Thạc Sĩ Phát triển các khu công nghiệp nhỏ ở tỉnh Nghệ An

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT i
DANH MỤC BẢNG BIỂU . ii
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1 5
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC
TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN CÁC KHU CÔNG NGHIỆP NHỎ . 5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài . 5
1.1.1. Các công trình nghiên cứu đã công bố liên quan trực tiếp đến nội dung đề
tài 5
1.1.2. Một số vấn đề đặt ra luận văn cần tiếp tục nghiên cứu 14
1.2. Một số vấn đề lý luận cơ bản về phát triển các Khu công nghiệp nhỏ . 15
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của Khu công nghiệp nhỏ 15
1.2.2. Vai trò của các Khu công nghiệp nhỏ 23
1.2.3. Nội dung phát triển các Khu công nghiệp nhỏ 27
1.2.4. Tiêu chí đánh giá sự phát triển các Khu công nghiệp nhỏ . 32
1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển Khu công nghiệp nhỏ . 36
1.3. Kinh nghiệm phát triển các KCNN tại một số địa phương và bài học cho tỉnh
Nghệ An . 43
1.3.1. Sự phát triển Khu công nghiệp nhỏ tại một số địa phương . 43
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Nghệ An . 49
CHƯƠNG 2 53
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 53
2.1. Phương pháp luận 53

2.1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng . 53
2.1.2. Chủ nghĩa duy vật lịch sử . 54
2.2. Phương pháp cụ thể . 55
2.2.1. Phương pháp thống kê- So sánh . 55
2.2.2. Phương pháp phân tích- tổng hợp 56
2.2.3. Phương pháp lôgic- lịch sử 58
CHƯƠNG 3 60
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC KHU CÔNG NGHIỆP NHỎ TẠI TỈNH
NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2006-2014 . 60
3.1. Tiềm năng phát triển các Khu công nghiệp nhỏ của tỉnh Nghệ An 60
3.1.1. Tiềm năng đất đai . 60
3.1.2. Nguồn nhân lực 60
3.1.3. Hệ thống kết cấu hạ tầng 61
3.2. Tình hình phát triển các KCNN tại Nghệ An 2006-2014 . 63
3.2.1. Chính sách phát triển các KCNN của tỉnh Nghệ An . 63
3.2.3. Đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu- hạ tầng tại các KCNN 75
3.2.4. Thu hút đầu tư vào các KCNN . 82
3.3.1. Tác động kinh tế . 91
3.3.2. Tác động xã hội 95
3.3.3. Tác động môi trường 96
3.4. Đánh giá sự phát triển các KCNN ở tỉnh Nghệ An giai đoạn 2006-2014 97
3.4.1 Những thành tựu cơ bản 97
3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân . 99
CHƯƠNG 4 105

QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC KCNN Ở
TỈNH NGHỆ AN ĐẾN NĂM 2020 . 105
4.1. Quan điểm và mục tiêu phát triển các KCNN ở tỉnh Nghệ An đến năm 2020
và tầm nhìn đến năm 2030. 105
4.1.1. Quan điểm phát triển khu công nghiệp nhỏ . 105
4.1.2. Mục tiêu phát triển các KCNN tỉnh Nghệ An đến năm 2020 107
4.2. Một số giải pháp chủ yếu thúc đẩy phát triển các KCNN ở tỉnh Nghệ An đến
năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 109
4.2.1. Hoàn thiện quy hoạch phát triển các Khu công nghiệp nhỏ trên địa bàn 109
4.2.2. Cải thiện môi trường đầu tư để thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài
nước đầu tư vào các Khu công nghiệp nhỏ 113
4.2.4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của các Khu công
nghiệp nhỏ 125
4.2.5. Tăng cường các biện pháp kiểm soát ô nhiễm môi trường tại các Khu công
nghiệp nhỏ 127
4.2.6. Đẩy nhanh việc giải quyết bồi thường giải phóng mặt bằng và giải quyết
việc làm cho người dân bị thu hồi đất cho phát triển các KCNN 129
KẾT LUẬN 132
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO . 135 i


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT


KCN
KCX
Khu công nghiệp
Khu chế xuất
CCN Cụm công nghiệp
KCNN Khu công nghiệp nhỏ
UBND Uỷ ban nhân dân
GDP Tổng sản phẩm quốc nội
PCI
CNH, HĐH
GPMB
KT-XH
FDI
XTĐT
SXCN
CNHT
Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Giải phóng mặt bằng
Kinh tế- xã hội
Đầu tư nước ngoài
Xúc tiến đầu tư
Sản xuất công nghiệp
Công nghiệp hỗ trợ
ii


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1: Tình trạng sử dụng đất ở Nghệ An 60
Bảng 3.2. Các KCNN đang hoạt động tại tỉnh Nghệ An 2010 – 2014 71
Bảng 3.3. Các KCNN đang lập quy hoạch chi tiết tại Tỉnh Nghệ An . 73
Bảng 3.4: Vốn đầu tư xây dựng các KCNN 77
Bảng 3.5. Tình hình thực hiện đầu tư xây dựng các KCNN 80
Bảng 3.6: Phân loại vốn thực hiện dự án đầu tư vào các . 85
KKT, KCN tỉnh Nghệ An năm 2014 . 85
Bảng 3.7: Tỷ lệ lấp đầy tại các KCNN ở Nghệ An đang hoạt động hiện nay . 90
Bảng 4.1: Mục tiêu cụ thể phát triển KCNN tỉnh Nghệ An đến năm 2020 . 108 1


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sự ra đời của các Khu Công nghiệp nhỏ là rất cần thiết đối với một nền
kinh tế đang phát triển. Tại Việt Nam, theo Vụ Quản lý Các Khu kinh tế (Bộ Kế
hoạch và Đầu tư) đến hết 2013, trên cả nước có 289 Khu công nghiệp (không
bao gồm khu chế xuất, khu kinh tế) với tổng diện tích đất tự nhiên 81.000 ha,
trong đó 191 Khu công nghiệp (chiếm 66,08%) đã đi vào hoạt động với tổng
diện tích đất tự nhiên 54.060 ha; 98 Khu Công nghiệp (KCN) đang trong giai
đoạn đền bù giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ bản với tổng diện tích đất tự
nhiên 27.008 ha. Về vốn, lũy kế đến cuối quý I/2014, các Khu công nghiệp trong
cả nước đã thu hút được 5.300 dự án đầu tư nước ngoài (FDI), với tổng vốn đầu
tư đăng ký hơn 112 tỷ Đô la Mỹ (USD).
Nghệ An là một tỉnh nằm ở Bắc Trung Bộ, có vị trí địa - kinh tế quan
trọng trong giao lưu kinh tế Bắc - Nam. Là tỉnh có đầy đủ tiềm năng và thế mạnh
để phát triển công nghiệp, góp phần cùng cả nước phấn đấu về cơ bản trở thành
một nước công nghiệp vào năm 2020. Có thể nói, Nghệ An được thiên nhiên ban
tặng tiềm năng lớn để phát triển công nghiệp, nhất là công nghiệp vừa và nhỏ.
Sự phát triển các khu công nghiệp nhỏ ở Nghệ An đã góp phần đáng kể
vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Năm 2014 giá trị sản xuất công nghiệp (SXCN)
đạt 30.846 tỷ đồng, tăng 13,537% so với năm 2013 (cả nước có tốc độ tăng
7,14%). Có thể thấy, trong những năm gần đây, tận dụng được các lợi thế của
tỉnh, Nghệ An đã có nhiều chính sách ưu đãi đối với phát triển khu công nghiệp
nhỏ, nhờ vậy đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ trong phát triển kinh
tế- xã hội. 2


Theo quy hoạch, đến 2020 trên địa bàn tỉnh Nghệ An sẽ phát triển 43 Khu
Công nghiệp nhỏ (KCNN) với diện tích trên 1.000 ha. Hiện tại, có 7 KCNN cơ
bản đã lấp đầy và đang hoạt động. Tuy nhiên, do thiếu vốn (phụ thuộc nhiều vào
nguồn vốn ngân sách) nên việc phát triển các khu công nghiệp nhỏ của tỉnh chưa
thực sự mạnh mẽ, thậm chí tiềm ẩn một số yếu tố bất ổn. Bên cạnh đó, do sự
phát triển còn thiếu qui hoạch, quản lý nhà nước về phát triển các khu công
nghiệp nhỏ còn thiếu chặt chẽ, và còn do những khó khăn khách quan tác động,
nên phát triển của các KCNN ở Nghệ An đến nay vẫn hoạt động kém hiệu quả,
năng lực cạnh tranh so với các tỉnh và khu vực khác trong cả nước còn kém.
Thực tế đó đang đặt ra yêu cầu cho các cấp, các ngành ở tỉnh Nghệ An phải tìm
những giải pháp hữu hiệu để thúc đẩy và nâng cao hiệu quả hoạt động của các
khu công nghiệp, trước hết là các khu công nghiệp nhỏ, nhằm thúc đẩy tăng
trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn tỉnh.
Xuất phát từ yêu cầu đó, tác giả chọn đề tài: " Phát triển các khu công
nghiệp nhỏ ở tỉnh Nghệ An" làm luận văn thạc sĩ của mình.
Câu hỏi nghiên cứu của luận văn là: các KCNN có vai trò gì đối với sự
phát triển kinh tế- xã hội (KT- XH) Tại tỉnh Nghệ An, các KCNN đã phát huy
được ưu thế của nó chưa? Trong thời gian tới, tỉnh phải làm gì để phát triển các
KCNN trên địa bàn?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của luận văn là trên cơ sở phân tích thực trạng phát triển các
khu công nghiệp nhỏ tại Nghệ An hiện nay, chỉ ra những thành tựu và hạn chế
trong lĩnh vực này, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển
các khu công nghiệp nhỏ tại địa phương trong thời gian tới. 3


2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến nội dung đề tài luận văn.
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển các khu công
nghiệp nhỏ;
- Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển các khu công nghiệp nhỏ trên
địa bàn tỉnh Nghệ An từ năm 2006 đến năm 2014;
- Đề xuất các giải pháp thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp nhỏ trên
địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn
về phát triển các khu công nghiệp nhỏ.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: Trên thực tế, các khu công nghiệp phát triển với
nhiều qui mô và trình độ khác nhau, luận văn chỉ tập trung nghiên cứu các khu
công nghiệp nhỏ.
- Phạm vi không gian: trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
- Phạm vi thời gian: từ năm 2006 đến năm 2014.
4. Đóng góp mới của luận văn
+ Góp phần làm sáng rõ thêm các vấn đề lý luận cơ bản về phát triển các
khu công nghiệp nhỏ.
+ Đánh giá khách quan thực trạng phát triển các KCN nhỏ tại Nghệ An
trong thời gian từ 2006-2014; Chỉ ra những hạn chế trong sự phát triển và
nguyên nhân của nó. + Đề xuất định hướng và một số giải pháp thúc đẩy phát triển các KCNN
trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2020 và những năm tiếp theo.

5. Kết cấu luận văn:
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục các tài liệu tham khảo, nội dung
luận văn được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận, thực tiễn về
phát triển các khu công nghiệp nhỏ.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng phát triển các KCNN tại tỉnh Nghệ An giai đoạn
2006-2014.
Chương 4: Quan điểm, định hướng và giải pháp phát triển các KCNN ở
tỉnh Nghệ An đến năm 2020.