Tài liệu ô nhiễm arsen trong nước mặt ở đồng bằng sông cửu long

TÓM TẮT
Đề tài “Đánh giá ô nhiễm As trong nước mặt ở đồng bằng sông Cửu Long” được thực
hiện nhằm xác định mức độ ô nhiễm As ở các vùng sinh thái khác nhau. Kết quả của đề
tài cho thấy nồng độ As trong nước tăng dần từ sông rạch trong nội địa ra đến cửa sông
và từ thượng nguồn đến hạ nguồn sông Tiền và sông Hậu. Tại vùng mặn giá trị trung
bình cao gấp 4 lần so với quy chuẩn nước mặt ven bờ (QCVN 10:2008/BTNMT). Nồng độ
As trong nước khác biệt có ý nghĩa ở vùng mặn so với vùng lợ và vùng ngọt với giá trị
trung bình tương ứng là 49,47 ± 23,57 µg.L-1
; 8,51 ± 7,79 µg.L-1
và 1,48 ± 1,26 µg.L-1
.
Đề tài tìm thấy tương quan thuận giữa As trong nước với pH, EC và SS ở vùng mặn và
tương quan thuận với EC, SS ở vùng lợ. Nồng độ As trong nước cao hơn có ý nghĩa ở
vùng hạ nguồn so với thượng nguồn sông Tiền và sông Hậu. Cần có những biện pháp
nghiên cứu giảm thiểu nồng độ As trong nước nhằm góp phần đảm bảo sức khỏe của
người dân.
Từ khóa: vùng ven biển, cửa sông, ô nhiễm As, sông, và nước mặt
1 GIỚI THIỆU
Ở Việt Nam ô nhiễm kim loại nặng đặc biệt là Arsenic (As) đã và đang được cộng
đồng quan tâm. Theo điều tra của UNICEF, ô nhiễm As chủ yếu do hoạt động của
con người trong nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt. Phần lớn các nguồn này
đều thải trực tiếp hay gián tiếp ra ngoài môi trường mà không được xử lý theo quy
định. Từ đó cho thấy khả năng xâm nhiễm vào môi trường tự nhiên rất lớn, đặc
biệt ở các vùng cửa sông, ven biển là nơi tích tụ các chất ô nhiễm có nguồn gốc từ
nội địa. Trong những năm gần đây, kim loại nặng được nghiên cứu nhiều trong

1
Khoa Môi Trường & TNTN, Trường Đại học Cần Thơ
2
Học viên Cao học Khoa học Môi trường, Trường Đại học Cần Thơ Tạp chí Khoa học 2011:18b 183-192 Trường Đại học Cần Thơ
184
trầm tích cửa sông, vùng ven biển và rừng ngập mặn tại một số quốc gia trên thế
giới (Tam & Wong, 1995; Zheng & Lin, 1996; Zheng et al., 1997; Saifullah et al.,
2004; Defew et al., 2005; Balachandran et al., 2005). Ở Việt Nam nghiên cứu As
tập trung ở vùng đất phèn và vùng đô thị (Phuong et al., 1998; Hoa et al., 2004).
Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu về mức độ ô nhiễm As trong điều kiện sinh
thái khác nhau. Do vậy, đề tài “Đánh giá ô nhiễm As trong nước mặt ở Đồng Bằng
Sông Cửu Long” được thực hiện cần thiết nhằm cung cấp dữ liệu về ô nhiễm As và
cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về As ở các vùng sinh thái khác nhau.