Tài liệu Phát hành cổ phiếu ưu đãi: Làm gì để không thiệt thòi quyền lợi của cổ đông? (IFRS 02)

Phát hành cổ phiếu ưu đãi: Làm gì để không thiệt thòi quyền lợi của cổ đông? (IFRS 02)
25/03/2007
Làm thế nào để bảo vệ quyền lợi của các c đông nhỏ trước làn sóng
phát hành c phiếu (CP) ưu đãi cho cán bộđiều hành cốt cán? Tại
các nước có thị trường chứng khoán (TTCK) phát triển, việc phát
hành CP ưu đãi cho lãnh đạo điều hành được thực hiện ra sao ? PV
Báo Thanh Niên đã có cuộc phỏng vấn bà Đinh Thị Quỳnh Vân (ảnh) -
Phó t ng giám đốc PricewaterhouseCoopers Việt Nam về vấn đề này.
www.kiemtoan.com.vn xin trích dẫn lại bài phỏng vấn này nhằm phục
vụ cho mục đích theo dõi về vấn đề phát hành c phiếu ưu đãi của
bạn đọc. Các bạn có thể tìm đọc Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc
tế IFRS 02 - Thanh toán trên cơ sở c phiếu để hiểu rõ hơn về vấn đề này.


* Th a bà, tại các nước khác, việc cho phép các cán bộđiều hành mua CP với giá u đãi thì
được tính nh thếnào?


- các nước phát triển, phần chênh lệch giữa giá thịtrường của CP và giá mua thực tế sẽđược
coi là thu nhập của cá nhân và hạch toán vào chi phí lương của công ty. Đối với các công ty niêm
yết, việc này không khó vì có thể dựa vào thông tin trên TTCK để xác định giá thịtrường của CP
tại ngày mua.


* Theo bà, việc phát hành CP theo giá u đãi cho cán bộđiều hành thường được thực hiện theo
những phương thức nào?


- Thông thường thì có ba hình thức chính thường được áp dụng ở các nước phát triển:


+ Cấp quyền mua CP: Công ty cho các cán bộđiều hành và nhân viên chủ chốt quyền được mua
một số lượng CP nhất định theo một giá nhất định. Thông thường đó là giá thị trường tại ngày
cấp (ví dụngày 1.3.2007). Các cán bộ chỉđược thực hiện quyền này (nghĩa là mua CP) sau một
thời gian nhất định (ví dụsau ngày 28.2.2009) và trong một khoảng thời gian nhất định (ví dụ
trước ngày 28.2.2010). Họ sẽ chỉphải trả theo giá tại ngày cấp (trong ví dụ này là giá tại ngày
1.3.2007).


Như vậy nếu giá thị trường của CP tại ngày họthực hiện quyền mua cao hơn giá tại ngày cấp,
họ sẽthực hiện quyền mua CP của mình và được hưởng một khoản lợi nhuận từviệc mua thấp
hơn giá thị trường. Nếu giá thị trường thấp hơn giá tại ngày cấp, người ta sẽ bỏvà không thực
hiện quyền của mình. Thông thường có khá nhiều điều kiện đi kèm quyền mua CP, ví dụ: chỉ
được thực hiện quyền mua CP nếu còn làm việc tại công ty tại thời điểm thực hiện quyền của
mình, không được bán quyền mua CP, không vi phạm kỷ luật .


+ CP ưu đãi: Công ty cho phép cán bộmua CP với giá ưu đãi - thấp hơn một tỷ lệ phần trăm
nhất định so với giá thị trường. Các nước có TTCK phát triển đều quy định tỷ lệgiảm giá tối đa
(ví dụ 30% so với giá thị trường). Thông thường thời gian mua được xác định trước, số lượng
CP hoặc giá trịCP cũng được xác định trước.


+ Cấp CP: Công ty sẽ cấp một số lượng CP nhất định không mất tiền cho các cán bộ chủ chốt.
Thực ra đây là một hình thức thưởng hoặc trả lương bằng CP. Ví dụ - cấp cho mỗi trưởng phòng
1.000 CP. Nhưng người thụ hưởng chỉđược nhận hoặc có quyền sở hữu sau một thời gian nhất
định. Ví dụ ngày cấp CP là ngày 1.3.2007. Nhưng sốCP này chỉđược chuyển cho người thụ
hưởng vào ngày 1.3.2009 và cũng chỉ từngày này người thụ hưởng mới có quyền bán và/hoặc
được chia cổ tức. Tương tự, đi kèm theo việc cấp CP là một sốđiều kiện nhất định.


Có thể có một số các biến thểkhác dựa trên 3 mô hình nêu trên. Hình thức phát hành CP ưu đãi
ở VN là mô hình thứ 2. Tất cả các mô hình này đều nhằm mục đích khuyến khích các cán bộ
nhân viên trong công ty cố gắng hơn, gắn bó và đóng góp vào sự phát triển của công ty; đồng
thời làm tăng giá trị thu nhập của chính họ.