Tài liệu Phần tập trung Centralized market part…

Phần tập trung Centralized market part
Khái niệm
SGDCK là thị trường giao dịch chứng khoán được thực hiện tại một địa điểm tập trung
gọi là sàn giao dịch ( Tranding Floor) hoặc thông qua hệ thống máy tính. Các chứng khoán
được niêm yết giao dịch tại SDGCK thông thường là các chứng khoán của các công ty lớn,
có danh tiếng và đã trải qua thử thách trên thị trường và đáp ứng các tiêu chuẩn niêm yết
do SGDCK đặt ra.
Trước đây, khi thị trường chứng khoán còn giao dịch bằng phấn trắng bản đen, thì SDGCK
bắt buộc phải có sàn giao dịch để thực hiện việc giao dịch. Sàn giao dịch là một phòng
rộng. Trong sàn có các quầy giao dịch, mỗi quầy giao dịch đảm trách giao dịch một số loại
chứng khoán, do các chuyên gia chứng khoán (mô giới lập giá) thực hiện. Người mô giới
của công ty chứng khoán (mô giới giao dịch) tập trung tại sàn giao dịch, họ nhận lệnh mua
bán từ công ty chuyển tới, đưa lệnh đăng ký vào sổ lệnh của người môi giới lập giá tại
quầy giao dịch. Người môi giới lập giá nhận lệnh và đưa kết quả giao dịch cho những
lệnh phối kết được ( những lệnh mua-bán khớp nhau về giá của cùng một loại chứng
khoán).
Ngày nay, hầu hết các SGDCK thực hiện giao dịch bằng hệ thống mạng máy tính đường
dài, lệnh mua bán được đưa vào máy tính tại các văn phòng giao dịch của các công ty
chứng khoán. Qua mạng máy tính lệnh được chuyển tới máy chủ của SGDCK. Máy chủ
tự động dò tìm các lệnh phối kết và đữa ra kết quả giao dịch cho những lệnh mua bán gặp
nhau về giá. Những SGDCK này không có môi giới giao dịch tập trung, do đó không còn
cần thiết phải có sàn giao dịch.
Hình thức sở hữu
SGDCK là một tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật.
Lịch sử phát triển SGDCK các nước đã và đang trải qua các thời kỳ hình thức sở hữu:
-Hình thức sở hữu thành viên: SGDCK do các thành viên là các công ty chứng khoán sở
hữu, được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiêm hữu hạn, có Hội đồng quản trị do
các công ty chứng khoán bầu ra theo từng nhiệm kỳ. Mô hình này có ưu điểm: thành viên
vừa là người tham gia giao dịch, vừa là người quản lý Sở nên chi phí thấp và dễứ ng phó
với tình hình thay đổi trên thị trường.
Sở GDCK Hàn Quốc, New York, Tokyo, Thái lan và nhiều nước khác được tổ chức theo
hình thức này.
-Hình thức công ty cổ phần: SGDCK được tổ chức dưới hình thức một công ty cổ phần do
công ty chứng khoán, ngân hàng và các tổ chức tài chính khác tham gia với tư cách là cổ
đông. Cơ chế tổ chức, hoạt động của SGDCK theo Luật công ty và chạy theo mục tiêu lợi
nhuận. SGDCK hoạt động theo nguyên tắc thành viên, nghĩa là chỉ có các thành viên của
Sở mới có quyền giao dịch tại Sở.
Mô hình này được áp dụng tại Đức, Anh, Hồng Kong.
-Hình thức sở hữu Nhà nước: Thực chất mô hình này là Chính phủ hoặc một cơ quan của
chính phủ đứng ra thành lập, quản lý và sở hữu toàn bộ vốn của SGDCK. Hình thức sở
hữu này có ưu điểm là không chạy theo mục tiêu lợi nhuận, nên bảo vệ được quyền lợi
của nhà đầu tư. Ngoài ra, trong những trường hợp cần thiết, nhà nước có thể can thiệp
kiệp thời để giữ cho thị trường được ổn định, lành mạnh. Tuy nhiên, mô hình này cũng có
những hạn chế nhất định là thiếu tính độc lập, cứng nhắc, chi phí lớn và kém hiệu quả.
Trong các mô hình trên, hình thức sở hữu thành viên là phổ biến nhất. Hình thức này cho
phép sở giao dịch chứng khoán có quyền tự quản ở mức độ nhất định, nâng cao được tính
hiệu quả và sự nhanh nhạy trong vấn đề quản lý so với hình thức sở hữu của Chính phủ.
Tuy nhiên, trong những hoàn cảnh lịch sử nhất định, việc chính phủ nắm quyền sở hữu và
quản lý SGDCK sẽ cho phép ngăn ngừa sự lôn xộn, không công bằng khi hình thức sở hữu
thành viên chưa được bảo về bằng hệ thống pháp lý đầy đủ và rõ ràng. Ví dụ: ở Hàn