Thạc Sĩ Ô nhiễm môi trường do chăn nuôi Hiện trạng và giải pháp khắc phục

Ô nhiễm môi trường do chăn nuôi: Hiện trạng và giải pháp khắc phục
Việt Nam là một nước nông nghiệp với khoảng 70% sốdân sống ởvùng nông
thôn. Sản xuất nông nghiệp đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế -xã hội
nước ta. Những năm qua, ngành chăn nuôi phát triển khá mạnh vềcảsốlượng lẫn
quy mô. Tuy nhiên, việc chăn nuôi nhỏlẻtrong nông hộ, thiếu quy hoạch, nhất là
các vùng dân cư đông đúc đã gây ra ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng. Ô
nhiễm môi trường do chăn nuôi gây nên chủyếu từcác nguồn chất thải rắn, chất
thải lỏng, bụi, tiếng ồn, xác gia súc, gia cầm chết chôn lấp, tiêu hủy không đúng kỹ
thuật. Một kết quảkiểm tra mức độnhiễm khuẩn trong chuồng nuôi gia súc cho
thấy, tổng sốvi khuẩn trong không khí ởchuồng nuôi cao gấp 30-40
1. Đặt vấn đề
Việt Nam là một nước nông nghiệp với khoảng 70% sốdân sống ởvùng nông
thôn. Sản xuất nông nghiệp đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế -xã hội
nước ta. Những năm qua, ngành chăn nuôi phát triển khá mạnh vềcảsốlượng lẫn
quy mô. Tuy nhiên, việc chăn nuôi nhỏlẻtrong nông hộ, thiếu quy hoạch, nhất là
các vùng dân cư đông đúc đã gây ra ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng. Ô
nhiễm môi trường do chăn nuôi gây nên chủyếu từcác nguồn chất thải rắn, chất
thải lỏng,bụi, tiếng ồn, xác gia súc, gia cầm chết chôn lấp, tiêu hủy không đúng kỹ
thuật. Một kết quảkiểm tra mức độnhiễm khuẩn trong chuồng nuôi gia súc cho
thấy, tổng sốvi khuẩn trong không khí ởchuồng nuôi cao gấp 30-40 lần so với
không khí bên ngoài.
Đối với các cơ sở chăn nuôi, các chất thải gây ô nhiễm môi trường có ảnh
hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người, làm giảm sức đềkháng vật nuôi, tăng tỷlệ
mắc bệnh, các chi phí phòng trịbệnh, giảm năng suất và hiệu quảkinh tế . Sức đề
kháng của gia súc, gia cầm giảm sút sẽlà nguy cơ gây nên bùng phát dịch bệnh.
Vì vậy, WHO [2005] khuyến cáo phải có các giải pháp tăng cường việc làm trong
sạch môi trường chăn nuôi, kiểm soát, xửlý chất thải, giữvững được an toàn sinh
học, tăng cường sức khỏe các đàn giống. Các chất thải chăn nuôi gây ô nhiễm môi
trường do vi sinh vật (các mầm bệnh truyền nhiễm) là đặc biệt nguy hiểm, vì nó sẽ
làm phát sinh các loại dịch bệnh như ỉa chảy, lởmồm long móng, tai xanh, cúm
gia cầm H5N1 .
Theo tính toán thì lượng chất thải rắn mà các vật nuôi có thể thải ra
(kg/con/ngày) là: bò 10, trâu 15, lợn 2, gia cầm 0,2, do vậy hàng năm, đàn vật nuôi
Việt Nam thải vào môi trường khoảng 73 triệu tấn chất thải rắn (phân khô, thức ăn
thừa) và 25-30 triệu khối chất thải lỏng (phân lỏng, nước tiểu và nước rửa chuồng
trại). Trong đó, khoảng 50% lượng chất thải rắn (36,5 triệu tấn), 80% chất thải lỏng
(20-24 triệu m
3
) xảthẳng ra môi trường, hoặc sửdụng không qua xửlý sẽgây ô
nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ước tính một tấn phân chuồng tươi với cách quản
lý, sử dụng như hiện nay sẽphát thải vào không khí khoảng 0,24 tấn CO
2
quy đổi
thì với tổng khối chất thải nêu trên sẽphát thải vào không khí 17,52 triệu tấn CO
2
.
Các nhà nghiên cứu đã ước tính được rằng chăn nuôi gây ra 18% khí gây hiệu ứng
nhà kính làm cho nhiệt độtrái đất tăng lên (biến đổi khí hậu toàn cầu), lớn hơn cả
phần do giao thông vận tải gây ra.
Các yếu tốgây ra ô nhiễm môi trường từchất thải chăn nuôi có nhiều, nhưng
bài viết này muốn đềcập đến hai yếu tốlà NH
3
và các kim loại nặng.
2. Ô nhiễm môi trường do kim loại nặng gây ra
2.1. Qui định của Nhà nước vềhàm lượng kim loại nặng trong thực phẩm
Quy định của BộNông nghiệp và Phát triển nông thôn vềhàm lượng tối đa một
sốnguyên tốkhoáng và kim loại nặng (tính bằng mg/kg thức ăn hoàn chỉnh cho
gia súc, gia cầm -Quyết định số104/2001/QĐ/BNN, ngày 31/10/2001) như sau: