Tài liệu Phòng trừ sâu bệnh hại bông

1. Một số loại sâu hại chính trên cây bông Sâu xanh:

Ngay từ khi sâu non mới nở đã nhanh chóng đục vào ngọn cây, nụ non, hoa, quả. Sức phá của chúng rất lớn, mỗi con có thể làm hại 15 - 20 nụ hoa trong đời của nó3 - 15 ngà (1y). Sâu tuổi nhỏ gây hại mạnh hơn sâu tuổi lớn, vì chúng di chuyển nhiều để tìm thức ăn. Sâu xanh phát sinh quanh năm, thường mỗi tháng có 1 lứa. Những tháng không có bông chúng gây hại trên cây trồng khác như đậu xanh, thuốc lá, cà chua, bắp cải Sâu loang: Sâu loang còn gọi là sâu gai.

Sâu xanh: Ngay từ khi sâu non mới nở đã nhanh chóng đục vào ngọn cây,
nụ non, hoa, quả. Sức phá của chúng rất lớn, mỗi con có thể làm hại 15 - 20
nụ hoa trong đời của nó (13 - 15 ngày). Sâu tuổi nhỏ gây hại mạnh hơn sâu
tuổi lớn, vì chúng di chuyển nhiều để tìm thức ăn.
Sâu xanh phát sinh quanh năm, thường mỗi tháng có 1 lứa. Những tháng
không có bông chúng gây hại trên cây trồng khác như đậu xanh, thuốc lá, cà
chua, bắp cải
Sâu loang: Sâu loang còn gọi là sâu gai. Trưởng thành đẻ trứng rải rác ở các
bộ phận: búp non, kẽ nách nụ, hoa, quả non, cuống lá, mặt dưới lá non.
Sâu non gây hại nách cành, lá non, đục vào thân làm cho búp non, cành non
bị héo rũ. Khi bông lớn chúng đục vào nụ, hoa quả non làm nụ xòe, hoa
rụng khi quả lớn chúng ăn hết quả này sang quả khác.
Sâu cuốn lá: Sâu cuốn lá phát triển trong điều kiện ẩm ướt, âm u về thời tiết.
Sâu non ở tuổi 1 - 3 thường tập trung, sau đó mới phân tán bằng cách nhả tơ
để qua lá khác, chúng có tập tính cuốn lá, mỗi con có khả năng gây hại 2 - 3
lá.
Sâu hồng: Sâu hồng là một trong những đối tượng kiểm dịch của thế giới và
là một trong những loại sâu đục quả khó trị nhất. Sâu non không những phá
hại trên đồng ruộng mà còn phá hại hạt trong kho.
Sâu non sau nở đục vào nụ, hoa, quả non. Sống kín đáo trọn đời trong đó.
Khi đẫy sức sâu đục 1 lỗ chui ra khỏi quả, xuống đất hóa nhộng hoặc làm
nhộng ngay trong quả. Sâu làm cho hoa không nở được, đục quả, ăn hạt.
Sâu keo da láng: Sâu non nở nằm tập trung dưới mặt lá, chúng ăn chất xanh
để lại màng lá, sâu lớn ăn hết lá để lại phần gân lá. Chúng cũng ăn lá đài, nụ,
hoa và quả non.
Rầy xanh: Rầy xanh tập trung chích hút dịch cây, làm cho cây thiếu dinh
dưỡng, còi cọc. Khi bị nhẹ mép lá có màu hơi vàng và cong lên, nặng
chuyển màu nâu vàng, rồi đỏ, lá cong queo cháy từ mép lá vào trong. Lá, nụ
và quả non bị rụng, làm quả chín ép, ảnh hưởng đến năng suất.
Ở nước ta rầy xanh gây hại quanh năm
Bọ trĩ: Bọ trĩ thường tập trung gây hại dọc theo hai bên gân lá. Cả ấu trùng
và trưởng thành đều trực tiếp gây hại bằng cách cứa, hút làm rách tế bào
biểu bì lá, những lá bị hại chảy dịch tạo thành một lớp có màu nâu ánh bạc.
Cây bông bị hại sẽ cằn cỗi với lá xù xì biến dạng, nụ, hoa, quả non bị rụng.
Rệp: Rệp có đặc tính đẻ con, cả rệp non và trưởng thành đều chích hút dịch
cây làm cho lá co rút lại, cây sinh trưởng kém. Trong quá trình gây hại rệp
thải ra chất mật dính tạo điều kiện cho nấm đen phát triển, làm ảnh hưởng
quá trình quang hợp của cây. Gây hại vào giai đoạn cuối sẽ làm bẩn xơ
bông.
Rệp là môi giới lây truyền bệnh xoắn lùn cho cây bông
2. Bệnh chủ yếu hại bông
Bệnh xanh lùn:
Xanh lùn là bệnh gây hại quan trọng cho cây bông. Tác nhân gây bệnh do
virus và được lan truyền trong tự nhiên nhờ côn trùng môi giới là rệp bông.
Cây bông có thể bị bệnh khi cây còn nhỏ đến khi cây già. Triệu chứng vết
bệnh rìa lá cong xuống phía dưới, lá giòn màu xanh đậm đồng nhất, các đốt
thân, cành ngắn lại, cây lùn, khả năng ra hoa đậu quả kém, quả nhỏ, phẩm
chất xơ giảm. Nếu cây bông bị bệnh trước 50 ngày sau khi gieo thì hầu như
không cho thu hoạch.
Bệnh này không lây truyền qua đất, hạt giống, cơ giới.
Bệnh mốc trắng: Tác nhân gây bệnh do nấm Ramulariopsis gossypii gây ra.
Bệnh gây hại trên lá, tấn công từ lá già đến lá bánh tẻ. Cây bị bệnh nặng lá
vàng và làm nụ, hoa, quả non bị rụng, quả chín ép, giảm năng suất.
Bệnh xâm nhiễm trong điều kiện lá có giọt nước, nhiệt độ từ 16 - 34oC, đặc
biệt là vào cuối mùa mưa. Bệnh lây lan qua không khí, đất, nước tưới,
giống
Bệnh đốm – cháy lá: Bệnh xuất hiện trong mùa mưa, làm thối quả ở tầng
dưới, làm giảm năng suất.
Tác nhân gây bệnh do nấm khi Rhizoctonia solani gây ra.
Bệnh lở cổ rễ: Tác nhân gây bệnh do nấm và vi khuẩn như: Rhizoctonia
solani, Pythium spp . Bệnh gây hại từ khi cây bông vừa nẩy mầm đến giai
đoạn 3 - 4 lá thật trong điều kiện nhiệt độ thấp và ẩm độ đất cao. Triệu
chứng là cây héo, ngọn rủ xuống. Cây bị bệnh rất dễ nhổ, vết bệnh ăn vòng
quanh thân gần sát mặt đất, và có màu mốc trắng, nâu hoặc đen.
11. Thu hoạch – Phân loại bông hạt