Thạc Sĩ Phát triển du lịch bền vững trên cơ sở bảo vệ môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC BẢNG vii
DANH MỤC HÌNH viii
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 2
4. Những đóng góp mới của đề tài 3
5. Kết cấu của Luận văn 3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU
LỊCH BỀN VỮNG 4
1.1. Cơ sở lý luận 4
1.1.1. Khái niệm phát triển bền vững và du lịch bền vững . 4
1.1.2. Phát triển du lịch bền vững . 9
1.1.3. Mối quan hệ giữa môi trường với phát triển du lịch bền vững . 13
1.2. Kinh nghiệm phát triển du lịch bền vững từ góc độ môi trường ở một
số nơi và bài học kinh nghiệm cho phát triển du lịch bền vững trên cơ sở
bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long . 31
1.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới 31
1.2.2. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước . 34
1.2.3. Những bài học rú t ra cho phát triển du lịch bền vững trên cơ sở
bảo vệ môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long . 37
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 39
2.1. Câu hỏi nghiên cứu 39


iv
2.2. Phương pháp nghiên cứu 39
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin 39
2.2.2. Phương pháp xử lý dữ liệu 40
2.2.3. Phương pháp phân tích dữ liệu . 40
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu . 42
2.3.1. Chỉ tiêu về kết quả sản xuất, tăng trưởng kinh tế - xã hội 42
2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh phân bổ nguồn lực . 43
2.3.3. Chỉ tiêu tổng hợp đánh giá hiệu quả phát triển du lịch và phát triển
kinh tế - xã hội . 43
2.3.4. Chỉ tiêu về hiện trạng phát triển du lịch Quảng Ninh . 43
2.3.5. Chỉ tiêu phản ánh tác động của du lịch đến môi trường . 44
Chương 3. HIỆN TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TRÊN
CƠ SỞ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN VỊNH HẠ LONG 46
3.1. Khái quát tiềm năng phát triển du lịch Vịnh Hạ Long . 46
3.1.1. Vị trí địa lý 46
3.1.2. Giá trị du lịch 46
3.1.3. Vị thế và tiềm năng phát triển du lịch . 52
3.1.4. Phân tích SWOT đối với phát triển du lịch Vịnh Hạ Long 54
3.2. Hiện trạng phát triển du lịch Vịnh Hạ Long 56
3.2.1. Hiện trạng thị trường khách du lịch 57
3.2.2. Doanh thu từ du lịch 62
3.2.3. Hiện trạng hạ tầng, vật chất kỹ thuật phát triển du lịch, dịch vụ 63
3.3. Tác động của du lịch tới môi trường tại Vịnh Hạ Long 71
3.3.1. Những tác động của hoạt động du lịch tới môi trường tự nhiên
Vịnh Hạ Long 71
3.3.2. Hiện trạng môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long 74
3.4. Đánh giá chung về phát triển du lịch bền vững tại Vịnh Hạ Long trên
cơ sở bảo vệ môi trường tự nhiên . 79


v
3.4.1. Những kết quả đạt được 79
3.4.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân 80
Chương 4. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG
TRÊN CƠ SỞ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN VỊNH
HẠ LONG . 83
4.1. Quan điểm và mục tiêu phát triển du lịch Quảng Ninh . 83
4.1.1. Quan điểm . 83
4.1.2. Mục tiêu 83
4.1.3. Chiến lược cải thiện môi trường khu vực Vịnh Hạ Long . 86
4.2. Các giải pháp phát triển du lịch bền vững trên cơ sở bảo vệ môi trường
tự nhiên Vịnh Hạ Long . 88
4.2.1. Nhóm giải pháp về tổ chức, quản lý Vịnh Hạ Long . 88
4.2.2. Giải pháp xú c tiến, quảng bá du lịch Vịnh Hạ Long 92
4.2.3. Nhóm giải pháp liên quan tới bảo vệ môi trường . 93
4.2.4. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển du lịch . 97
4.3. Một số kiến nghị . 98
4.3.1. Kiến nghị với Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch . 98
4.3.2. Kiến nghị với UBND và Sở Văn hóa thông tin và Du lịch tỉnh
Quảng Ninh 98
KẾT LUẬN 100
TÀI LIỆU THAM KHẢO 102


vi
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

BCH: Ban chấp hành
BV: Bền vững
CSLT : Cơ sở lưu trú
DL: Du lịch
TT: Trung tâm
UBND: Ủy ban nhân dân
VND: Việt Nam đồng


vii
DANH MỤC BẢNG


Bảng 1.2: Các chỉ tiêu đặc thù của điểm du lịch . 44
Bảng 3.1: Số lượng khách du lịch tham quan Vịnh Hạ Long so với tỉnh
Quảng Ninh 58
Bảng 3.2: Khách du lịch Vịnh Hạ Long 59
Bảng 3.3: Doanh thu du lịch Vịnh Hạ Long . 62
Bảng 3.4: Cơ sở lưu trú tại Vịnh Hạ Long giai đoạn từ 2011 - 2014 . 67
Bảng 3.5: Cơ sở lưu trú du lịch trên các địa bàn của tỉnh năm 2014 68
Bảng 3.6: Thống kê diện tích mất Rừng Ngập Mặn tại một số khu vực 75


viii
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ

HÌNH

Hình 1.1. Quan niệm về phát triển du lịch bền vững 5
Hình 1.2. Tác động của môi trường đến du lịch . 14
Hình 1.3. Tác động tiêu cực của du lịch đến môi trường 16
Hình 1.4. Cơ chế suy thoái của môi trường tự nhiên 26
Hình 2.1. Mô hình ma trận SWOT 41
Hình 3.1. Số lượng tàu tham quan du lịch tại Hạ Long từ năm 2010-2014 . 66

SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1. Ban Quản lý Vịnh Hạ Long 90



1
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay, trên phạm vi toàn thế giới, du lịch đã trở thành nhu cầu
không thể thiếu được trong đời sống văn hóa - xã hội của người dân. Khi cuộc
sống vật chất ngày càng được cải thiện, thời gian nhàn rỗi nhiều hơn, đời sống
đô thị đầy tiếng ồn, bụi bặm và sự căng thẳng trong công việc cũng là lú c
nhu cầu cần được nghỉ ngơi, giải trí của con người được gia tăng. Trong bối
cảnh đó, hoạt động du lịch được phát triển mạnh mẽ, trở thành một ngành
kinh tế quan trọng đối với nhiều quốc gia. Với nguồn tài nguyên thiên nhiên
đa dạng và phong phú , tài nguyên nhân văn giàu b ản sắc dân tộc là nền tảng
cho sự phát triển du lịch của Việt Nam. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ta đã
chọn hướng phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn (Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ IX).
Quảng Ninh là một đầu tàu của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, đồng
thời là một trong bốn trung tâm du lịch lớn của Việt Nam với Vịnh Hạ Long
đã hai lần được UNESCO công nhận là thiên nhiên thế giới và được tổ chức
New7wonder công nhận là Kỳ quan thiên nhiên thế giới mới.
Tuy nhiên, sự phát triển của du lịch Quảng Ninh với trọng tâm là sự
phát triển du lịch Vịnh Hạ Long đã và đang ảnh hưởng tới môi trường tự
nhiên tại Vịnh Hạ Long. Vấn đề bảo vệ môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long
cho sự phát triển du lịch bền vững đang là mối quan tâm hàng đầu của lãnh
đạo các cấp Trung ương và địa phương. Đó là vấn đề vừa là đòi hỏi cấp thiết
để bảo vệ thiên nhiên, vừa có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược phát triển
du lịch của khu vực.


2
Xuất phát từ tầm quan trọng của công tác phát triển du lịch bền vững
trên khu vực Vịnh Hạ Long, tác giả lựa chọn đề tài “Phát triển du lịch bền
vững trên cơ sở bảo vệ môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long” làm luận văn
tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chính
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là thông qua việc đánh giá thực trạng
phát triển du lịch bền vững gắn với bảo vệ môi trường tự nhiên tại Vịnh Hạ
Long, đề tài sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển du lịch bền vững trên
cơ sở bảo vệ môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long.
2.2. Mục tiêu cụ thể
Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch bền vững
trên cơ sở bảo vệ môi trường tự nhiên điểm du lịch.
Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động du lịch và sự tác động của
hoạt động du lịch đến môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long trong những
năm qua.
Đề xuất giải pháp nhằm phát triển du lịch bền vững trên cơ sở bảo vệ
môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là sự phát triển du lịch Vịnh Hạ
Long gắn với công tác bảo vệ môi trường tự nhiên.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về không gian: Không gian nghiên cứu tác giả lựa chọn là
Vịnh Hạ Long.
- Phạm vi về thời gian: Nghiên cứu về tình hình hiện tại, các số liệu
được sử dụng chủ yếu được thống kê từ 2010 - 2014.


3
- Phạm vi về nội dung nghiên cứu: Nội dung nghiên cứu của luận
văn là về thực trạng phát triển du lịch tại VỊnh Hạ Long gắn liền với bảo
vệ môi trường.
4. Những đóng góp mới của đề tài
Đề tài là bản luận chứng có căn cứ khoa học và thực tiễn về mục tiêu,
nguyên tắc, tiêu chí phát triển du lịch bền vững.
Đề tài khẳng định được vài trò của việc phát triển du lịch bền vững từ
góc độ bảo vệ môi trường tự nhiên.
Đồng thời, đề tài cũng là tài liệu tham khảo cho những người quan tâm,
nghiên cứu phát triển du lịch bền vững gắn với bảo vệ môi trường tự nhiên.
Thông qua thu thập, phân tích số liệu, Luận văn đã đánh giá được thực trạng
phát triển du lịch Vịnh Hạ Long và những tác động của hoạt động du lịch tới
môi trường tự nhiên vùng. Từ đó, có thể giú p các c ấp, chính quyền địa
phương xây dựng cơ chế, đưa ra kế hoạch và giải pháp khoa học nhằm phát
triển du lịch bền vững tại khu vực Vịnh Hạ Long.
5. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn
được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch bền vững.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Hiện trạng phát triển du lịch bền vững trên cơ sở bảo vệ
môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long.
Chương 4: Phương hướng và giải pháp phát triển du lịch bền vững trên
cơ sở bảo vệ môi trường tự nhiên Vịnh Hạ Long.