Thạc Sĩ Phân tích các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam

MỤC LỤC​
Lời mở đầu 01


Chương 1: Thị trường chứng khoán và mô hỡnh các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư chứng khoán 08


1.1 Lý thuyết về thị trường chứng khoán 08


Khái niệm . 08


Phân loại . 08


Hàng hoá trên thị trường chứng khoán 10


Hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán 10


Phân nhóm nhà đầu tư dựa trên mục đích đầu tư . 12


Vai trũ của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán 13


1.2 Mô hình các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư chứng khoán 14


Mô hình APT 15


Ứng dụng mô hình APT . 17


1.3 Những kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán thế giới 25
Chương 2: Phân tích các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư trên thị


trường chứng khoán Việt Nam thời kỳ 2000 – 2006 31


2.1 Diễn biến hoạt động của các nhà đầu tư 31


2.2 Những trở ngại đối với hoạt động của các nhà đầu tư 35


2.3 Phân tích các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư . 38


Tỷ suất sinh lợi của chứng khoán . 38


Rủi ro biến động giá chứng khoán . 42


Rủi ro khả năng thanh khoản của chứng khoán . 44


Rủi ro thông tin 46


Rủi ro pháp lý . 51


Thanh tra, giám sát các hoạt động trên thị trường chứng khoán 56


Mức độ am hiểu về đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư . 60


Những rủi ro khác 62




Chương 3: Thảo luận kết quả và đề ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả


hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam 70


3.1 Kết quả hồi quy và phân tích mô hỡnh 70


3.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam . 77


3.2.1 Nâng cao khả năng sinh lợi của chứng khoán . 77


3.2.2 Giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư . 79


Nâng cao khả năng thanh khoản 79


Nâng cao chất lượng hoạt động công bố thông tin 81


Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý trong công tác thanh tra, giám sát thị trường . 84


Nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho nhà đầu tư . 86


Phổ biến rộng rói kiến thức về chứng khoán và thị trường chứng khoán 89


Tiếp tục hoàn chỉnh hệ thống pháp lý và cụ thể hoá Luật Chứng khoán để nhanh chóng triển khai áp dụng . 91


Nhanh chóng đưa vào ứng dụng phổ biến các chuẩn mực kế toán, kiểm toán phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế . 94


Tăng cường hàng hóa có chất lượng cao cho thị trường chứng khoán Việt Nam . 96


Mở rộng và nâng cao chất lượng hoạt động của Trung tâm Giao dịch Chứng Khoán . 98


Các giải pháp khác . 101


Kết luận . 107


LỜI MỞ ĐẦU

​

Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, vấn đề lớn nhất được đặt lên hàng đầu, đó là vấn đề cung ứng vốn cho nền kinh tế. Theo dự thảo kế hoạch phát triển kinh tế - xó hội giai đoạn 2006 - 2010, để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức 8%/năm, tổng vốn đầu tư phát triển kinh tế trong 5 năm cần khoảng 1.850 – 1.960 ngàn tỷ đồng (tính theo thời giá năm 2005), tương đương 117 – 124 tỷ USD; đạt khoảng 38 % GDP thay vỡ 35% GDP của thời kỳ trước (Tạp chí Chứng Khoán số 4,5,6 2006). Nhu cầu vốn lớn như vậy thật sự đó đặt gánh nặng lên vai các ngân hàng.


Hơn nữa, cơ cấu vốn hiệu quả của doanh nghiệp là 1/3 vốn tự có, 1/3 vay ngân hàng và vay trái phiếu, 1/3 chứng khoán. Theo tỡnh hỡnh hiện nay các doanh nghiệp vay vốn ngân hàng là chủ yếu, hỡnh thức huy động vốn trên thị trường chứng khoán vẫn chưa phổ biến, nếu không cải thiện tỡnh hỡnh này thỡ chắc chắn các doanh nghiệp Việt Nam sẽ không thể cạnh tranh nổi trong 5 - 10 năm tới khi mà tiến trỡnh hội nhập đang đến gần, và đặc biệt quan trọng là ngày 07/11/2006 vừa qua Việt Nam đó chính thức được kết nạp là thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO. Vậy bài toán giải quyết nguồn vốn cho nền kinh tế nói chung cho doanh nghiệp nói riêng được xử lý như thế nào?


Thị trường chứng khoán chính là giải pháp cho vấn đề này. Bởi tính ưu việt của nó là có thể cung cấp nguồn tài chính cho tăng trưởng kinh tế một cách có hiệu quả hơn so với ngân hàng thương mại. Thị trường chứng khoán có thể đa dạng hóa và phân tán rủi ro một cách dễ dàng hơn thông qua việc chia nhỏ phần vốn chủ sở hữu hay các khoản nợ thành cổ phiếu và trái phiếu để công chúng nắm giữ rộng rói. Chỉ thị trường chứng khoán mới cung cấp nguồn tài chính cần thiết cho các ngành công nghệ mới mang lại những đột phá trong tăng trưởng kinh tế nhưng cũng đồng thời tiềm ẩn những rủi ro. Nói cách khác thị trường chứng khoán là tiền đề thúc đẩy sự hỡnh thành và phát triển nền kinh tế tri thức. Với những ưu điểm đó thị trường chứng khoán đó được nhỡn nhận như nền tảng của chiến lược cạnh tranh quốc gia trong nền kinh tế toàn cầu hóa với khả năng huy động các nguồn tài chính sâu rộng phục vụ cho phát triển các ngành công nghệ mới trong tương lai.


Ngoài vai trũ quan trọng là nâng cao khả năng cạnh tranh quốc gia, thị trường chứng khoán hỡnh thành và phát triển sẽ cùng với thị trường tiền tệ tạo ra một hệ thống tài chính đủ mạnh, cung cấp các nguồn vốn ngắn, trung và dài hạn cho nền kinh tế. Có thể nói, nguồn vốn huy động qua thị trường chứng khoán là một nguồn vốn có tính linh hoạt cao nhất, nó đáp ứng được các đũi hỏi về hỡnh thức đầu tư, thời gian đáo hạn, cũng như số vốn cần thiết để tham gia thị trường của các nhà đầu tư khác nhau. Chính vỡ vậy mà ở các nước phát triển trên thế giới, các cá nhân và tổ chức đến với thị trường chứng khoán nhằm tỡm nơi đầu tư hấp dẫn cho nguồn vốn đang nhàn rỗi của mỡnh. Cũn ở Việt Nam, thị trường chứng khoán sau 6 năm hoạt động vẫn chỉ là môi trường đầu tư hứa hẹn tiềm năng.Vậy nguyên nhân nào làm cho các nhà đầu tư cũn do dự khi đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt
Nam?


Thị trường chứng khoán Việt Nam chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro. Sau 6 năm hoạt động, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn chưa có một hệ thống pháp lý hoàn chỉnh để điều chỉnh các hoạt động của thị trường. Với sự ra đời của Luật Chứng khoán sẽ góp phần ổn định và gia tăng hiệu quả hoạt động của thị trường. Bên cạnh yếu tố rủi ro về mặt pháp lý, thị trường chứng khoán Việt Nam cũn chứa đựng một yếu tố rủi ro mà nhà hầu như nhà đầu tư nào cũng e ngại, đó là rủi ro do biến động giá. Chỉ số giá VN Index lên xuống thất thường, không phản ánh đúng tỡnh hỡnh thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết, làm cho thị trường sôi động lên trong khoảng thời gian ngắn sau đó lại chỡm xuống rất nhanh. Sự tách rời về giá chứng khoán và kết quả hoạt động của doanh nghiệp niêm yết do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng phần lớn là do tâm lý của các nhà đầu tư. Ngoài ra cũn có nhiều loại rủi ro khác tiềm ẩn ở thị trường chứng khoán Việt Nam, như: rủi ro về thông tin, rủi ro về tính thanh khoản, rủi ro về chính sách . Tất cả các rủi ro trên là nguyên nhân làm cho thị trường chứng khoán Việt Nam kém hấp dẫn.


Một điều không cần phải tranh luận là mục đích cuối cùng của nhà đầu tư là lợi nhuận. Tất cả các nhà đầu tư đều mong muốn các khoản vốn của mỡnh sinh lợi cao nhất với độ rủi ro thấp nhất, đây là hai yếu tố cơ bản chi phối mọi hoạt động của họ. Vậy làm thế nào để thỏa món kỳ vọng này của nhà đầu tư một cách tốt nhất? Bởi vỡ chỉ có đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư thỡ mới thu hút họ đến với thị trường chứng khoán Việt Nam.
Với tuổi đời cũn quá trẻ, chỉ mới có 6 năm hoạt động, thị trường chứng khoán Việt Nam chưa thể đáp ứng được hết sự kỳ vọng của nhà đầu tư. Chúng tôi đó thực hiện một cuộc khảo sát để tỡm hiểu những nhu cầu của nhà đầu tư, họ cần gỡ và muốn gỡ để phục vụ cho hoạt động đầu tư của họ ngày càng hiệu quả hơn. Đó là lý do, chúng tôi đó chọn đề tài “Phân tích các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam”. Theo đúng tên của đề tài, mục tiêu của chúng tôi là tỡm ra những yếu tố quan trọng và mức độ chi phối của các yếu tố đó đến hoạt động của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, từ đó đề nghị những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà đầu tư nhằm thu hút họ đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam với tầm nhỡn dài hạn.


Kết cấu đề tài gồm 3 chương


Chương 1: Thị trường chứng khoán và mô hỡnh các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư chứng khoán


Chương 2: Phân tích các yếu tố chi phối hoạt động của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam thời kỳ 2000-2006


Chương 3: Thảo luận kết quả và đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam


1. Mục tiêu nghiên cứu


Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nhận dạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Với mục tiêu đó, chúng tôi đó tiến hành một cuộc khảo sát lấy ý kiến đánh giá của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán về các yếu tố chi phối hoạt động đầu tư của họ, như: hệ thống luật pháp, khả năng sinh lợi của chứng khoán, môi trường đầu tư, chế độ kế toán, kiểm toán, hệ thống công bố thông tin, tính thanh khoản của chứng khoán Việc lượng hoá các yếu tố này giúp chúng ta biết được tầm quan trọng của từng yếu tố đối với hoạt động của nhà đầu tư, mức độ chi phối của chúng đối với các quyết định của nhà đầu tư. Kết quả phân tích đó cung cấp cơ sở khoa học giúp cho các nhà hoạch định chính sách tỡm ra giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà đầu tư nhằm thu hút họ đến với thị trường chứng khoán.
Với mục tiêu trên, đề tài đó giải quyết các vấn đề sau:


ư Nhà đầu tư đánh giá thị trường chứng khoán Việt Nam có phải là môi trường đầu tư hấp dẫn không thông qua các tiêu chí về khả năng sinh lợi và rủi ro? Họ có thể tỡm kiếm lợi nhuận cao với mức rủi ro thấp trên thị trường chứng khoán Việt Nam không? Họ muốn gỡ và cần gỡ để phục vụ cho hoạt động đầu tư hiệu quả hơn? Để trả lời các câu hỏi này chúng tôi thực hiện một cuộc điều tra khảo sát một cách có khoa học nhằm phản ánh trung thực nhu cầu của nhà đầu tư.
ư Dựa trên kết quả thu thập được từ cuộc điều tra, khảo sát chúng tôi đó sử dụng mô hỡnh kinh tế để lượng hoá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến lợi nhuận – kim chỉ nam mọi quyết định của nhà đầu tư, kết hợp với tỡnh hỡnh thực tế hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam 6 năm qua, chúng tôi đó tỡm ra những trở ngại cần phải khắc phục và những việc cấp thiết phải làm để đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư một cách tốt nhất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư trên thị trường? Việc phân tích dữ liệu ở trên cung cấp cơ sở khoa học để kiến nghị những giải pháp thích hợp và khả thi hướng đến mục tiêu chung là thu hút các nhà đầu tư đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam.


2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: đề tài thực hiện nghiên cứu các yếu tố chi phối hoạt động đầu tư chứng khoán trên thị trường chứng khoán Tp.HCM
Phạm vi thời gian: cuộc khảo sát do Trung Tâm Nghiên Cứu Khoa Học và Đào Tạo Chứng Khoán tiến hành năm 2006.
Giả định các nhà đầu tư đều duy lý, nên đề tài chỉ chú trọng nghiên cứu các yếu tố chi phối hoạt động mua bán chứng khoán của nhà đầu tư là lợi nhuận và rủi ro. Đây là hai yếu tố cơ bản của tất cả các quyết định đầu tư.


3. Nguồn
Điều tra trực tiếp: tiến hành khảo sát và điều tra thực tế bằng cách phỏng vấn trực tiếp các nhà đầu tư tại Tp.HCM. Đây là nguồn dữ liệu sơ cấp quan trọng phản ánh trung thực và khoa học các yếu tố chi phối hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán
Các cuộc khảo sát điều tra khác của Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Đào tạo Chứng Khoán Tp.HCM
Các tài liệu nghiên cứu trước đây về hành vi của nhà đầu tư, định lượng các yếu tố tác động đến lợi nhuận và rủi ro, nâng cao hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán


4. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, chúng tôi vận dụng một số phương pháp nghiên cứu khoa học như sau:


ư Phương pháp thống kê mô tả: phương pháp này liên quan đến việc thu thập thông tin, đến tỡnh trạng hiện tại của đối tượng nghiên cứu, sắp xếp mô tả các dữ kiện, tính toán các chỉ tiêu, giải thích các kết quả đạt được, nhằm nêu bật nhu cầu của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán
ư Phương pháp phân tích bằng mô hỡnh kinh tế lượng: sử dụng mô hỡnh kinh tế lượng nghiên cứu các yếu tố chi phối hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán. Sử dụng tiêu chí tỷ suất lợi nhuận và mức độ rủi ro là hai yếu tố cơ bản nhất để đánh giá hiệu quả hoạt động đầu tư.
ư Phương pháp phỏng vấn chuyên gia: để có được những quan điểm về định hướng phát triển của thị trường chứng khoán đến năm 2010.
Cách thức tiến hành nghiên cứu
ư Xây dựng phiếu điều tra (phỏng vấn nhà đầu tư). Nội dung của phiếu điều tra do Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Đào tạo Chứng khoán thực hiện để thu thập các ý kiến đánh giá của nhà đầu tư về hoạt động của thị trường chứng khoán trong 6 năm qua. Dựa trên những thông tin đó chúng tôi chọn lọc các thông tin cần thiết cho đề tài, gồm các thông tin đánh giá về:
Hệ thống luật pháp
Tính thanh khoản của chứng khoán
Biến động giá chứng khoán
Môi trường chính trị
Tính minh bạch, đầy đủ, nhanh chóng, chính xác của thông tin, báo cáo tài chính
Chất lượng dịch vụ của các tổ chức tài chính trung gian
Tác động của thị trường chứng khoán quốc tế
Sự am hiểu về đầu tư chứng khoán
Khả năng sinh lợi của đầu tư chứng khoán.
Ảnh hưởng của các yếu tố khác: chính sách khuyến khích đầu tư, lói suất, tỷ giá hối đoái, lạm phát
Chất lượng chứng khoán
Hoạt động thanh tra, giám sát, cưỡng chế thực thi
Các thông tin được thu thập dưới dạng định tính với các câu hỏi dễ hiểu, ngắn gọn.
ư Nhân sự điều tra, phục vụ cho công tác điều tra là các cán bộ, nhân viên của Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Đào tạo Chứng khoán
ư Chọn địa điểm điều tra: do điều kiện vị trí địa lý nên việc điều tra chỉ tiến hành tại Trung tâm Giao Dịch Chứng Khoán Tp.HCM và các công ty chứng khoán tại Tp.HCM
Với thời gian và khả năng nghiên cứu cũn hạn chế nên chắc chắn rằng đề tài sẽ không thể tránh khỏi có những sai sót. Rất mong sự đóng góp ý kiến và hướng dẫn của quý thầy cô để đề tài hoàn thiện hơn.
​