Báo Cáo phép biện chứng duy vật trong triết học Mac-Lênin

phép biện chứng duy vật trong triết học Mac-Lênin

LỜI MỞ ĐẦU
Nhận thức, tư duy con người có quan hệ như thế nào với thế giới xung quanh? Con người có khả năng nhận thức được thế giới hiện thực hay không? Mà khi con người nhận thức được thế giới xung quanh thì việc áp dụng các hiểu biết đó vào thực tiễn như thế nào? Đây là một trong hai vấn đề cơ bản của triết học.
Trong triết học Mac-Lênin, phép biện chứng duy vật được coi là phương pháp luận chung nhất của mọi hoạt động thực tiễn, giúp con người nhận thức được thế giới.
Vậy phép biện chứng là gì và nó có ý nghĩa như thế nào đối với nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người?
Chúng ta sẽ xem xét các vấn đề này ở dưới đây trong các khía cạnh, để hiểu thêm về phương pháp biện chứng và phép biện chứng duy vật.
Trước khi tìm hiểu về các vấn đề của phép biện chứng duy vật ta sẽ xem xét qua: như thế nào là phương pháp luận? Có thể nói một cách tổng quát phương pháp luận là lý luận về phương pháp, là khoa học về phương pháp. phương pháp luận giải quyết các vấn đề nhưhương pháp là gì? Bản chất, nội dung, hình thức của phương pháp như thế nào? Phân loại phương pháp ra sao? Vai trò của phương pháp trong hoạt động nhận thức và hoạt đọng thực tiễn của con người như thế nào? Do đó có thể nói cách khác cụ thể hơn, phương pháp luận là hệ thống những quan điểm, những nguyên tắc xuất phát chỉ đạo cụ thể tổng việc xác định phạm vi, khả năng áp dụng chúng một cách hợp lý có hiệu quả tối đa.
Mọi khoa học đều có lý luận về phương pháp của mình, vì khi nghiên cứu đối tượng, các khoa học đều phải xác định cho được các phương pháp thích hợp, kiến giải tính tất yếu của các phương pháp được sử dụng và mối liên hệ giữa các phương pháp đó.
Phương pháp luận được phân thành:
- Phương pháp luận phổ biến
- Phương pháp luận chung và phương pháp luận riêng
Giữa chúng có sự liên hệ tác động qua lại .
Đặc biệt phép biện chứng duy vật là phương pháp luận phổ biến, có ý nghĩa rất to lớn trong hoat động nhận thức và thực tiễn xã hội mà chúng ta sẽ nghiên cứu dưới đây
ất nhiên là cái xảy ra do nguyên nhân bên trong cơ bản của sự vật qui định và trong những điều kiện nhất định, nó nhất định phải xảy ra đúng như thế không thể khác được. Ngẫu nhiên là cái xảy ra do nguyên nhân bên trong của sự vật qui định. Cái tất nhiên và cái ngẫu nhiên tồn tại khách quan, phổ biến và đa dạng trong các sự vật hiện tượng. Giữa tất nhiên và ngẫu nhiên có một sự thống nhất, tất nhiên chỉ có thể xem xét trong quan hệ với cái ngẫu nhiênvà ngược lại. Không có tất nhiên thì không có ngẫu nhiên và ngược lại cũng như thế.
Muốn nhận thức cái ngẫu nhiên phải chỉ ra nguyên nhân bên trong cơ bản qui định nó, đối với cái ngẫu nhiên thì giải thích từ nguyên nhân bên ngoài. Nhận thức tất nhiên giúp ta khắc phục hậu quả từ nguồn gốc, từ nguyên nhân của nó.
Khả năng và hiện thực
Khả năng là những tiền đề phát sinh của cái mới bên trong cái cũ, là những mầm mống, khuynh hướng phát triển khách quan trong các sự vật. Hiện thực là sự xuất hiện của những sự vật, quá trình mới, hay là khả năng đã thành hiện thực. Khả năng và hiện thực là hai giai đoạn của một quá trình thông nhất trong sự phát triển của sự vật. Không có khả năng thì không có hiện thực và ngược lại. Khả năng nào thì hiện thực đó, không có khả năng cho mọi hiện thực và hiện thực cho mọi khả năng. Khả năng và hiện thực khác nhau về bản chất, khả năng là cái có trước và hiện thực là cái có sau. Khả năng qui định hiện thực còn hiện thực phụ thuộc vào khả năng. Giữa khả năng và hiện thực có thể chuyển hoá lẫn nhau.
Phép biện chứng duy vật ra đời là một quá trình hợp với qui luật phát triển của nhận thức. Đây là một triết học toàn diện nhất, sâu sắc nhất và triệt để nhất của sự vận động và phát triển của thế giới vật chất. Với bản chất khoa học cách mạng
Phép biện chứng duy vật đã, đang và tiếp tục cung cấp cho chúng ta hệ thống các nguyên tắc phương pháp luận phổ biến, thực sự khoa học và có hiệu quả trong nhận thức và hoạt động thực tiễn xã hộinói chung. Vận dụng trung thành và sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, đặc biệt là phép biện chứng duy vật là vấn đề nguyên tắc đối với tất cả các Đảng Cộng Sản và phong trào công nhân quốc tế, trong đó có Việt Nam. Thực tiễn chứng minh rằng, trải qua những bước khác nhau trong mọi hoàn cảnh, phép biện chứng duy vật luôn tỏ ra là đỉnh cao của trí tuệ loài người, luôn có ý nghĩa thực tiễn hết sức to lớn. Thực tiễn cũng luôn xảy ra các vấn đề hết sức phức tạp của từng nước, từng quốc gia, dân tộc và đặc điểm văn hoá, kinh tế, xã hội .
Ngày nay, việc bảo vệ phép biện chứng duy vật dưới sự xuyên tạc của những kẻ thù tư tưởng của nó, cũng như việc thường xuyên nghiên cứu, phát triển, hoàn thiện nó đều hết sức quan trọng. Muốn bảo vệ trước hết phải phân tích, muốn phát triểnphảI bảo vệ bản chất khoa học cách mạngcủa phép biện chứng duy vật. Thực tế khẳng định rằng, việc đó không chỉ là vấn đề thuần tuý lý luận mà còn là vấn đề có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, nóng bỏng hiện nay.