Thạc Sĩ Phát triển công nghiệp văn hóa ở Việt Nam-Thực trạng và giải pháp

Mục lục
Mở đầu 1
Ch-ơng 1
Đông Nam á tiền sử với nền văn minh lúa n-ớc
1. Đông Nam á-ngã t- đ-ờng của sự giao l-u văn hóa tộc ng-ời 7
1.1. Xác định khu vực văn hóa Đông Nam á 7
1.2. Nghiên cứu văn hóa tộc ng-ời Đông Nam á - còn để lại nhiều
khoảng trống
8
2. Đông Nam á một khu vực lịch sử văn hóa lúa n-ớc 11
2.1. Đông Nam á một thực thể địa lý đa dạng mà thống nhất 11
2.2. Đông Nam á- một trong những trung tâm phát sinh chủng tộc
(con ng-ời và ngôn ngữ)
14
2.3. Đông Nam á - một nền văn minh lúa n-ớc 16
3. Việt Nam - một Đông Nam á thu nhỏ 42
3.1. Nhận xét chung 42
3.2. Một Đông Nam á thu nhỏ: qua bức tranh văn hóa tộc ng-ời 44
Ch-ơng 2
Tiếp xúc với văn hoá Trung Hoa, văn hoá ấn Độ: sự hình
thành văn hóa của các quốc gia cổ Đông Nam á

1. Tiếp xúc ngôn ngữ và văn hóa - vai trò, ý nghĩa 54
1.1. Tiếp xúc ngôn ngữ văn hóa là hiện t-ợng có tính quy luật phổ biến 54
1.2. Sự biến đổi văn hoá và ngôn ngữ trong quá trình tiếp xúc 57
2. Sự hình thành văn hóa của các quốc gia, dân tộc Đông Nam á cổ đại 60
2.1. Văn hóa Trung Hoa và ấn Độ trong mối quan hệ với Đông Nam á 62
2.2. Sự biến đổi văn hóa của các quốc gia, dân tộc Đông Nam á cổ đại 65
3. Quá trình tiếp xúc văn hóa Hán - Việt và văn hóa ấn - Việt 70
3.1. Tiếp xúc văn hóa Hán – Việt 70
3.2. Tiếp xúc văn hóa ấn – Việt 82 Ch-ơng 3
Sự thống trị của chủ nghĩa thực dân và quá trình tiếp xúc
để hiện đại hóa nền văn hóa của các quốc gia Đông Nam á

1. Bối cảnh lịch sử 88
1.1. Sự thống trị của chủ nghĩa thực dân 88
1.2. Phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam á 90
2. Tiếp xúc văn hóa ph-ơng Tây của các quốc gia Đông Nam á 93
2.1. Biến đổi diện mạo văn hóa của các quốc gia Đông Nam á 93
2.2. Vài nét biểu hiện thống nhất mà đa dạng của một số quốc gia
Đông Nam á trong quá trình hiện đại hóa
97
3. Tiếp xúc văn hóa Đông- Tây ở Việt Nam 102
3.1. Khái quát chung 102
3.2. Quá trình tiếp xúc và sự biến đổi văn hóa trên một số lĩnh vực 105
Ch-ơng 4
Con đ-ờng phát triển văn hoá của các quốc gia Đông Nam á
trong bối cảnh toàn cầu hoá

1. Đông Nam á trong bối cảnh toàn cầu hóa 117
1.1. Toàn cầu hóa và tác động đến văn hóa khu vực 117
1.2. Con đ-ờng công nghiệp hóa, hiện đại hóa của các n-ớc Đông
Nam á
122
2. Văn hóa và phát triển 127
2.1. Về nhận thức 127
2.2. Văn hóa truyền thống trong mô hình phát triển mới của Đông
Nam á
131
3. Việt Nam trong bối cảnh ASEAN 137
3.1. Vị thế của Việt Nam- nhìn từ ph-ơng diện văn hóa 137
3.2. Văn hóa Việt Nam hội nhập và phát triển 140
Kết luận 146
Danh mục tài liệu tham khảo
1
M? é?U

1. Tính cấp thiết của đề tài
Thực hiện chủ tr-ơng của Đảng làm cho văn hoá thấm sâu vào đời sống
xã hội, đảm bảo sự gắn kết giữa phát triển kinh tế và văn hoá, việc xã hội hoá,
đẩy mạnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh sản phẩm văn hoá đã có b-ớc
tiến mới. Tuy vậy, chúng ta vẫn rất lúng túng để tìm ra cơ chế, giải pháp thích
hợp cho phát triển văn hóa trong bối cảnh mới. Những nghiên cứu lý luận về
mối quan hệ giữa văn hóa và kinh tế, trong đó có vấn đề phát triển ngành công
nghiệp văn hóa vẫn ch-a theo kịp với sự phát triển.
Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế càng đi vào chiều sâu thì văn hoá
càng nổi lên là một trong những trụ cột chính của sự hợp tác. Những vấn đề
trọng tâm đ-ợc đặt ra đối với các quốc gia, nh-: sự đối thoại giữa các nền văn
hoá văn minh, chính sách nhằm bảo vệ, phát huy sự đa dạng văn hoá và vấn
đề xuất nhập khẩu các sản phẩm văn hoá Nhiều n-ớc đã rất chú trọng đến
phát triển ngành công nghiệp văn hoá, xem đây là một biện pháp hữu hiệu.
Công nghiệp văn hóa không những có khả năng to lớn trong việc truyền bá,
bảo vệ, phát huy bản sắc, giá trị văn hoá dân tộc, mà còn giữ vai trò là một
trong những ngành kinh tế mũi nhọn của nền kinh tế tri thức. Phát triển công
nghiệp văn hoá liên quan đến thị tr-ờng hàng hoá văn hoá, giá trị th-ơng mại,
liên quan đến chính sách văn hoá, chính sách đầu t-, sự thay đổi hệ thống
pháp lý cũng nh- hệ thống đánh giá các hoạt động và sản phẩm văn hoá của
mỗi quốc gia trong quá trình hội nhập.
Nhiều nền kinh tế trên thế giới, sự phát triển của ngành công nghiệp
văn hoá đã và đang chiếm tỉ trọng đáng kể của tổng thu nhập quốc dân, thậm
chí trở thành mũi nhọn về xuất khẩu. Trong khi đó ở Việt Nam cả nhận thức
và thực tiễn để phát triển ngành công nghiệp văn hoá còn rất sơ khai. Thực tế
đó đã ảnh h-ởng lớn đến nhu cầu, khả năng sáng tạo, h-ởng thụ các giá trị
văn hoá của nhân dân. Thực tế đó cũng làm hạn chế việc tuyên truyền các chủ
tr-ơng, chính sách của Đảng và Nhà n-ớc về phát triển sâu rộng và nâng cao
chất l-ợng nền văn hóa dân tộc, gắn kết chặt chẽ và đồng bộ hơn với phát 2
triển kinh tế - xã hội, làm cho văn hóa thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống
xã hội, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Không phát triển nền công nghiệp
văn hóa, không những ảnh h-ởng đến quá trình hiện đại hoá nền văn hoá dân
tộc- mà còn là sự biểu hiện của yếu thế, không cạnh tranh đ-ợc với các sản
phẩm văn hoá của n-ớc ngoài Nếu không v-ợt qua đ-ợc những thách thức
này, thì về mặt trái của nó, một mặt chúng ta phải chịu thua thiệt về kinh tế,
mặt khác do tính phụ thuộc càng tăng, điều đó cũng đồng nghĩa là phải đối
diện với những hệ luỵ khôn l-ờng về văn hoá d-ới góc độ xây dựng phát triển
con ng-ời, cũng nh- việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong bối
cảnh hiện nay.
Trên đây là những lý do để chúng tôi nghiên cứu đề tài “Phát triển
công nghiệp văn hoá ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp”. Hy
vọng những kết quả đạt đ-ợc sẽ góp phần làm sáng tỏ về ph-ơng diện lý luận
và thực tiễn của phát triển văn hóa gắn với phát triển kinh tế, hiện đại hóa nền
văn hóa nhằm phát triển con ng-ời, phát triển đất n-ớc trong thời kỳ mới ở
n-ớc ta hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu
Những nghiên cứu về xây dựng phát triển ngành công nghiệp văn hóa
còn quá ít ỏi. Có thể khái quát về tình hình nghiên cứu nh- sau:
Nhóm thứ nhất: Những quan điểm có tính chất chỉ đạo trong đ-ờng
lối chính sách của Đảng và Nhà n-ớc về xây dựng và phát triển văn hoá
trong cơ chế thị tr-ờng định h-ớng XHCN, có liên quan đến phát triển ngành
công nghiệp văn hoá (Nghị quyết Hội nghị Trung -ơng 4 (khoá VII); Văn
kiện Đại hội Đảng lần thứ VIII, IX, X; Nghị quyết Trung 5 (khoá VIII); Kết
luận Hội nghị Trung 10 (khoá IX) .
- Nghị quyết Hội nghị lần thứ t- của Ban Chấp hành Trung -ơng Đảng
(khoá VII) đã bàn đến những khía cạnh kinh tế trong hoạt động và kinh doanh
văn hoá phẩm ở n-ớc ta (1) . Những vấn đề đ-ợc nêu ra trong Nghị quyết: bằng

1 Đảng cộng sản Việt Nam: Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 (khóa VII), 1993, tr.22,23. 3
mọi cách phải đ-a những giá trị văn hoá của dân tộc và thế giới đến với nhân
dân, mở rộng giao l-u văn hoá với n-ớc ngoài (nh- xuất nhập khẩu văn hoá
phẩm, khuyến khích việc trao đổi nghệ thuật với các đoàn nghệ thuật); cấm
sản xuất và phổ biến những tác phẩm, phim ảnh, băng hình có nội dung độc
hại, phản động đồi truỵ Nghị quyết cũng đề ra nhiệm vụ tiếp tục bổ sung và
hoàn chỉnh các quy định về mua, bán tác phẩm, vấn đề thuế; xây dựng và
hoàn chỉnh các văn bản pháp quy về Luật Xuất bản, Luật bảo vệ di tích văn
hoá dân tộc
- Nghị quyết Trung -ơng 5 (khoá VIII) Về xây dựng phát triển nền văn
hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc đã đánh giá những mặt tích
cực và tiêu cực của tác động văn hoá đến đời sống tinh thần xã hội, và chỉ ra
khuynh h-ớng “th-ơng mại hoá” đang có ảnh h-ởng tiêu cực đến phát triển
văn hoá nghệ thuật, chiều theo những thị hiếu thấp kém, làm cho chức năng
giáo dục t- t-ởng và thẩm mỹ của văn học nghệ thuật bị suy giảm ( 1 ).
- Kết luận của Hội nghị Trung -ơng X (khóa IX) đến Nghị quyết Đại
hội X, đã tập trung nhấn mạnh phải bảo đảm sự gắn kết giữa phát triển văn
hóa với phát triển kinh tế, phát triển kinh tế là trọng tâm, phát triển văn hóa
làm nền tảng tinh thần của xã hội.
- Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị Về phát triển văn học, nghệ thuật
trong thời kỳ mới, khẳng định n-ớc ta đã hình thành thị tr-ờng văn hóa phẩm,
xây dựng, phát triển ngành công nghiệp văn hoá vì một nền văn hoá Việt Nam
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển đất n-ớc, hội nhập quốc tế.
Nhóm thứ hai: Những công trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề
phát triển công nghiệp văn hoá ở n-ớc ta trên bình diện lý luận và thực tiễn,
nh-: vấn đề kinh tế thị tr-ờng và kinh tế thị tr-ờng định h-ớng XHCN; vai trò
của văn hoá trong quá trình phát triển, phát triển văn hoá trong kinh tế thị
tr-ờng định h-ớng XHCN ở Việt Nam; sự tác động của toàn cầu hoá đối với
phát triển văn hoá hiện nay; phát triển văn hoá phát triển con ng-ời và nguồn
nhân lực trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá .

1 Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm BCH Trung -ơng Đảng khóa VIII, năm 1998, tr. 48. 4
* Một số công trình nghiên cứu:
- Kinh doanh Xuất bản phẩm trong cơ chế thị tr-ờng ở Việt Nam (Luận
án của Phạm Thị Nh- Tâm - Đại học Kinh tế quốc dân, năm 1994).
- Văn hoá vì phát triển - Phạm Xuân Nam, Nxb CTQG, Hà Nội 1998.
- Chống những biểu hiện của văn hoá, văn nghệ th-ơng mại; Xã hội hoá
các hoạt động văn hoá và xã hội hoá kinh doanh văn hoá- của Trần Trọng
Đăng Đàn, Nxb Văn nghệ Sở Văn hoá Thông tin TP. Hồ Chí Minh, 1998.
- Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn xây dựng văn hoá ở n-ớc ta - Hoàng
Vinh (Nxb Văn hoá Thông tin - Hà Nội 1999).
- Một số nghiên cứu b-ớc đầu về kinh tế học văn hoá - Lê Ngọc Tòng
(NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội, 2004).
- Hành trình nghiên cứu điện ảnh Việt Nam, Nxb Văn hóa –Thông tin,
Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch, H, 2007
* Một số đề tài cấp Bộ, cấp Nhà n-ớc:
- Kinh tế thị tr-ờng định h-ớng xã hội giai đoạn 2001 - 2004 (Đề tài
cấp Nhà n-ớc - KX.03.05, đã nghiệm thu).
- Phát triển văn hoá, con ng-ời và nguồn lực trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá (Đề tài Ch-ơng trình KX. 05, giai đoạn 2001 - 2004,
đã nghiệm thu).
- Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong lĩnh vực vui chơi
giải trí ở khu vực đô thị n-ớc ta - thực trạng và giải pháp (Đề tài cấp Bộ - Học
viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Phạm Duy Đức chủ nhiệm, đã nghiệm
thu năm 2003).
- Mỹ thuật đ-ơng đại Việt Nam liên ứng với thế giới (nhìn từ Hà Nội)-
Đào Mai Trang, (Đề tài khoa học cấp cơ sở, Bộ Văn hoá Thông tin - Tạp chí
Văn hoá Nghệ thuật), năm 2005.
- Âm nhạc Việt Nam thời kỳ đổi mới thực trạng và giải pháp - Nguyễn
Đăng Nghị (Đề tài cấp cơ sở - Bộ Văn hoá Thông tin - Tạp chí Văn hoá nghệ
thuật), năm 2005. 5
- Thị tr-ờng văn hoá phẩm ở n-ớc ta - hiện trạng và giải pháp (Đề tài
cấp Bộ - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Nguyễn Thị H-ơng chủ
nhiệm, đã nghiệm thu năm 2006).
- Hoạt động văn hoá và sản phẩm văn hoá trong cơ chế thị tr-ờng định
h-ớng XHCN ở n-ớc ta hiện nay (Đề tài độc lập cấp Nhà n-ớc - Bộ Khoa học
công nghệ, TS. Trần Chiến Thắng chủ nhiệm, nghiệm thu cơ sở năm 2008).
- Nghiên cứu xây dựng và phát triển ngành công nghiệp văn hoá của
Thủ đô Hà Nội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá (Sở
Văn hoá Thông tin Hà Nội - 01 X-12/01-2006-3, Phạm Duy Đức làm chủ
nhiệm, đã có báo cáo tổng kết lần 1, năm 2008).
* Một số bài bài viết:
- Chính sách văn hóa- nhìn từ bản quyền tác giả trong lĩnh vực văn học
nghệ thuật, Nguyễn thị H-ơng (Thông tin Văn hóa và Phát triển, số 5, 2005).
- Xây dựng và phát triển ngành công nghiệp văn hoá ở n-ớc ta - Tô Huy
Rứa (Tạp chí Cộng sản, số 1, tháng 1/2006).
- Quan điểm của C.Mác và Ph.Ăng-ghen về sản xuất văn hoá và thị
tr-ờng hàng hoá văn hoá - Nguyễn Thị H-ơng (Tạp chí Lý luận chính trị, số
10, 2006).
- Xây dựng ngành công nghiệp văn hoá ở n-ớc ta - Mai Hải Oanh, Tạp
chí Văn hoá - Nghệ thuật, số 6/2006.
- Phát triển ngành công nghiệp văn hóa ở n-ớc ta trong bối cảnh hội
nhập kinh tế quốc tế- Nguyễn Thị H-ơng (Tạp chí Lý luận Chính trị, số 10,
năm 2008).
- Chính sách kinh tế trong văn hóa và phát triển ngành công nghiệp
văn hóa Việt Nam - Nguyễn Thị H-ơng (Tạp chí Lý luận Chính trị và Truyền
thông, số tháng 5/2009).
* Một số Hội thảo khoa học:
- Kỷ yếu Hội thảo Phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2010-2020 ở
TP.Hồ Chí Minh ngày 21/2/2009 (Đề tài cấp Nhà n-ớc do PGS,TS. Phạm Duy
Đức chủ nhiệm). 6
- Hội thảo “Công nghiệp văn hóa ở Việt Nam - thực trạng và giải pháp”
tại Hà Nội, do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức ngày 30/8/2009.
- Hội thảo “Phát triển công nghiệp văn hóa vui chơi giải trí ở n-ớc ta
hiện nay” do Viện Văn hóa phát triển tổ chức ngày 24/11/2009.
Các công trình nghiên cứu trên đây, b-ớc đầu đã bàn về vấn đề phát
triển ngành công nghiệp văn hoá và thị tr-ờng văn hoá phẩm ở n-ớc ta trên
các mặt chủ yếu, nh-: vấn đề kinh tế trong văn hoá, bản chất của hàng hoá
văn hoá tinh thần và thị tr-ờng hàng hoá văn hoá tinh thần; quản lý thị tr-ờng
văn hoá và cơ chế quản lý thị tr-ờng văn hoá. Tuy ch-a hoàn thiện, nh-ng
một số công trình trên đã đ-a ra quan niệm về công nghiệp văn hóa và cơ cấu
của ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam, phân tích vai trò của công nghiệp
văn hóa đối với việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc
dân tộc. Riêng công trình nghiên cứu phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô
Hà Nội, đã khái quát đ-ợc bức tranh cơ bản về tình hình phát triển công
nghiệp văn hóa Thủ đô trong những năm qua.
Nhóm thứ ba: Một số công trình nghiên cứu về quản lý các hoạt động
văn hoá và cơ chế quản lý văn hoá liên quan đến phát triển ngành công
nghiệp văn hoá trong điều kiện hiện nay ở n-ớc ta. Những công trình này
gồm các đề tài, sách, hoặc các giáo trình đang đ-ợc sử dụng giảng dạy, nh-:
- Đổi mới cơ chế quản lý doanh nghiệp công ích ngành văn hoá thông
tin trong nền kinh tế thị tr-ờng ở Việt Nam (Nguyễn Danh Ngà - Nxb Văn
hóa thông tin, Hà Nội, 1997).
- L-ợc sử quản lý văn hoá ở Việt Nam (Tập bài giảng của Tr-ờng Đại
học Văn hoá Hà Nội - Hoàng Sơn C-ờng (Nxb VH-TT, Hà Nội 1998).
- Quản lý hoạt động văn hoá - Nguyễn Văn Hy, Phan Văn Tú, Hoàng
Sơn C-ờng, Lê Thị Hiền, Trần Thị Diên (Nxb VH TT, Hà Nội 1998).
- Thể chế xã hội trong lĩnh vực văn hoá, văn nghệ ở n-ớc ta (Đề tài cấp
Bộ - Học viện CTQG Hồ Chí Minh - do GS, TS. Hoàng Vinh chủ nhiệm,
nghiệm thu năm 2000). 7
- Xây dựng thể chế quản lý kinh doanh văn hoá phẩm hiện thời ở n-ớc
ta. (Đề tài cấp Bộ - Học viện CTQG Hồ Chí Minh - do GS, TS. Hoàng Vinh
chủ nhiệm, nghiệm thu năm 2005).
- Quản lý văn hoá đô thị trong điều kiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá
đất n-ớc - Lê Nh- Hoa, Viện Văn hoá, năm 2000.
- Quản lý nhà n-ớc đối với thị tr-ờng băng đĩa trong giai đoạn hiện
nay, do TS. Đinh Thị Vân Chi làm chủ nhiệm (Đề tài cấp Bộ, năm 2005).
Nhiều vấn đề đ-ợc bàn đến trong các công trình trên: quan niệm quản
lý, quản lý văn hóa, trình độ khoa học công nghệ và công tác quản lý, những
tác động tích cực và tiêu cực của quản lý văn hóa đến đời sống xã hội. Những
vấn đề này liên quan trực tiếp đến phát triển nền công nghiệp văn hoá.
Nh- vậy, các nghiên cứu có liên quan đến vấn đề phát triển ngành công
nghiệp công nghiệp văn hóa ở Việt Nam chỉ mới quan tâm đến các ph-ơng
diện sau:
1/ Những định h-ớng thể hiện trong chủ tr-ơng, chính sách của Đảng
và Nhà n-ớc về phát triển văn hoá, thực hiện chính sách kinh tế trong văn hoá,
bảo đảm sự gắn kết giữa phát triển kinh tế và phát triển văn hoá. Đây là cơ sở
quan trọng cho việc phát triển ngành công nghiệp văn hoá Việt Nam trong cơ
chế thị tr-ờng định h-ớng XHCN.
2/ Nghiên cứu sự phát triển của văn hoá Việt Nam tr-ớc tác động của
kinh tế thị tr-ờng và toàn cầu hoá; bản chất của sản phẩm hàng hoá văn hoá,
cơ sở lý luận của thị tr-ờng văn hoá phẩm, về quản lý văn hoá và việc xây
dựng, hoàn thiện cơ chế, thể chế quản lý văn hoá ở n-ớc ta hiện nay
3/ Vai trò của Nhà n-ớc trong việc tổ chức các hoạt động văn hoá và
các sản phẩm văn hoá trong cơ chế thị tr-ờng định h-ớng xã hội chủ nghĩa,
liên quan đến cơ chế, chính sách phát triển ngành công nghiệp văn hoá và thị
tr-ờng văn hoá phẩm ở Việt Nam.
4/ Nhận thức chung về ph-ơng diện lý luận phát triển công nghiệp văn
hoá, nh-: quan niệm công nghiệp văn hóa, cấu trúc của ngành công nghiệp 8
văn hóa ở n-ớc ta ., khảo sát thực trạng phát triển công nghiệp văn hóa ở một
số lĩnh vực, khu vực
5/ B-ớc đầu nghiên cứu tính tất yếu, vai trò, ý nghĩa của phát triển
công nghiệp văn hoá đối với việc xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt
Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, và những vấn đề đặt ra trong việc xây
dựng, phát triển ngành công nghiệp văn hoá ở n-ớc ta.
6/ Tìm hiểu một số kinh nghiệm từ các mô hình về phát triển nền công
nghiệp văn hoá của thế giới và khu vực.
Có thể nói cho đến nay, ch-a có một công trình nào đặt vấn đề nghiên
cứu một cách toàn diện vấn đề công nghiệp văn hoá ở Việt Nam, cả về lý luận
và thực tiễn, chỉ ra tính tất yếu, đặc điểm cũng nh- việc khảo sát đánh giá
thực trạng công nghiệp văn hoá ở n-ớc ta trong quá trình đổi mới đất n-ớc, đề
xuất các giải pháp phát triển công nghiệp văn hóa trong cơ chế thị tr-ờng định
h-ớng XHCN, hội nhập quốc tế hiện nay. Dù vậy, những kết quả nghiên cứu
trên đây là cơ sở rất quan trọng cho việc nghiên cứu đề tài.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích: Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận về xây dựng phát
triển ngành công nghiệp văn hoá, đề tài khảo sát, phân tích và đánh giá thực
trạng phát triển công nghiệp văn hóa ở n-ớc ta qua một số lĩnh vực, đề xuất
ph-ơng h-ớng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển công nghiệp văn hóa trong
thời kỳ đẩy mạnh CNH,HĐH và chủ động hội nhập quốc tế.
Nhiệm vụ : Làm rõ cơ sở lý luận về phát triển công nghiệp văn hoá ở
Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập
phát triển. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động của ngành công nghiệp
văn hoá n-ớc ta trong những năm qua trên một số lĩnh vực chủ yếu. Dự báo
xu h-ớng vận động, phát triển của ngành công nghiệp văn hoá Việt Nam
trong thời gian tới. Xác định ph-ơng h-ớng, đề xuất những giải pháp khả thi
cho phát triển ngành công nghiệp văn hoá Việt Nam.
5. Đối t-ợng và phạm vi nghiên cứu 9
- Đối t-ợng nghiên cứu: Công nghiệp văn hóa xét theo cơ cấu trong
quan niệm của thế giới hiện nay, bao gồm rất nhiều ngành (quảng cáo, kiến
trúc, giải trí kỹ thuật số, mỹ thuật đồ cổ và thủ công mỹ nghệ, thiết kế mỹ
thuật, điện ảnh và video, in ấn xuất bản, âm nhạc, nghệ thuật biểu diễn, phát
thanh truyền hình và phần mềm vi tính .), do hạn chế, nên phạm vi của đề tài
này không thể nghiên cứu khảo sát toàn bộ các ngành. Đề tài chỉ tập trung
nghiên cứu, khảo sát ba lĩnh vực: Điện ảnh, sàn diễn và âm nhạc.
- Phạm vi khảo sát: Thực trạng nghiên cứu của đề tài đ-ợc khảo sát ở
một số thành phố lớn, đặc biệt là nh- Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, nơi
có một số lĩnh vực thuộc công nghiệp văn hóa đang hoạt động khá sôi động.
6. Ph-ơng pháp nghiên cứu
Đề tài đ-ợc thực hiện dựa trên cơ sở ph-ơng pháp luận mácxit và quan
điểm, đ-ờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng phát triển nền văn
hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đề tài đã sử dụng ph-ơng pháp liên/đa
ngành, phối hợp giữa các nhà quản lý văn hóa, các nhà doanh nghiệp, các nhà
kỹ thuật và công nghệ gắn liền với hoạt động của ngành công nghiệp văn hóa
để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ đặt ra.
1. Nghiên cứu định tính (nghiên cứu lý thuyết): Đề tài dựa trên những
cơ sở lý thuyết về công nghiệp văn hóa, vai trò của công nghiệp này đối với sự
phát triển kinh tế, văn hóa xã hội và thực tiễn phát triển công nghiệp văn hóa
ở một số n-ớc trên thế giới. Trên cơ sở đó, phân tích, đánh giá, dự báo các yêu
cầu mà mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội đặt ra đối với việc xây dựng phát
triển ngành công nghiệp văn hóa ở n-ớc ta trong bối cảnh mới, đ-a ra định
h-ớng và các giải pháp để phát triển.
2. Ph-ơng pháp phân tích SWOT (Điểm mạnh- Điểm yếu- Thời cơ-
Thách thức: Strengths - Weaknesses - Opportunities- Threats) đ-ợc sử dụng
để phân tích nhằm làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu của chính sách văn
hóa ở n-ớc ta, những thuận lợi cũng nh- khó khăn trong việc xây dựng và
phát triển ngành công nghiệp văn hóa trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. 10
3. Ph-ơng pháp điều tra xã hội học. Nội dung điều tra tập trung vào 2
vấn đề chính: sử dụng ph-ơng pháp liên ngành, phối hợp giữa các nhà quản lý
văn hóa, các nhà doanh nghiệp, các nhà kỹ thuật và công nghệ gắn liền với
hoạt động của ngành công nghiệp văn hóa; những thuận lợi, khó khăn và yêu
cầu đặt ra đối với phát triển ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam hiện nay.
Địa bàn điều tra: Đề tài dự kiến điều tra chủ yếu ở các thành phố và đô
thị lớn, đặc biệt là Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh.
4. Ph-ơng pháp thống kê - so sánh: Sử dụng các số liệu thống kê để
phân tích và so sánh nhằm đ-a ra kết luận về thực trạng phát triển ngành công
nghiệp văn hóa ở n-ớc ta.
5. Ph-ơng pháp dự báo: Kết hợp cả ph-ơng pháp dự báo định tính và
định l-ợng nhằm dự báo xu h-ớng phát triển của công nghiệp văn hóa Việt
Nam trong giai đoạn tới.
7. Đóng góp mới về khoa học
- Đề tài tổng hợp các kết quả nghiên cứu về công nghiệp văn hoá từ các
góc độ khác nhau, khái quát quan niệm, bản chất, cấu trúc của công nghiệp
văn hoá - góp phần xây dựng lý thuyết phát triển công nghiệp văn hoá ở Việt
Nam trong bối cảnh hiện nay.
- Làm rõ vai trò của phát triển công nghiệp văn hoá đối với phát triển
kinh tế - xã hội và xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển công nghiệp văn hoá của n-ớc
ta hiện nay trên một số lĩnh vực cơ bản, dự báo xu h-ớng, đề ra một số giải
pháp để phát triển ngành công nghiệp văn hóa n-ớc ta.
Những kết quả đạt đ-ợc có thể sử dụng làm tài liệu nghiên cứu và giảng
dạy, cơ sở cho việc hoạch định chiến l-ợc phát triển ngành công nghiệp văn
hóa ở n-ớc ta trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
8. Nội dung nghiên cứu
Ch-ơng 1: Lý luận chung về công nghiệp văn hoá và vai trò của phát
triển công nghiệp văn hoá đối với phát triển kinh tế, xã hội và xây dựng nền
văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc Ch-ơng 2: Thực trạng phát triển ngành công nghiệp văn hoá Việt Nam
từ năm trong những năm qua (qua khảo sát một số lĩnh vực)
Ch-ơng 3: Ph-ơng h-ớng và giải pháp phát triển công nghiệp văn hoá
Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế
9. Lực l-ợng tham gia nghiên cứu
Tham gia thực hiện đề tài gồm những cán bộ giảng dạy, nghiên cứu của
Viện Văn hoá và phát triển, các nhà khoa học trong, ngoài Học viện, các cơ
quản lý, cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm ngành công nghiệp văn hóa.
a. Cơ quan phối hợp:
- Ban Tuyên giáo Trung -ơng
- Vụ pháp chế - Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch
- Cục Nghệ thuật biểu diễn
- Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch Hà Nội
- Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh
- Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch Thành phố Đà Nẵng
- Khoa Văn hóa và Phát triển-Học viện Khu vực 2