1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Cùng với sự phát triển của dịch vụ bưu chính viễn thông, dịch vụ thông tin di động đã phát triển với tốc độ rất nhanh và đã trở thành một trong những dịch vụ thiết yếu trong đời sống xã hội của toàn nhân loại. Ngày nay ở các nước phát triển số thuê bao di động đã ngang bằng với số thuê bao cố định nhưng tốc độ phát triển thì nhanh hơn rất nhiều. Tại thị trường Việt Nam theo số liệu của Bộ bưu chính viễn thông đến cuối năm 2006 số thuê bao di động đã đạt là hơn 17 triệu thuê bao chiếm trên 68% tổng số thuê bao điện thoại và có tốc độ tăng trưởng trung bình từ 25-30% hàng năm. Thị trường Việt Nam với hơn 84 triệu dân và có một nền kinh tế đang tăng trưởng cao và ổn định và cơ cấu dân số trẻ, dịch vụ thông tin di động sẽ có rất nhiều tiềm năng và cơ hội phát triển. Theo báo cáo điều tra thị trường của hãng nghiên cứu thị trường viễn thông HotTelecom, đến năm 2010, mật độ thuê bao di động bình quân trên đầu người phải đạt đến 45% và chiếm gần 90% tổng số thuê bao điện thoại trên toàn quốc.1 Thời gian qua, tuy dịch vụ thông tin di động đã phát triển tương đối nhanh ở Việt Nam nhưng chưa tương xứng với tiềm năng của thị trường. Tính đến cuối năm 2006, số thuê bao di động mới chỉ đạt 20 máy trên 100 dân, đây là một chỉ số thấp so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới trong khi nước láng giềng Thái Lan đã đạt đến tỷ lệ 86%. Điều đó đòi hỏi chính phủ và các doanh nghiệp cần phải đổi mới hoạt động và hoạch định chiến lược nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả sản xuất kinh doanh và mở rộng thị trường. Trong xu thế chung hội nhập nền kinh tế thế giới, Chính phủ đã tiến hành đổi mới các chính sách theo hướng tự do hoá nền kinh tế. Cùng với xu hưóng đó Chính phủ đã ký các hiệp định song phương và đa phương với các nước trên thế giới. Đặc biệt là hiệp định thương mại Việt - Mỹ đã đi vào hoạt động có hiệu quả. Thị trường viễn thông Việt Nam trong thời gian tới sẽ có nhiều biến động lớn theo hướng tự do hơn, mở cửa hơn. Đến nay Chính phủ đã cấp giấy phép kinh doanh dịch vụ thông tin di động cho nhiều doanh nghiệp nhằm xoá bỏ độc quyền công ty trong việc kinh doanh dịch vụ thông tin di động đã tồn tại một thời gian dài trong quá khứ ở Việt Nam. Cho đến cuối năm 2006 đã có 6 mạng lưới cung cấp dịch vụ thông tin di động ra thị trường. Theo lộ trình hội nhập trong thời gian tới sẽ có nhiều doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động nữa ra đời thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau, thậm chí có nhiều nhà khai thác viễn thông nước ngoài tham gia vào thị trường thông tin di động Việt Nam bằng nhiều cách gia nhập thị trường khác nhau. Trong điều kiện và môi trường kinh doanh mới, cạnh tranh ngày càng quyết liệt đòi hỏi các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động trên thị trường Việt Nam phải không ngừng đổi mới hoạt động để nâng cao sức cạnh tranh, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, mở rộng qui mô nâng cao vị thế trên thị trường đảm bảo phát triển bền vững. Do dịch vụ mới phát triển ở Việt Nam nhưng lại đang phát triển với tốc độ rất nhanh nên phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động là một vấn đề mới chưa có đề tài cấp tiến sỹ nào nghiên cứu. Đó là yêu cầu cấp thiết của việc lựa chọn đề tài. mục lục Lời cam đoan 2 danh mục các từ viết tắt 6 danh mục bảng biểu 9 Danh mục hình vẽ 10 Lời mở đầu 14 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án 14 2. Tình hình nghiên cứu của đề tài 16 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 18 4. Đối tượng phạm vi nghiên cứu của luận án 18 5. Phương pháp nghiên cứu của luận án 19 6. Những đóng góp của luận án 19 7. Kết cấu của luận án 20 Chương 1 21 những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin 21 di động tại Việt Nam 21 1.1. Các phương thức cung cấp dịch vụ 21 1.2. Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động và vai trò của nó trong nền kinh tế quốc dân 22 1.3. phát triển kinh doanh và những chỉ tiêu đánh giá phát triển kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động 50 1.4. Cơ sở để phát triển kinh doanh và những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động 65 1.5. Kinh nghiệm phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động trên thế giới 79 Chương 2 92 thực trạng phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động Việt Nam 92 2.1. Khái quát quá trình phát triển và đặc điểm kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động tại Việt Nam 92 2.2. Thực trạng phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động trên thị trường Việt Nam trong thời gian vừa qua 113 2.3. Những kết luận rút ra qua nghiên cứu tình hình phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động trong thời gian vừa qua 174 Chương 3 187 Phương hướng và giải pháp phát triển kinh doanh 187 của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin 187 di động tại Việt Nam 187 3.1. Cơ hội và thách thức đối với sự phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ TTDĐ tại Việt Nam 187 3.1.2. Cơ hội đối với sự phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động tại Việt Nam 191 3.1.3. Thách thức đối với sự phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động tại Việt Nam 192 3.2. Mục tiêu và phương hướng phát triển ngành thông tin di động Việt Nam trong giai đoạn tới 194 3.2.1. Mục tiêu phát triển ngành thông tin di động đến năm 2010, 2020 194 3.2.2. Phương hướng phát triển ngành thông tin di động giai đoạn đến năm 2010, 2020. 196 3.2.2.1. Định hướng của Đảng và Nhà nước về phát triển ngành viễn thông và dịch vụ thông tin di động 196 3.2.2.2. Phương hướng phát triển của ngành viễn thông và thông tin di động Việt Nam 197 3.2.3. Các dự báo về thị trường dịch vụ thông tin di động Việt Nam 202 3.2.3.1. Dự báo về quy mô và tốc độ phát triển của thị trường 202 3.3. Giải pháp thúc đẩy kinh doanh và nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động 208 3.4. Giải pháp tạo môi trường kinh doanh bình đẳng và thuận lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thông tin di động 250 Danh mục các công trình nghiên cứu khoa học 260 công bố của tác giả 260 Tài liệu tham khảo tiếng Việt 261 Tài liệu tham khảo tiếng Anh 267 phụ lục 269
