Báo Cáo Phân tích diễn ngôn phần tiêu đề và dẫn nhập trong các mẩu tin thương mại điện tử bằng tiếng anh đối

PHÂN TÍCH DIỄN NGÔN PHẦN TIÊU ĐỀ VÀ DẪN NHẬP TRONG CÁC MẨU TIN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BẰNG TIẾNG ANH ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆT


DISCOURSE ANALYSIS OF HEADLINE AND LEAD
IN ONLINE ENGLISH VERSUS VIETNAMESE BUSINESS NEWS


TÓM TẮT
Bài nghiên cứu nhằm khảo sát các đặc điểm diễn ngôn của phần tiêu đề (TĐ) và
dẫn nhập (DN) trong các mẩu tin thương mại tiếng Anh (MTTMTA) và mẫu tin thương mại tiếng Việt (MTTMTV) trên Internet. Bài nghiên cứu này tiến hành so sánh đối chiếu để tìm ra điểm tương đồng và khác biệt của những đặc điểm diễn ngôn này trong tiếng Anh (TA) và tiếng Việt (TV). Những phát hiện của đề tài nghiên cứu có thể giúp người Việt học tiếng Anh cũng như người Anh học tiếng Việt có được những hiểu biết sâu sắc về những đặc điểm diễn ngôn của phần TĐ và DN trong các MTTMTA và MTTMTV ở cấp độ từ, câu và đoạn văn. Từ đó kết quả của nghiên cứu có thể giúp người học đọc, dịch thuật và viết được những mẩu tin thương mại điện tử (MTTMĐT) nhanh chóng và hiệu quả hơn.


ABSTRACT
This study is aimed to investigate the discourse features of the headline and the lead
of online business news in English and Vietnamese. Specifically, this contrastive study tries to find out the similarities and differences in these discourse features in English versus Vietnamese. The findings are expected to help Vietnamese learners of English and English learners of Vietnamese have a good insight into the discourse features of the headline and the lead of online business news in English versus Vietnamese at the level of words, sentences, and short paragraphs. Hence, the study could help these learners read, translate and write business news on the Internet more quickly and effectively.
1. Đặt vấn đề
Nước ta đang tiến dần đến toàn cầu hóa và tự do hóa thương mại, chúng ta đang
trong quá trình hội nhập với nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là Hoa Kỳ và các nước phương Tây. Bốn năm sau khi chính thức gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), Việt Nam đã tranh thủ nắm bắt được nhiều cơ hội, khắc phục những khó khăn thử thách và trên đà của một quốc gia có nền kinh tế đang phát triển. Đất nước đang thực hiện chính sách mở cửa để thu hút các nguồn đầu tư từ nước ngoài. Điều này đòi hỏi chúng ta phải có những hiểu biết sâu sắc về tình hình kinh tế của các nước khác trên thế giới.
Nhu cầu bức thiết đó về thông tin được đáp ứng bằng những mẩu tin điện tử thương mại quốc tế. Nhờ có mạng Internet, tất cả các quốc gia đều có thể hiểu biết về nhau dễ dàng hơn. Với tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ như sự ra đời của máy tính để bàn, máy tính xách tay hay điện thoại Iphone cùng với lợi thế vượt trội từ việc sử dụng mạng Internet, báo chí điện tử ngày càng thu hút một lượng lớn độc giả trên khắp toàn thế giới. Hầu hết những mẩu tin thương mại điện tử cập nhật nhất được viết bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, việc hiểu tường tận nội dung của mỗi bài báo đó vẫn đang là một vấn đề khó khăn đối với sinh viên năm cuối nói chung và sinh viên ngoại ngữ nói riêng. Mặt khác, người ta thường ít khi đọc trọn vẹn một mẩu tin nào đó do thời gian của họ hạn hẹp. Thay vào đó độc giả thường bị cuốn hút bởi phần tiêu đề, sau đó họ sẽ tìm kiếm thông tin chính qua phần dẫn nhập rồi mới quyết định đọc hết nội dung bài báo hay không.



Mỗi mẩu tin bằng tiếng Anh hay tiếng Việt đều mang những đặc điểm đáng chú ý về ngữ pháp, cấu trúc câu và các phương tiện liên kết. Nhằm hiểu rõ những mẩu tin này, người đọc cần phải có kiến thức về những đặc điểm ngôn ngữ vừa nêu ra.
Với tất cả những lí do trên, tác giả nghiên cứu quyết định chọn đề tài “ Phân tích đặc điểm diễn ngôn của phần tiêu đề và phần dẫn nhập của các mẩu tin thương mại điện tử bằng tiếng Anh đối chiếu với tiếng Việt “.
2. Mục tiêu, đối tượng và phương pháp nghiên cứu
2.1 Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài này được tiến hành nhằm:
- Mô tả một số đặc điểm diễn ngôn liên quan đến ngữ pháp, cấu trúc và phương tiện liên kết của phần tiêu đề và phần dẫn nhập trong mẩu tin thương mại điện tử bằng tiếng Anh.
- Mô tả một số đặc điểm diễn ngôn liên quan đến ngữ pháp, cấu trúc và phương tiện liên kết của phần tiêu đề và phần dẫn nhập trong mẩu tin thương mại điện tử bằng tiếng Việt.
- So sánh những đặc điểm diễn ngôn của phần tiêu đề và phần dẫn nhập của những mẩu tin thương mại điện tử bằng tiếng Anh và tiếng Việt để tìm ra điểm tương đồng và khác biệt giữa chúng.
2.2 Đối tượng nghiên cứu
Trong đề tài này, tác giả nghiên cứu thu thập 300 mẩu tin tức thương mại (150 mẩu
bằng tiếng Anh và 150 mẩu bằng tiếng Việt) đại diện cho toàn bộ quá trình nghiên cứu.
Nguồn tin tức thương mại viết bằng tiếng Anh hầu hết được lấy từ những website nổi tiếng như Reuter, The Economist, BBC News Business, CNN Money.
Nhóm thông tin viết bằng tiếng Việt cũng được lấy từ những tờ báo điện tử có uy
tín như VNXpress, Tuoitre.com, Tinkinhte.com, VnEconomy.
Các đặc điểm diễn ngôn được tiến hành phân tích gồm: đặc điểm về ngữ pháp, đặc
điểm về cấu trúc câu và đặc điểm về các phương tiện liên kết.
2.3. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp mô tả: Phương pháp này được sử dụng để đưa ra sự mô tả
chi tiết về các đặc điểm diễn ngôn của phần tiêu đề và dẫn nhập trong các mẩu tin
thương mại điện tử.
- Phương pháp so sánh: tiến hành đối chiếu so sánh điểm tương đồng và khác biệt giữa các đặc điểm diễn ngôn nói trên trong tiếng Anh và tiếng Việt.
Hai phương pháp này được kết hợp chặt chẽ với phương pháp định tính và định
lượng.
3. Cơ sở lý thuyết
Dựa trên khung lý thuyết về ngôn ngữ học đối chiếu của Lado (1957) tác giả bài
viết nghiên cứu chọn tiếng Anh làm ngôn ngữ để đối chiếu. Sau đó, dựa trên lí thuyết về diễn ngôn và phân tích diễn ngôn của Halliday and Hasan (1976) để phân tích các mẩu tiêu đề và dẫn nhập của các mẩu tin thương mại thu thập được trên cấp độ từ (phương tiện liên kết), cụm từ, câu và đoạn văn.
4.1. Kết quả nghiên cứu
Qua khảo sát 300 mẩu tiêu đề và dẫn nhập được chọn ngẫu nhiên trên các trang báo
điện tử như đã liệt kê ở trên từ năm 2008 đến 2012, chúng tôi có được kết quả về tần số
xuất hiện của các đặc điểm diễn ngôn như sau: