Tiến Sĩ Phát triển xuất khẩu lao động việt nam trong hội nhập kinh tế quốc tế

MỤC LỤC


MỞ ĐẦU .01

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG
TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ . 08
1.1. XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG . 08
1.1.1. Khái niệm . 08
1.1.2. Một số quan niệm khác về xuất khẩu lao động 10
1.1.3. Các hình thức xuất khẩu lao động 12
1.1.4. Vai trò và tác động của xuất khẩu lao động trong nền kinh tế thị trường 13
1.1.4.1. Các tác động tích cực đối với nước xuất khẩu lao động 14
1.1.4.2. Các tác động tiêu cực đối với nước xuất khẩu lao động . 17
1.1.4.3. Các tác động tích cực đối với nước nhập khẩu lao động 18
1.1.4.4. Các tác động tiêu cực đối với nước nhập khẩu lao động 18
1.1.5. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xuất khẩu lao động . 19
1.2. PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG TRONG HỘI NHẬP
KINH TẾ QUỐC TẾ . 24
1.2.1. Khái niệm .24
1.2.2. Phát triển xuất khẩu lao động và hội nhập kinh tế quốc tế 25 iii
1.2.3. Quản lý trong phát triển xuất khẩu lao động . 28
1.2.3.1. Quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động 30
1.2.3.2. Quản trị phát triển xuất khẩu lao động của doanh nghiệp . 32
1.2.3.3. Quản lý người lao động làm việc ở nước ngoài 36
1.2.3.4. Hợp đồng trong xuất khẩu lao động . 38
1.2.4. Các yếu tố tác động đến phát triển xuất khẩu lao động 40
1.2.4.1. Nhóm các yếu tố về cầu trong xuất khẩu lao động 40
1.2.4.2. Nhóm các yếu tố về cung trong xuất khẩu lao động . 41
1.2.4.3. Nhóm các yếu tố về tài chính và hiệu quả kinh tế của xuất khẩu lao động . 43
1.2.4.4. Nhóm các yếu tố về cơ chế tổ chức và quản lý xuất khẩu lao động 44
1.2.5. Một số mô hình có liên quan đến phát triển xuất khẩu lao động 46
1.2.5.1. Mô hình “ lực đẩy – lực hút ” Ravenstien 46
1.2.5.2. Mô hình chi phí Stouffer và Lowsy . 47
1.2.5.3. Mô hình chi phí - lợi ích kinh tế Sjaastad 48
1.2.6. Mô hình nghiên cứu mức độ tác động của các yếu tố đến sự phát triển
xuất khẩu lao động Việt Nam 49
1.3. KINH NGHIỆM XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG CỦA MỘT SỐ NƯỚC 52
1.3.1. Kinh nghiệm của Philipin . 52
1.3.2. Kinh nghiệm của Thái Lan . 54
1.3.3. Kinh nghiệm của Indonesia 56
1.3.4. Kinh nghiệm của Trung Quốc 58
1.3.5. Bài học kinh nghiệm từ xuất khẩu lao động của các nước . 59
Tóm tắt chương 1 62 iv

Chương 2. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM
TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ VỪA QUA . 63
2.1. THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM QUA .63
2.1.1. Cung lao động 63
2.1.2. Cầu lao động . 66
2.1.3. Quan hệ cung - cầu lao động 68
2.2. ĐƯỜNG LỐI, CHỦ TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ
NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG . 69
2.3. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG
VIỆT NAM TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY .71
2.3.1. Số lượng lao động xuất khẩu .71
2.3.2. Thị trường xuất khẩu lao động 73
2.3.3. Tình hình lao động xuất khẩu tại một số thị trường trọng điểm .74
2.3.3.1. Thị trường Malaysia 75
2.1.3.2. Thị trường Đài Loan .77
2.1.3.3. Thị trường Hàn Quốc . 78
2.1.3.4. Thị trường Nhật Bản 82
2.1.3.5. Thị trường Trung Đông 83
2.3.4. Hình thức xuất khẩu lao động . 84
2.3.5. Cơ cấu lao động xuất khẩu . 86
2.3.6. Tình hình doanh nghiệp xuất khẩu lao động 89
2.3.7. Tình hình tạo nguồn lao động xuất khẩu 90
2.4. HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG 91
2.4.1. Hiệu quả kinh tế của xuất khẩu lao động 91 v
2.4.1.1. Đối với người lao động 92
2.4.1.2. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu lao động . 95
2.4.1.3. Đối với Nhà nước và xã hội 95
2.4.2. Hiệu quả xã hội của xuất khẩu lao động . 97
2.5. ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ ĐẾN SỰ
PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM QUA MÔ
HÌNH LÝ THUYẾT THỰC NGHIỆM . 98
2.5.1. Mô tả đặc trưng mẫu điều tra . 98
2.5.1.1. Giới tính 98
2.5.1.2. Trình độ học vấn . 99
2.5.1.3. Nghề nghiệp và nơi công tác 99
2.5.1.4. Thành phần kinh tế và hình thức sở hữu của doanh nghiệp
xuất khẩu lao động . 100
2.5.1.5. Quy mô doanh nghiệp xuất khẩu lao động 101
2.5.2. Mức độ tác động của các yếu tố đến sự phát triển xuất khẩu lao động
Việt Nam trong thời gian qua . 102
2.5.2.1. Mức độ phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam . 102
2.5.2.2. Mức độ tác động của các yếu tố đến sự phát triển xuất khẩu
lao động Việt Nam trong thời gian qua . 103
3.5.3. So sánh tầm quan trọng và mức độ tác động của các yếu tố đến sự
phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam 108
2.6. NHỮNG HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN YẾU KÉM
CỦA PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG
VIỆT NAM THỜI GIAN QUA 110 vi
2.6.1. Những hạn chế của phát triển xuất khẩu lao động thời gian qua . 110
2.6.1.1. Hạn chế từ thị trường xuất khẩu lao động 111
2.6.1.2. Hạn chế từ quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động .112
2.6.1.3. Hạn chế từ quản lý lao động làm việc ở nước ngoài 113
2.6.1.4. Hạn chế từ nguồn lao động xuất khẩu . 114
2.6.1.5. Hạn chế từ doanh nghiệp xuất khẩu lao động 115
2.6.1.6. Hạn chế từ hiệu quả kinh tế - xã hội của xuất khẩu lao động . 117
2.6.2. Nguyên nhân của yếu kém và hạn chế trong thời gian qua .118
Tóm tắt chương 2 .122

Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 123
3.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG QUỐC TẾ VÀ
THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI .123
3.1.1. Thị trường lao động quốc tế trong thời gian tới .123
3.1.2. Thị trường lao động Việt Nam trong thời gian tới .125
3.2. NHỮNG CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN
XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 127
3.2.1. Cơ hội 128
3.2.2. Thách thức 130
3.3. QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG HƯỚNG, MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN XUẤT
KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG HỘI NHẬP QUỐC TẾ 131
3.3.1. Quan điểm phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam thời gian tới 131 vii
3.3.2. Phương hướng và mục tiêu phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam
đến năm 2020 và tầm nhìn những năm tiếp theo 132
3.3.2.1. Thị trường xuất khẩu lao động .132
3.3.2.2. Số lượng lao động xuất khẩu 144
3.3.2.3. Cơ cấu lao động xuất khẩu 146
3.3.2.4. Cơ chế và bộ máy quản lý xuất khẩu lao động 148
3.3.2.5. Hiệu quả kinh tế – xã hội . 150
3.4. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT
NAM TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 151
3.4.1. Giải pháp về thị trường xuất khẩu lao động 151
3.4.2. Giải pháp về nguồn lao động xuất khẩu 152
3.4.3. Giải pháp quản lý và hỗ trợ của nhà nước về xuất khẩu lao động 156
3.4.3.1. Quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động 156
3.4.3.2. Tăng cường vai trò của Hiệp hội Xuất khẩu lao động Việt Nam .158
3.4.4. Giải pháp về quản lý người lao động làm việc ở nước ngoài 159
3.4.5. Giải pháp về doanh nghiệp xuất khẩu lao động . 161
3.4.6. Giải pháp về công tác thông tin, tuyên truyền về xuất khẩu lao động . 163
3.4.7. Giải pháp về tài chính cho xuất khẩu lao động . 164
3.4.7.1. Tiền dịch vụ . 164
3.4.7.2.Tiền môi giới . 164
3.4.7.3. Tiền ký qũy 165
3.4.7.4. Chính sách hỗ trợ và cho người lao động vay vốn . 166
3.4.7.5. Thành lập Quỹ rủi ro xuất khẩu lao động .168 viii
3.4.7.6. Phát huy hiệu quả hoạt động Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước . 168
3.4.8. Giải pháp về hình thức xuất khẩu lao động 169
3.4.9. Giải pháp về hậu xuất khẩu lao động 170
3.5. KIẾN NGHỊ 171
3.5.1. Kiến nghị đối với các cơ quan quản lý nhà nước 171
3.5.1.1. Quốc hội 171
3.5.1.2. Chính phủ . 171
3.5.1.3. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội . 172
3.5.1.4. Các Bộ, Ngành và Ủy ban nhân dân các cấp có liên quan 174
3.5.2. Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu lao động 175
3.5.3. Đối với người lao động .177
Tóm tắt chương 3 178

KẾT LUẬN . 179
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC