa sö phaïm

(transposition didactique) cuûa Y. Chevallard, 1991). Tuy nhieân, giaùo trình naøy khoâng coù söï phaân bieät raïch roøi hai

khaùi nieäm.