Tiểu Luận Phân tích vai trò và các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách. Liên hệ thực ti

A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
V.I. Lê Nin đã cho rằng: “Cùng với dòng sữa mẹ, con người hấp thụ tâm lí, đạo đức của xã hội mà nó là thành viên”. Vâng, con người sinh ra là con người nhưng là con người chưa có nhân cách. Đâu phải con người sinh ra là đã có sẵn nhân cách. Cũng không phải nó được bộc lộ dần dần từ các bản năng nguyên thủy. A.N.Leonchiev đã chỉ ra rằng: nhân cách con người không phải được đẻ ra mà là được hình thành. Nhà tâm lí học Xô Viết nổi tiếng A.N.Lêonchiep cũng chỉ ra rằng: nhân cách cụ thể là nhân cách con người hình thành và phát triển theo con đường từ bên ngoài chuyển vào nội tâm, từ các quan hệ với thế giới tự nhiên, thế giới đồ vật, nền văn hóa xã hội do các thế hệ trước tạo ra, các quan hệ xã hội mà nó gắn bó. Trong quá trình hình thành và phát triển, nhân cách bị chi phối bởi 5 yếu tố: yếu tố di truyền, hoàn cảnh sống, nhân tố giáo dục, nhân tố hoạt động, yếu tố giao tiếp. Mỗi yếu tố đóng một vai trò quan trọng nhất định đối với quá trình hình thành và phát triển đó.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. KHÁI QUÁT CHUNG:
Ta hiểu nhân cách là tổ hợp những thuộc tính tâm lí của cá nhân biểu hiện ở bản sắc và giá trị xã hội của người ấy. Nhân cách của con người chỉ được thực hình thành trong xã hội của con người trên cơ sở con người thực hiện các hoạt động cá nhân . Dần dần trong quá trình con người tiếp xúc xã hội, nhân cách con người được định hình dần, đầu tiên chỉ có những hành vi mang dấu ấn nhân cách
Ví dụ: Một đứa trẻ học lớp 1, đứa trẻ đã bắt đầu xuất hiện cái tôi, đánh giá được sự vật này, sự vật kia, thể hiện các thái độ của mình như thích cô giáo này, không thích cô giáo kia. Nhưng những đánh giá đó chỉ là những đánh giá bên ngoài. Thường thì 17, 18 tuổi nhân cách con người mới được định hình.
II. VAI TRÒ CỦA CÁC YẾU TỐ ĐỐI VỚI SỰ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH.
1.Vai trò của yếu tố di truyền:
1.1. Vậy ta hiểu yếu tố di truyền là gì?
Theo sinh vật học hiện đại, di truyền là mối liên hệ kế thừa của cơ thể sống đảm bảo sự tái tạo ở thế hệ mới những nét giống nhau về mặt sinh vật đối với thế hệ trước và đảm bảo năng lực đáp ứng những đòi hỏi của hoàn cảnh theo một cơ chế đã định sẵn.
Nói một cách dễ hiểu, nhân tố di truyền là cái có sẵn từ khi con người sinh ra, không thể có nhân cách trừu tượng bên ngoài một con người bằng xương bằng thịt mà là nhân cách của một con người cụ thể sống trong một xã hội cụ thể. Ngay từ lúc trẻ em ra đời đều có những hình thái – sinh lí của con người bao gồm các đặc điểm bẩm sinh và di truyền. Những thuộc tính sinh học có ngay từ lúc đứa trẻ mới sinh gọi là những thuộc tính bẩm sinh. Những đặc điểm, những thuộc tính của cha và mẹ được ghi lại trong hệ thống gen truyền lại cho con cái được gọi là di truyền.
Trong khi đó, những đặc điểm giải phẩu sinh lí của cá thể ngoài những yếu tố di truyền tạo nên, còn có những yếu tố riêng tự tạo do sự vận động và phát triển của cá thể. Những yếu tố như thế đối với con người có ngay từ trong môi trường bào thai của mẹ. Chính vì vậy, một cá thể vừa mang một số đặc điểm giải phẫu sinh lí của cha mẹ vừa có những cái gì đó là riêng của nó.
1.2. Phân tích vai trò của yếu tố di truyền:
Yếu tố bẩm sinh-di truyền đóng một vai trò đáng kể trong sự hình thành và phát triển tâm lí nhân cách. Chính nó tham gia vào sự tạo thành cơ sở vật chất của các hiện tượng tâm lí – những đặc điểm giải phẫu và sinh lí của cơ thể, trong đó có hệ thần kinh. Từ đó có thể khẳng định vai trò tiền đề vật chất của yếu tố di truyền với sự hình thành và phát triển nhân cách. Làm cho quá trình hình thành nhân cách diễn ra nhanh, thuận lợi hay chậm chạp, khó khăn.
Do bẩm sinh di truyền là những đặc điểm của giải phẩu sinh lí của hệ thần kinh và các cơ quan cảm giác, vận động. Đối với mỗi cá thể khi ra đời đã nhận được một số đặc điểm và cấu tạo và các chức năng của cơ thể từ các thế hệ trước theo con đường di truyền, trong đó có những đặc điểm về cấu tạo và các chức năng của các giác quan và não. Những đặc điểm của các hệ thần kinh cấp cao (cường độ, tính cân bằng và linh hoạt của các quá trình thần kinh) được biểu hiện ngay từ những ngày đầu của cá thể.
Ví dụ: Một đứa trẻ sinh ra với gen di truyền tốt, cơ thể khỏe mạnh, đứa trẻ ấy sẽ phát triển tốt, học hỏi những điều xung quanh rất nhanh, như vậy nhân cách của nó sẽ được hoàn thiện. Nhưng nếu đứa trẻ đó sinh ra với một cơ thể không bình thường, bị tật nguyền, hay bị thiểu não thì quá trình hình thành nhân cách sẽ diễn ra rất khó khăn và chậm chạp, chậm hơn rất nhiều so với những đứa trẻ phát tiển bình thường hay những đứa trẻ phát triển tốt. Đây chính là một thiệt thòi lớn cho những đứa trẻ sinh ra đã mang trong mình bệnh tật, và nỗi bất hạnh cho gia đình.
Tuy nhiên, không thể kết luận về vai trò quyết định của di truyền trong sự hình thành và phát triển tâm lí nhân cách. Theo quan điểm tâm lí học mác xít thì di truyền với các đặc điểm sinh học nêu trên không quyết định chiều hướng nội dung cũng như giới hạn phát triển của nhân cách con người.
Những quan sát khoa học về quá trình phát triển của trẻ sinh đôi cùng trứng đã chỉ ra rằng, sự tương đồng rất cao của trí nhớ hình ảnh và âm thanh ở chúng đã mất dần cùng với sự phát triển của lứa tuổi do tác động của hoàn cảnh và tính tích cực riêng của mỗi cá thể. Yếu tố di truyền chỉ đóng vai trò là cơ sở, nền tảng đối với sự phát triển nhân cách thôi, chứ không phải cứ có yếu tố di truyền tốt thì cá thể đó nhất định sẽ có một nhân cách tốt, một nhân cách hoàn thiện .Bất cứ một chức năng nào mang bản chất con người của nhân cách chỉ có thể được phát triển trong hoạt động của bản thân cá nhân đó và trong điều kiện của xã hội loài người. Tai âm nhạc của Moza, mắt hội họa của Raphaen sẽ không tự phát triển những khả năng tiền tàng của nó một khi thiếu môi trường, nhu cầu và sự rèn luyện. Cùng một kiểu hệ thần kinh nhiều loại năng lực, nhiều loại tính cách khác nhau có thể được hình thành và ngược lại.