Thạc Sĩ Phát triển khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, thành phố Hải Phòng

MỤC LỤC

Trang
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT i
DANH MỤC BẢNG . ii
DANH MỤC HÌNH . iii
MỞ ĐẦU .1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU,CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHU
KINH TẾ, THỰC TIỄN VÀ KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN KHU KINH TẾ TRONG
VÀ NGOÀI NƯỚC 4
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu về khu kinh tế 4
1.2. Cơ sở lý luận về khu kinh tế . 7
1.2.1. Khái niệm khu kinh tế, sự phát triển khu kinh tế, phân loại khu kinh
tế 7
1.2.2. Vai trò của khu kinh tế 13
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của khu kinh tế . 17
1.2.4. Một số chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của khu kinh tế 25
1.3. Thực tiễn và bài học kinh nghiệm phát triển khu kinh tế 29
1.3.1. Thực tiễn và bài học kinh nghiệm phát triển khu kinh tế trong nước
. 29
1.3.2. Thực tiễn và kinh nghiệm phát triển Đặc khu kinh tế Thâm Quyến 33
1.3.3. Thực tiễn và kinh nghiệm phát triển khu kinh tế tự do Busan-Jinhae
37
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 41
2.1. Phương pháp nghiên cứu . 41
2.2. Tiến trình thực hiện nghiên cứu . 43
2.2.1. Quá trình thu thập thông tin 43
2.2.2. Xử lý thông tin 44
2.3. Độ tin cậy của nghiên cứu 46
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂNKHU KINH TẾ ĐÌNH VŨ – CÁT HẢI
. 48

3.1. Sự hình thành, cơ cấu tổ chức và quy định pháp lý 48
3.1.1. Hoàn cảnh ra đời . 48
3.1.2. Cơ cấu tổ chức khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải 48
3.1.3. Quy định pháp lý và chính sách ưu đãi đối với khu kinh tế . 50
3.2. Thực trạng phát triển khu kinh tế 55
3.2.1. Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng . 55
3.2.2. Thực trạng thu hút đầu tư . 62
3.2.3. Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp trên địa bàn KKT 68
3.3. Đánh giá chung quá trình phát triển khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải . 71
3.3.1. Những thành tựu phát triển . 71
3.3.2. Đánh giá sự phát triển khu kinh tế thông qua bộ chỉ tiêu phát triển
. 74
3.3.3. Những vấn đề đặt ra với khu kinh tế 76
CHƯƠNG 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂNKHU KINH TẾ ĐÌNH VŨ – CÁT HẢI 83
4.1. Định hướng phát triển khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải đến năm 2025 . 83
4.1.1. Bối cảnh kinh tế và tác động đến KKT Đình Vũ-Cát Hải 83
4.1.2. Một số định hướng phát triển khu kinh tế 87
4.2. Giải pháp chung 88
4.3. Giải pháp cụ thể 91
KẾT LUẬN . 100
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 102
PHỤ LỤC 106 i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Kí hiệu Nguyên nghĩa
1 ADB
Ngân hàng Phát triển Châu Á (Asian
Developmnet Bank)
2 BQLKKT Ban Quản lý khu kinh tế
3 ĐKKT Đặc khu kinh tế
4 EPZ Khu chế xuất (Export Processing Zone)
5 FEZ Khu kinh tế tự do (Free Economic Zone)
6 GDP Tổng sản phẩm nội địa (Gross Domestic Product)
7 ICAO Tổ chức hàng không quốc tế
8 IFC
Công ty Tài chính Quốc tế (International
Financial Corporation) là một cơ quan thuộc
Ngân hàng Thế giới
9 IPA
Cơ quan xúc tiến đầu tư (Investment Promotion
Agency)
10 KCN Khu công nghiệp
11 KCX Khu chế xuất
12 KKT Khu kinh tế
13 SEZ Đặc khu kinh tế (Special Economic Zone)
14 XNK Xuất nhập khẩu
15 TNDN Thu nhập doanh nghiệp
16 UBND Ủy ban nhân dân
17 VAT Thuế giá trị gia tăng (Value Added Tax)
18 WB Ngân hàng Thế giới (World Bank)


ii

DANH MỤC BẢNG

STT Bảng Nội dung Trang
1 Bảng 3.1
Tình hình lập quy hoạch các phân khu trong KKT Đình Vũ-
Cát Hải cập nhật đến tháng 12 năm 2014
59
2 Bảng 3.2
Tình hình đầu tư các khu công nghiệp, khu đô thị lũy kế đến
hết tháng 12/2014
63
3 Bảng 3.3
Tình hình hoạt động của các KCN, KCX trong KKT lũy kế
đến hết tháng 6/2014
65
4 Bảng 3.4
Lũy kế vốn đăng ký đầu tư vào KKT phân theo các nhóm
ngành sản xuất kinh doanh
67






iii

DANH MỤC HÌNH
STT Hình Nội dung Trang
1 Hình 3.1. Vị trí Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải 48
2 Hình 3.2. Cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý khu kinh tế 49
3 Hình 3.3. Mạng lưới đường bộ khu vực KKT Đình Vũ-Cát Hải 55

4 Hình 3.4.
Tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng và KKT Đình Vũ-
Cát Hải
56


5 Hình 3.5.
Các tuyến đường thủy và hàng hải của KKT Đình Vũ-Cát
Hải
57


6 Hình 3.6.
Vốn đăng ký và vốn thực hiện của doanh nghiệp thứ cấp
vào KKT giai đoạn 2008-2014
65


7 Hình 3.7.
Tổng doanh thu hàng năm củacác doanh nghiệp hoạt động
trên địa bàn khu kinh tế
69


8 Hình 3.8.
Tổng kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu và cán cân XNK
của doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn khu kinh tế
70


9 Hình 4.1.
a) Chỉ số tăng trưởng GDP; chỉ số tăng trưởng công
nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo và tỷ lệ lạm phát
chung của nền kinh tế Việt Nam giai đoạn 2011-2014; b)
Khối lượng vốn đăng ký đầu tư trực tiếp nước ngoài vào
Việt Nam giai đoạn 2011-2014
85


10 Hình 4.2.
a) Tỷ lệ thuế TNDN các nước Đông Nam Á và Đông Á
(%); b) Lương trung bình của lao động ở các nước Đông
Nam Á và Đông Á (USD/tháng)
86

11 Hình 4.3. Các khu vực đề nghị đưa vào Khu kinh tế Đình Vũ-Cát Hải 97



1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Thế giới ngày nay là thế giới của các hoạt động kinh tế, của sự hợp tác và
cạnh tranh giữa các quốc gianhằm tìm kiếmsự thịnh vượng và củng cố vị thế quốc
gia của mình.Các nước phát triển đã tạo lập cho mình nền tảng kinh tế, cơ sở vật
chất kỹ thuật hiện đại và đang không ngừng phát triển. Các nước đang phát triển
cũng đang nỗ lực vươn lên khẳng định vị thế riêng của mình. Trong công cuộc phát
triển đó, mỗinướcđều đã sử dụng nhiều phương thức để huy động và sử dụng hiệu
quả các nguồn lực trong và ngoài nướcđể thúc đẩy sự phát triển ở nước mình. Với
mục tiêu đó, nhiều nước đã hình thành các khu kinh tế hay đặc khu kinh tế như là
một phương thức để thu hút nguồn lực đầu tư, tạo nên các khu vực có cơ chế thông
thoáng, phát triển theo hướng tự do,năng động hơn, trở thành các đòn bẩy thúc đẩy
kinh tế nội địa phát triển. Một số khu kinh tế sau một thời gian hình thành đã khẳng
định được vị thế, vai trò của mình trong nền kinh tế quốc gia, đóng vai trò như cầu
nối gắn kết kinh tế nội địa với môi trường kinh tế thế giới, có tác dụng lan tỏa sự
phát triển,góp phần đáng kể vào công cuộc phát triển của nước sở tại.Sự thành công
của những khu kinh tế như thế đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm bổ ích, thiết thực
cho các quốc gia.
Ở Việt Nam, sau quá trình nghiên cứu và học hỏi, Chính phủ đã vận dụng
kinh nghiệm xây dựng và phát triển khu kinh tế của nhiều nước trên thế giới để xây
dựng các khu kinh tếhướng tới các mục tiêu phát triển khác nhau. Một số khu kinh
tế đã đạt được những thành tựu nhất định, đóng góp đáng kể vào sự phát triển của
địa phương nơi chúng đóng chân, nhưng một số khu kinh tế mặc dù đã được hưởng
nhiều ưu đãi song vẫn không thể phát triển được như kỳ vọng.
Đến nay, Việt Nam đã hình thành 15 khu kinh tế ven biểnđang hoạt động, 3
khu kinh tế khác sắp đi vào hoạt động, song đa số các khu kinh tế ven biển vẫn chưa
thể trở thành khu vực động lực lôi kéo sự phát triển ởcác vùng mà chúng đứng
chân.Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải nằm trên địa bàn thành phố Hải Phòng là một
khu kinh tế hội tụ đầy đủ các điều kiện thuận lợi để trở thành trung tâm trung 2

chuyển hàng hóa của cả khu vực đồng bằng sông Hồng và hơn nữa.Sự phát triển
của khu kinh tế này, đặc biệt là sự phát triển chức năng cảng tại đây có ý nghĩa lớn
đối với lưu thông xuất nhập khẩu hàng hóa của toàn bộ khu vực phía Bắc. Tuy
nhiên, sự phát triển của Đình Vũ-Cát Hải hiện nay vẫn có nhiều vấn đề còn tồn tại.
Câu hỏi đang đặt ra là làm thế nào để khu kinh tế này phát huy được tối đacác tiềm
năng, lợi thế và làm thế nào để nó thực sự trở thành cầu nối trong nước với thị
trường rộng lớn của thế giới, làm cho sự phát triển của khu kinh tế lan tỏa lôi kéo
khu vực xung quanh phát triển.Vì vậy, luận văn “Phát triển khu kinh tế Đình Vũ –
Cát Hải, thành phố Hải Phòng” được thực hiện với mục đích nghiên cứu, luận giải,
chắt lọc kinh nghiệm của các khu kinh tế đi trước;phân tích, đánh giá thực trạng
phát triển KKT Đình Vũ - Cát Hải, từ đó xác định các vấn đề còn tồn tại của KKT
và đề xuất các giải pháp phát triển nhằm góp phần vào sự phát triển của KKT này
nói riêng và vùng kinh tế Bắc Bộ nói chung.
2. Mục tiêu, nhiệm vụnghiên cứu của luận văn
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này là góp phần tìm kiếm các giải pháp
phát triển khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải giai đoạn từ nay đến năm 2025nhằm đóng
góp cho sự phát triển của khu kinh tế Đình Vũ–Cát Hải trong tương lai.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên, nhiệm vụ đề ra với luận văn là:
1. Tổng quan lý luận và thực tiễn về phát triển khu kinh tế ở trong nước và
trên thế giới.Nghiên cứu xác định những bài học kinh nghiệm của các khu kinh tế
được đánh giá là thành công trên thế giới.
2. Đánh giá thực trạng phát triển của khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải giai
đoạn từ khi thành lập cho đến nay.
3. Đề xuất các giải pháp phát triển khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải trong
những năm tiếp theo.


3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là khu kinh tế Đình Vũ-Cát Hải thuộc
thành phố Hải Phòng bao gồm: Ban Quản lý Khu kinh tế Đình Vũ-Cát Hải, doanh
nghiệp trên địa bàn khu kinh tế và các bên có liên quan đến khu kinh tế Đình Vũ-
Cát Hải.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu: Nội dung nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản
lý của các cơ quan quản lý KKT, hoạt động kinh tế của các doanh nghiệp trên địa
bàn KKT.Hoạt động kinh tế của các đối tượng nghiên cứu này được đặt trong tổng
thể quan hệ kinh tế giữa các đối tượngbên trong và bên ngoài KKT.
Phạm vi không gian nghiên cứu: là không gian nằm trong ranh giới khu kinh
tế Đình Vũ - Cát Hải có xét đến mối tương tác qua lại giữa không gian trong phạm
vi khu kinh tế và không gian bên ngoài khu kinh tế.
Thời gian nghiên cứu: là khoảng thời gian tính từ khi khu kinh tế Đình Vũ -
Cát Hải bắt đầu thành lập đến năm 2025.
3.3. Cấu trúc luận văn
Nội dung luận văn được bố cục thành các mục như sau:
Mở đầu
Chương 1: Tổng quan tài liệu nghiên cứu, cơ sở lý luậnvề khu kinh tế,
thực tiễn và kinh nghiệm phát triển khu kinh tế trong và ngoài
nước
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu đề tài
Chương 3: Thực trạng phát triển khu kinh tế Đình Vũ-Cát Hải
Chương 4: Giải pháp phát triển khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải