Báo Cáo Phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đến năm 2020

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN . II

KÍ HIỆU VÀ TỪ VIẾT TẮT . V II

DANH MỤC CÁC BẢNG . VIII

DANH MỤC CÁC HÌNH . . X

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN CỦA THẾ

GIỚI VỀ DỊCH VỤ VẬN TẢI VÀ KHO BÃI . 1

1.1. Dịch vụ vận tải: . 1

1.1.1. Khái niệm . 1

1.1.2. Đặc trưng và vai trò của dịch vụ vận tải . .1

1.1.3 Những yếu tố cấu thành trong sản xuất vận tải . .3

1.1.4. Phân loại các phương thức vận tải hiện nay . .5

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của dịch vụ vận tải . .7

1.2 Dịch vụ kho bãi . .9

1.2.1. Kho bãi và vai trò của kho bãi . .9

1.2.2. Chức năng của dịch vụ kho bãi . .1 0

1.2.3. Phân loại kho bãi . .12

1.2.5. Mối quan hệ giữa vận tải và kho bãi . .15

1.2.6. Một số tiêu chí phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi . .1 5

1.3. Những vấn đề lý luận về dịch vụ logistics . 1 8

1.3.1. Khái niệm . .1 8

1.3.2. Phân loại dịch vụ logistics . .1 9

1.3.3. Vị trí, vai trò của dịch vụ logistics trong phát triển KT-XH . .20

1.4 Các cam kết của Việt Nam với WTO về dịch vụ vận tải và kho bãi . 2 3

1.5. Khung pháp lý điều chỉnh dịch vụ vận tải và kho bãi ở Việt Nam . .25

1.6 Kinh nghiệm của một số quốc gia, khu vực về phát triển dịch vụ vận tải và

kho bãi . .2 6

1.6.1. Kinh nghiệm hình thành và phát triển trung tâm logistics . .26

1.6.2. Kinh nghiệm quản lý và kinh doanh dịch vụ logistics . .31

1.6.3. Những bài học kinh nghiệm đối với thành phố Đà Nẵng . 3 3

III





TÓM TẮT CHƯƠNG 1 . .3 5

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI VÀ KHO BÃI

CỦA THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG . .3 6

2.1 Đặc điểm kinh tế - xã hội của thành phố Đà Nẵng ảnh hưởng đến phát

triển dịch vụ vận tải và kho bãi . 3 6

2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên: . .3 6

2.1.2. Dân số và nguồn nhân lực: . .37

2.1.3. Tình hình kinh tế - xã hội thành phố Đà Nẵng . .3 7

2.2 Thực trạng phát triển ngành vận tải và kho bãi trên địa bàn thành phố Đà

Nẵng . .43

2.2.1. Quy mô và tốc độ tăng trưởng ngành vận tải, kho bãi . .43

2.2.2 Tỷ trọng ngành vận tải và kho bãi trong cơ cấu GDP thành phố và khu vực

dịch vụ . .4 7

2.2.3. Lao động và việc làm trong ngành vận tải, kho bãi . 4 8

2.2.4 Mạng lưới, quy mô và năng lực của các tổ chức kinh doanh dịch vụ vận tải

và kho bãi . .50

2.2.5. Điều kiện phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi của Đà Nẵng . .58

2.2.6. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế: . 6 3

2.3. Quản lý Nhà nước đối với ngành vận tải và kho bãi . 6 5

2.3.1. Nội dung công tác quản lý Nhà nước về vận tải và kho bãi . .65

2.3.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước về dịch vụ vận tải và kho bãi trên

địa bàn thành phố Đà Nẵng . .66

2.4. Phân tích năng lực cạnh tranh của dịch vụ vận tải và kho bãi trên địa bàn

thành phố Đà Nẵng . .6 7

2.5.1. Điểm mạnh . .68

2.5.2. Điểm yếu . .68

2.5.3. Cơ hội . .6 9

2.5.4. Thách thức . 7 0

TÓM TẮT CHƯƠNG 2 . .7 2

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI VÀ

KHO BÃI CỦA THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ĐẾN NĂM 2020 . .7 3

3.1 Dự báo xu hướng phát triển vận tải và kho bãi . 7 3

3.1.1 Xu hướng phát triển dịch vụ logistics trên thế giới . .7 3

IV





3.1.2 Xu hướng phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi của Việt Nam . .7 6

3.1.3. Xu hướng phát triển dịch vụ vận tải, kho bãi trên địa bàn thành phố Đà

Nẵng . .7 8

3.2. Những yếu tố tác động . .7 9

3.2.1 Yếu tố quốc tế . .7 9

3.2.2 Yếu tố trong nước . .8 4

3.3. Một số chỉ tiêu dự báo về phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi của thành

phố Đà Nẵng đến năm 2020 . 8 8

3.3.1. Tổng hợp kết quả dự báo nhu cầu vận tải biển toàn quốc . .88

3.3.2 Dự báo phát triển dịch vụ vận tải, kho bãi của TP. Đà Nẵng . .9 1

3.4 Quan điểm, mục tiêu và định hướng phát triển . 9 1

3.4.1. Quan điểm phát triển . .91

3.4.2. Mục tiêu phát triển đến năm 2020 . .92

3.4.3. Định hướng phát triển . 9 3

3.5 Một số giải pháp . 9 5

3.5.1 Các giải pháp đột phá . .95

3.5.2 Các giải pháp phát triển . .102

3.6 Kiến nghị . .1 11

3.6.1 Đối với Chính phủ . .111

3.5.2 Đối với các doanh nghiệp . .112

TÓM TẮT CHƯƠNG 3 . .114

KẾT LUẬN . .1 15

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO . .117

PHỤ LỤC . 1 20

Phụ lục 1: Nội dung những cam kết của VN với WTO về DV vận tải, kho bãi 120

Phụ lục 2: Các văn bản pháp luật của VN điều chỉnh DV vận tải và kho bãi . .128

Phụ lục 3: Hệ thống giao thông của thành phố Đà Nẵng . .1 33

Phụ lục 5: Các chỉ tiêu dự báo dịch vụ vận tải và kho bãi của TP. Đà Nẵng . 1 35

Phụ lục 6: Phiếu khảo sát - Dành cho DN cung cấp dịch vụ vận tải và kho bãi trên

địa bàn thành phố Đà Nẵng . .1 45

Phụ lục 7: Phiếu khảo sát tình hình sử dụng dịch vụ vận tải và kh bãi trên địa bàn

thành phố Đà Nẵng - Dành cho Doanh nghiệp sử dụng dịch vụ . .1 49

V





Phụ lục 8: Mẫu phỏng vấn sâu . .154

Phụ lục 9: Báo cáo kết quả xử lý số liệu . .155


MỞ ĐẦU

I. Tổng quan nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài

Trên thế giới hiện nay, phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi trong nền kinh tế đang

được quan tâm và đầu tư nghiên cứu, đặc biệt là những giải pháp phát triển loại hình

dịch vụ này trong bối cảnh tăng cường hội nhập kinh tế khu vực cũng như toàn cầu,

nhằm đem lại hiệu quả cao nhất cho bản thân ngành vận tải và kho bãi nói riêng và sự

phát triển kinh tế - xã hội nói chung của từng quốc gia. Các kết quả nghiên cứu cho

thấy vấn đề phát triển loại hình dịch vụ vận tải và kho bãi là một vấn đề phức tạp, cần

được nghiên cứu và giải quyết một cách đồng bộ. Hiện nay, các nước có ngành dịch

vụ vận tải và kho bãi phát triển trên thế giới như: Mỹ, Trung Quốc, Singapore .đều đã

xây dựng những giải pháp mang tính nền tảng, phù hợp với điều kiện riêng có của mỗi

quốc gia để nâng cao hiệu quả hoạt động và kinh doanh dịch vụ này.

Thời gian qua cũng đã có một số công trình nghiên cứu ở Việt Nam về lĩnh vực

vận tải và kho bãi. Trong số những nghiên cứu được xem xét khi thực hiện đề tài này,

chúng tôi nhận thấy rằng một số nghiên cứu đang tập trung nghiên cứu hoạt động vận

tải, kho bãi ở phạm vi bao quát; một số khác đã đề cập đến các giải pháp phát triển

dịch vụ vận tải và kho bãi, nhưng chỉ dừng lại ở từng dịch vụ riêng rẽ, chưa nêu bật

được mỗi liên hệ chặt chẽ giữa 2 loại hình dịch vụ này hoặc nghiên cứu trong phạm vi

từng địa phương cụ thể, trong những bối cảnh mang tính đặc thù.

Về phía thành phố, mặc dù ngay trong Nghị quyết 33 của Bộ Chính trị, Quy hoạch

phát triển Kinh tế - Xã hội của Thành phố Đà Nẵng đến năm 2010, Chương trình hành

động 02 về “Tập trung phát triển mạnh du lịch và các dịch vụ mà thành phố có thế

mạnh, xây dựng Đà Nẵng trở thành trung tâm thưong mại, dịch vụ, du lịch lớn của cả

nước” đều xác định vận tải, kho bãi là 2 ngành dịch vụ đóng vai trò động lực cho sự

phát triển kinh tế - xã hội của thành phố đến năm 2020 nhưng thống kê những đề tài

nghiên cứu khoa học - công nghệ thực hiện từ năm 1997 đến nay cho thấy thành phố

Đà Nẵng vẫn chưa có một nghiên cứu nào chuyên sâu về vấn đề phát huy các nguồn

lực nhằm phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi đáp ứng với các mục tiêu đã đề ra.

Như vậy, cho đến nay tình hình nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực thuộc đề tài

vẫn tồn tại những hạn chế như sau:

- Tập trung nghiên cứu về dịch vụ vận tải và kho bãi một cách khái quát, tổng

thể.

- Bối cảnh nghiên cứu mang tính đặc thù của từng quốc gia, khu vực với từng

giai đoạn cụ thể.

- Chú trọng đến sự phát triển của dịch vụ vận tải và kho bãi một cách riêng rẽ,

thiếu tính liên kết giữa 2 loại hình dịch vụ.

XI





II. Luận giải về sự cần thiết của đề tài

Đà Nẵng là thành phố nằm ở trung độ của đất nước, trên trục giao thông Bắc -

Nam về đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không, cách Thủ đô Hà Nội

764km về phía Bắc, cách thành phố Hồ Chí Minh 964 km về phía Nam. Trong phạm

vi khu vực và quốc tế, thành phố Đà Nẵng là một trong những cửa ngõ quan trọng ra

biển của Tây Nguyên và các nước Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanma thông qua

Hành lang kinh tế Đông Tây với điểm kết thúc là Cảng biển Tiên Sa (sau này là cảng

Liên Chiểu). Xác định vị thế quan trọng của Đà Nẵng trong phát triển kinh tế, đặc biệt

là phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi, Bộ Chính Trị đã có Nghị quyết 33 về xây

dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất

nước, trong đó xác định phát triển nhanh các dịch vụ mà thành phố có thế mạnh như

vận tải đường sắt, đường bộ, cảng biển, sân bay quốc tế xây dựng Đà Nẵng thành

đầu mối trung chuyển, quá cảnh và giao lưu hàng hoá - dịch vụ của miền Trung - Tây

Nguyên.

Trong bối cảnh Việt Nam đã gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), mức

độ cạnh tranh trên thị trường dịch vụ nói chung và dịch vụ vận tải và kho bãi nói riêng

đang ngày càng trở nên gay gắt. Thực hiện những cam kết của WTO đối với dịch vụ

vận tải và kho bãi vừa tạo cơ hội cho việc phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi của TP

Đà Nẵng, đồng thời cũng đem lại những thách thức to lớn cho sự phát triển của lĩnh

vực này.

Xuất phát từ thực trạng đó, cùng với những hạn chế về nghiên cứu như đã trình

bày trong phần tổng quan nghiên cứu ở trên cho thấy nghiên cứu phát triển dịch vụ

vận tải và kho bãi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng trong những năm tới nhằm đưa ra

những giải pháp hợp lý và hiệu quả, phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế của thành

phố là hết sức cần thiết cả trong lý luận và thực tiễn.

III. Mục tiêu nghiên cứu

Từ những vấn đề trên cho thấy việc nghiên cứu, xây dựng một hệ thống giải pháp

đồng bộ, toàn diện đối với sự phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi trên địa bàn thành

phố Đà Nẵng trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước là yêu cầu cần

được quan tâm đúng mức. Và mục tiêu đặt ra đối với đề tài nghiên cứu đó là:

- Xác định những điều kiện tiền đề đối với sự phát triển dịch vụ vận tải và kho

bãi trên địa bàn TP Đà Nẵng đến năm 2020.

- Đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi trên địa bàn thành phố

trong giai đoạn hiện nay.

- Đề xuất xây dựng hệ thống giải pháp đồng bộ phục vụ cho sự phát triển của

dịch vụ vận tải và kho bãi góp phần vào sự phát triển chung của kinh tế thành phố.

XII





IV. Đối tượng nghiên cứu

- Các dịch vụ vận tải và kho bãi cung cấp trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, nhất

là các dịch vụ vận tải và kho bãi là tiềm năng, thế mạnh của Đà Nẵng.

- Các tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải và kho bãi trên địa bàn

thành phố Đà Nẵng.

- Các dòng dịch chuyển vật chất chủ yếu đang phát triển trên địa bàn và khu vực.

- Kết cấu hạ tầng kỹ thuật phục vụ vận tải và kho bãi trên địa bàn thành phố Đà

Nẵng.

- Môi trường kinh doanh và các nhân tố ảnh hưởng trực tiếp lẫn gián tiếp đến

ngành dịch vụ vận tải và kho bãi của TP Đà Nẵng.

V. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài chủ yếu xác định các đối tượng nêu trên ở quy mô cấp thành phố trực thuộc

Trung ương.

- Về mặt không gian: Đề tài nghiên cứu thực trạng và khả năng phát triển dịch

vụ vận tải và kho bãi có nhiều tiềm năng, thế mạnh trên địa bàn thành phố Đà Nẵng

trong bối cảnh Việt Nam đã gia nhập WTO, thực hiện những cam kết trong lĩnh vực

dịch vụ nói chung (GATS) và cam kết về dịch vụ vận tải và kho bãi nói riêng, có xét

đến tác động của Hành Lang Kinh tế Đông - Tây (EWEC).

- Về mặt thời gian: Nghiên cứu, đánh giá thực trạng trong giai đoạn 2000-2009

và xác lập mục tiêu, đề xuất giải pháp phát triển đến năm 2020.

VI. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài áp dụng các phương pháp:

- Phương pháp điều tra, khảo sát đối tượng nghiên cứu được sử dụng để thu thập

tài liệu, số liệu và xây dựng hồ sơ nghiên cứu.

- Phương pháp Delphi (phương pháp chuyên gia) được sử dụng trong đánh giá

các nhân tố ảnh hưởng, các cơ hội thách thức, xây dựng quan điểm phát triển, định

hướng phát triển.

- Phương pháp phân tích thống kê (phương pháp chỉ số, phân tích động thái .)

được sử dụng trong việc phân tích hiện trạng, dự báo xu hướng phát triển, các nhu cầu

và tiềm năng trong tương lai.

XIII




Phát triển dịch vụ vận tải và kho bãi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đến năm 2020