Thạc Sĩ Phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT . vi
DANH MỤC CÁC BẢNG . vii
DANH MỤC CÁC HÌNH vii
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 2
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu . 3
5. Bố cục của luận văn 3
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN
NÔNG NGHIỆP THEO HƯỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH QUẢNG NINH . 4
1.1. Cơ sở lý luận về phát triển nông nghiệp bền vững 4
1.1.1. Khái niệm về phát triển nông nghiệp bền vững 4
1.1.2. Nội hàm của phát triển nông nghiệp bền vững . 8
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nông nghiệp bền vững . 13
1.2. Kinh nghiệm quốc tế và trong nước 19
1.2.1.Kinh nghiệm của quốc tế 19
1.2.2. Kinh nghiệm trong nước 24
1.2.3.Những bài học kinh nghiệm rút ra có thể vận dụng cho tỉnh
Quảng Ninh 32
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 34
2.1. Các câu hỏi nghiên cứu của đề tài 34
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
2.2. Phương pháp nghiên cứu 34
2.2.1. Tiếp cận nghiên cứu . 34
2.2.2. Phương pháp chọn địa điểm nghiên cứu . 34
2.2.3. Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp . 35
2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu . 35
2.2.5. Phương pháp phân tích thông tin 36
2.3. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển nông nghiệp bền vững 36
Chương 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP THEO
HƯỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH 38
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh có ảnh
hưởng đến phát triển nông nghiệp bền vững 38
3.1.1. Điều kiện tự nhiên . 38
3.1.2. Điều kiện Kinh tế 38
3.1.3. Điều kiện xã hội 39
3.2. Thực trạng ngành Nông nghiệp tỉnh Quảng Ninh . 40
3.2.1. Phát triển sản xuất . 41
3.2.2. Giải quyết việc làm và chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn 41
3.3. Thực trạng phát triển Nông nghiệp theo hướng bền vững tỉnh Quảng
Ninh trong giai đoạn năm 2010 – 2013 . 42
3.3.1. Phát triển theo hướng bền vững về kinh tế . 42
3.3.2. Phát triển theo hướng bền vững về môi trường 57
3.3.3. Phát triển theo hướng bền vững về xã hội 61
3.3.4. Những vấn đề cần giải quyết để phát triển nông nghiệp theo hướng
bền vững trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh . 63
Chương 4: CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP
THEO HƯỚNG BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH . 65
4.3.1. Nhóm giải pháp kinh tế . 67
4.3.2. Nhóm giải pháp môi trường 68
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
4.3.3. Nhóm giải pháp xã hội 69
4.4. Kiến nghị 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO 83
PHỤ LỤC . 86



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BVTV : Bảo vệ thực vật
CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
CN-TTCN : Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp
ĐBSH : Đồng bằng sông Hồng
GDP : Tổng sản phẩm quốc dân
HTX : Hợp tác xã
KHCN : Khoa học công nghệ
NTM : Nông thôn mới
NTTS : Nuôi trồng thủy sản
ODA : Viện trợ phát triển chính thức
PRA : Participatory Rural Appraisal
PTNT : Phát triển nông thôn
SXKD : Sản xuất kinh doanh
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
TX : Thị xã
UBND : Ủy ban nhân dân
USD : Đô la mỹ
WTO : Tổ chức thương mại thế giới
DNA : Công nghệ sinh học chọn tạo giống cây trồng



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Dân số và lao động ở Quảng Ninh năm 2014 39
Bảng 3.2: Cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp . 43
Bảng 3.3: Hiện trạng ngành sản xuất chăn nuôi tỉnh Quảng Ninh . 46
Bảng 3.4: Sản lượng sản phẩm chăn nuôi Quảng Ninh giai đoạn 2010 – 2013 . 47


DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1: Nội hàm của nông nghiệp bền vững . 8








Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm qua, ngành Nông nghiệp Quảng Ninh đã đạt được
những kết quả tích cực, thể hiện rõ vai trò, vị trí của ngành trong phát triển
kinh tế xã hội của tỉnh, với tỷ trọng (GDP) tuy không lớn trong cơ cấu kinh tế
chung của tỉnh nhưng là ngành mang lại việc làm và thu nhập ổn định cho gần
50% dân cư, góp phần đảm bảo an ninh lương thực, giữ ổn định chính trị - xã
hội, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế chung của toàn tỉnh.
Tuy nhiên, cùng với bối cảnh chung cả nước, Nông nghiệp tỉnh Quảng
Ninh cũng bộc lộ những hạn chế trong quá trình phát triển: Tốc độ tăng
trưởng có xu hướng giảm và chưa bền vững, chưa hình thành những vùng
nông sản hàng hóa chủ lực an toàn, có quy mô tập trung, áp dụng công nghệ
cao đủ sức cạnh tranh cả về số lượng và chất lượng trên thị trường nội địa và
xuất khẩu. Sản xuất nông nghiệp cơ bản vẫn phát triển theo chiều rộng dựa
trên khai thác các nguồn lực tự nhiên và đầu tư vật chất; đã và đang gây
những tác động tiêu cực làm ô nhiễm đất, nguồn nước, không khí, ảnh
hưởng tới môi trường sản xuất và đời sống. Do vậy, nâng cao chất lượng
Nông nghiệp của tỉnh theo hướng hiệu quả, bền vững, chú trọng nâng cao thu
nhập cho người sản xuất, góp phần đáp ứng yêu cầu đưa Quảng Ninh trở
thành tỉnh công nghiệp hóa vào năm 2020 là yêu cầu cấp thiết.
Xuất phát từ yêu cầu khách quan nội tại của ngành Nông nghiệp Quảng
Ninh đáp ứng yêu cầu nâng cao sức cạnh tranh của ngành Nông nghiệp dựa
trên nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và an toàn vệ sinh thực phẩm đòi hỏi
nền Nông nghiệp phải được điều chỉnh về cơ cấu phát triển, về tổ chức và
nâng cao trình độ công nghệ sản xuất. Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Phát triển
Nông nghiệp theo hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” làm luận
văn thạc sĩ với mong muốn góp phần phục vụ cho công tác phát triển kinh tế -
xã hội của tỉnh Quảng Ninh.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
2. Mục tiêu nghiên cứu
* Mục tiêu tổng quát
Luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển nền nông nghiệp tỉnh
Quảng Ninh đáp ứng những yêu cầu của nông nghiệp bền vững trong tương lai.
* Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về sản xuất nông nghiệp;
- Lựa chọn những tiếp cận lý thuyết phù hợp đáp ứng việc luận giải các
hướng phát triển bền vững trong nông nghiệp;
- Đánh giá thực trạng phát triển nông nghiệp tỉnh Quảng Ninh thời gian
qua, chỉ rõ những thuận lợi, khó khăn và những vấn đề đặt ra cần giải quyết
để nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững trong thời gian tới;
- Đề xuất những giải pháp chủ yếu để phát triển nông nghiệp theo
hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Gồm những vấn đề về lý luận và thực tiễn liên quan đến phát triển nông
nghiệp trong giai đoạn hiện nay tại tỉnh Quảng Ninh.
* Phạm vi nghiên cứu
+ Phạm vi về không gian:
Các lĩnh vực thuộc ngành Nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.
+ Phạm vi về thời gian:
Số liệu để đánh giá thực trạng ngành nông nghiệp và Phát triển nông
thôn được thống kê xử lý trong giai đoạn 2010-2013; số liệu điều tra hiện
trạng chủ yếu thu thập số liệu của năm 2013. Phân tích dự báo, các giải pháp
đề xuất trong luận văn có ý nghĩa trong những năm tới.
+ Nội dung: Phát triển Nông nghiệp theo hướng bền vững trên địa bàn
tỉnh Quảng Ninh.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu
- Kết quả nghiên cứu có thể đem lại những gợi ý chính sách đối với các
cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh, góp phần quy hoạch phát triển nông
nghiệp địa phương thực sự bền vững trong tương lai, đem lại lợi ích cho các
bên liên quan, đặc biệt là nông dân;
- Nghiên cứu đưa ra những đề xuất có ý nghĩa thực tiễn đối với nông
dân trong việc thực hành nông nghiệp bằng những phương pháp hiện đại để
duy trì sự bền vững cho nông nghiệp, bảo tồn thiên nhiên, cải thiện môi
trường sống;
- Nghiên cứu có ý nghĩa nhất định cho các nghiên cứu tiếp theo. Đây là
những tài liệu tham khảo dựa trên những khảo cứu thực tế trên địa bàn tỉnh
Quảng Ninh. Kinh nghiệm của Quảng Ninh có thể là bài học thiết thực cho
những địa phương có điều kiện tự nhiên tương đồng.
5. Bố cục của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục Luận văn
được bố cục thành 4 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về Phát triển Nông nghiệp theo
hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng Phát triển Nông nghiệp theo hướng bền vững
trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.
Chương 4: Các giải pháp để Phát triển Nông nghiệp theo hướng bền
vững trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.