Mục lục CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 3 1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ 3 1.1.1 Khái niệm thanh toán quốc tế 3 1.1.2 Vai trò của thanh toán quốc tế đối với nền kinh tế 3 1.1.2.1 Đối với nền kinh tế 3 1.1.2.2 Đối với khách hàng 3 1.1.2.3 Đối với bản thân ngân hàng 4 1.2 CÁC DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.2.1 Thanh toán quốc tế theo phương thức Chuyển tiền (Remittance) 4 1.2.2 Thanh toán quốc tế theo phương thức Nhờ thu 4 1.2.2.1 Nhờ thu trơn (Clean Collection 5 1.2.2.2 Nhờ thu kèm chứng từ (Documenttary Collection) 5 1.2.3 Thanh toán quốc tế theo phương thức giao chứng từ nhận tiền (C.A.D-C.O.D /Cash Against Documents - Cash On Delivery 5 1.2.4 Thanh toán quốc tế theo phương thức ghi sổ ( OPEN ACCOUNT) 5 1.2.5 Thanh toán quốc tế theo phương thức L/C 5 1.2.5.1 Nội dung của thư tín dụng 5 1.2.5.2 Chức năng của thư tín dụng 6 1.2.5.3 Phân loại L/C 7 1.2.5.3.1 Chia theo tính chất có thể hủy ngang 7 1.2.5.3.2 Chia theo tính chất của L/C 7 1.2.5.3.3 Chia theo thời hạn thanh toán của L/C 7 1.2.5.4 Các bên tham gia quá trình thanh toán 7 1.2.5.5 Giới thiệu vài nét về UCP và ISBP 8 1.2.5.6 Đặc trưng của phương thức tín dụng chứng từ 8 1.2.5.6.1 Phương thức thanh toán chứng từ liên quan đến hai quan hệ hợp đồng độc lập 8 1.2.5.6.2 Phương thức thanh toán tín dụng chứng từ có 2 nguyên tắc cơ bản 9 1.2.5.6.3 Các bên giao dịch chỉ căn cứ vào chứng từ chứ không căn 9 cứ vào hàng hoá 9 1.2.5.6.4 Phương thức tín dụng chứng từ đảm bảo một cách tương 9 đối quyền lợi của người bán và người mua trong hoạt động ngoại thương 9 1.2.5.6.5 ngân hàng phát hành L/C là người phải thanh toán cho người hưởng lợi 9 1.3 PHÂN TÍCH CÁC YỀU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC LỰA CHỌN PHƯƠNG THỨC TTQT CỦA CÁC DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU 10 1.3.1 Mức độ tín nhiệm lẫn nhau của hai bên 10 1.3.2 Loại hàng xuất nhập khẩu 10 1.3.3 Lợi ích và rủi ro trong thanh toán quốc tế 11 1.3.4 Trách nhiệm và nghĩa vụ của ngân hàng 11 CHƯƠNG 2 : PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NH TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – VIETINBANK- CN1-TPHCM 13 2.1 GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ NH TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM VIETINBANK- CN1-Tp HCM 13 2.1.1 Giới thiệu chung về ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Vietinbank 13 2.1.2 Sự ra đời và phát triển của NH TMCP Công thương Việt Nam –Vietinbank-CN1 14 2.1.3 Lĩnh vực hoạt động, chức năng và nghiệp vụ 14 2.1.3.1 Huy động vốn 14 2.1.3.2 Cho vay, đầu tư 15 2.1.3.3 Bảo lãnh 15 2.1.3.4 Thanh toán và Tài trợ thương mại 15 2.1.3.5 Ngân quỹ 15 2.1.3.6 Thẻ và ngân hàng điện tử 15 2.1.3.7 Hoạt động khác 16 2.1.4 Cơ cấu tổ chức 16 2.1.5 Mạng lưới hoạt động 18 2.1.6 Giới thiệu phòng kinh doanh Doanh Nghiệp Lớn tại đơn vị thực tập –Vietinbank- chi nhánh 1-Tp HCM 18 2.1.7 Kết quả hoạt động kinh doanh của NH TMCP Công thương Việt Nam – Vietinbank - CN1-TPHCM 19 2.1.8 Kế hoạch trong tương lai của NH TMCP Công thương Việt Nam –Vietinbank 20 2.2 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ 20 2.2.1 Môi trường vĩ mô 20 2.2.1.1 kinh tế 20 2.2.1.2 chính trị - pháp luật 25 2.2.1.3 xã hội 26 2.2.1.4 Khoa học - Kỹ thuật 26 2.2.1.5 Tự nhiên 27 2.2.2 Môi trường vi mô 27 2.2.2.1 Đối thủ cạnh tranh hiện tại 27 2.2.2.2 Đối thủ cạnh tranh tiềm năng 28 2.2.2.3 Khách hàng 28 2.2.2.4 Sản phẩm thay thế 29 2.3 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ BẰNG PHƯƠNG THỨC THƯ TÍN DỤNG TẠI NH TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM 29 2.3.1 Các dịch vụ thanh toán quốc tế tại NH Vietinbank – CN1-TPHCM 29 2.3.1.1 Dịch vụ thanh toán bằng phương thức thư tín dụng 29 2.3.1.1.1 Dịch vụ L/C xuất khẩu 29 2.3.1.1.2 Dịch vụ L/C nhập khẩu 30 2.3.1.2 Dịch vụ thanh toán bằng phương thức nhờ thu 30 2.3.1.2.1 Dịch vụ Nhờ thu xuất khẩu 30 2.3.1.2.2 Dịch vụ Nhờ thu nhập khẩu 31 2.3.2 Quy trình thanh toán bằng phương thức thư tín dụng trên lý thuyết 31 2.3.3 Quy trình thanh toán bằng phương thức thư tín dụng tại NHVietinbank - CN1-TPHCM 32 2.3.3.1 LC xuất khẩu 32 2.3.3.1.1 Thông báo LC/ thông báo sửa đổi LC 32 2.3.3.1.2 Xử lý chứng từ xuất trình theo LC xuất khẩu 33 2.3.3.2 LC nhập khẩu 35 2.3.3.2.1 Tiếp nhận hồ sơ 35 2.3.3.2.2 Thẩm định/ tái thẩm định hồ sơ mở LC , trình duyệt kết quả thẩm định/ tái thẩm định LC 37 2.3.3.2.3 Chuyển hồ sơ về SGD xử lý 39 2.3.3.2.4 Ký hậu B/L theo lệnh của chi nhánh/ ủy quyền nhận hang/ bão lãnh nhận hàng 41 2.3.3.2.5 Theo dõi tài trợ cho LC nhập khẩu: 42 2.3.3.2.6 Thanh toán /chấp nhận thanh toán LC 43 2.3.3.2.7 Đóng hồ sơ LC nhập khẩu, kích hoạt hồ sơ LC nhập khẩu 44 2.3.3.2.8 Lưu trữ hồ sơ LC 45 2.3.3 .3LC chuyển nhượng 45 2.3.3.3.1 Chuyển nhượng LC 45 2.3.3.3.2 Xử lý chứng từ xuất trình 46 2.3.4 Biểu phí dịch vụ tại NHVietinbank - CN1-TPHCM và các NH TM khác 48 2.3.5 Đánh giá chất lượng dịch vụ TTQT tại NH Vietinbank - CN1-TPHCM 50 2.3.5.1 Kết quả hoạt động kinh doanh TTQT 50 2.3.5.1.1 Toàn hệ thống Vietinbank 50 2.3.5.1.2 Vietinbank - CN1-TPHCM 50 2.3.5.1.2.1 Tổng 3 phương thức 50 2.3.5.1.2.2 Thư tín dụng 53 CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO DỊCH VỤ TTQT TẠI NH TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – VIETINBANK 58 3.1 TRIỂN VỌNG PHÁT TRIỂN CỦA THANH TOÁN QUỐC TẾ 58 3.2 CÁC KHÓ KHĂN, THUẬN LỢI KHI THỰC HIỆN THANH TOÁN BẰNG THƯ TÍN DỤNG 58 3.2.1 Khó khăn 58 3.2.2 Thuận lợi 59 3.3 CÁC RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN 59 3.3.1 Đối với nhà xuất khẩu 59 3.3.2 Đối với nhà nhập khẩu 60 3.3.3 Đối với ngân hàng 60 3.3.3.1 Rủi ro đối với NH phát hành (NH mở L/C- issuing bank) 60 3.3.3.2 Rủi ro đối với NH thông báo thư tín dụng (advising bank) 60 3.3.3.3 Rủi ro đối với NH được chỉ định 60 3.3.3.4 Rủi ro đối với NH xác nhận (confirming bank) 61 3.3.3.5 Rủi ro đối với NH chiết khấu (negotiating bank) 61 3.3.4 Rủi ro mặt đạo đức kinh doanh 61 3.4 GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ DỊCH VỤ TTQT BẰNG L/C TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH 1 61 3.4.1 Đối với L/C XK 61 3.4.2 Đối với L/C NK 62 3.4.2.1 Phát hành L/C NK 62 3.4.2.2 Xử lý chứng từ và thanh toán L/C NK 63 3.5 KHIẾN NGHỊ 63 3.5.1 Kiến nghị với ngân hàng Nhà nước 63 3.5.2 Kiến nghị với ngân hàng 64 3.5.3 Kiến nghị với các doanh nghiệp XNK LỜI MỞ ĐẦU Trong xu thế quốc tế hóa nền kinh tế như hiện nay , sự phát triển không ngừng nghỉ của hoạt động giao thương giữa các quốc gia, các vùng lãnh thổ với nhau đã mở ra 1 kỷ nguyên mới cho hoạt động thanh toán quốc tế. Nó vừa chịu sự tác động từ nền kinh tế , vừa đóng vai trò là chất xúc tác thúc đẩy kinh tế phát triển. Trong những năm trở lại đây,hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta đã có những bước tiến đáng kể. Hiệu quả của hoạt động thanh toán quốc tế ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của các bên tham gia xuất nhập khẩu. Vì vậy, công tác thanh toán quốc tế nói chung và phương thức thanh toán bằng tín dụng chứng từ của NH TMCP Công Thương Việt Nam đã và đang góp phần tạo nên một trong những thế mạnh trong hệ thống các nghiệp vụ ngân hàng truyền thống luôn được khách hàng tín nhiệm từ lâu. Tuy vậy , hoạt động thanh toán quốc tế luôn chứa đầy những rủi ro tiềm ẩn , mặt khác các ngân hàng thương mại đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc đối phó với xu thế hội nhập ngân hàng khu vực và quốc tế cũng như tình hình cạnh tranh ngày càng gay gắt.giữa các ngân hàng với nhau. Do vậy, việc hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế là mối quan tâm hết sức cấp bách và thường xuyên của mỗi ngân hàng. Bởi lý do đó, em đã mạnh dạn chọn đề tài: PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ BẰNG PHƯƠNG THỨC THƯ TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – VIETINBANK- CHI NHÁNH 1-TPHCM” làm nội dung khoá luận thực tập tốt nghiệp. Hiện tại em được sự hướng dẫn của Thạc sỹ Th.S Trịnh Đặng Khánh Toàn để làm đề tài thực tập này. Em mong rằng sau một thời gian thực tập em sẽ học hỏi được những kinh nghiệm của các bậc anh chị đi trước và trang bị thêm được nhiều kiến thức cho công việc sau này. - Mục tiêu đề tài: Làm sáng tỏ vị trí, vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế trong nền kinh tế, luận giải có tính hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn, các khó khăn và thuận lợi, những rủi ro thường gặp của phương thức tín dụng chứng từ .Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ tại Chi nhánh. - Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về hoạt động thanh toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ tại NH Vietinbank-CN1-TPHCM trong năm 2008, 2009 và 2010. - Phương pháp nghiên cứu : Dựa trên cơ sở lý thuyết kinh tế kết hợp với thực tế, sử dụng phương pháp phân tích, lựa chọn, so sánh để làm rõ vấn đề cần nghiên cứu. - Kết cấu đề tài gồm 3 phần: Phần 1 : CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Phần 2 : PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NH TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – VIETINBANK- CN1-TPHCM Phần 3 : ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO DỊCH VỤ TTQT TẠI NH TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – VIETINBANK
