Luận Văn NT110 - Cải cách thủ tục Hải quan trong điều kiện hội nhập kinh tế ở Việt Nam hiện nay

Lời nói đầu


Hội nhập kinh tế quốc tế là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta. Hiện nay, Việt nam là thành viên của nhiều tổ chức tài chính quốc tế WB, IMF, ADB .; là thành viên chính thức của ASEAN(1995), APEC(1998), đã ký Hiệp định khung với EU, đang đàm phán gia nhập WTO . Nền kinh tế Việt nam ngày càng phát triển, trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra ngày càng mạnh mẽ. Bên cạnh đó, quá trình hội nhập và tham gia vào nền kinh tế quốc tế cũng đưa ra những đòi hỏi hết sức thiết thực về cải cách hành chính, như giảm bớt sự can thiệp trực tiếp quá mức vào các hoạt động kinh tế, và mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế. Xuất phát từ tình hình trên, ngành Hải quan cũng cần có sự đổi mới theo hướng đơn giản hóa, hiện đại hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế đối ngoại phát triển.

Bên cạnh những mặt tích cực mà quá trình hội nhập mang lại cho nước ta như việc mở rộng thị trường, tăng khả năng thu hút các nguồn vốn, tạo điều kiện tiếp nhận công nghệ mới có hiệu quả hơn, thì những yêu cầu, thách thức và những tác động tiêu cực ở mặt nào đó, cũng đòi hỏi phải có những biện pháp cải cách, để những vấn đề đó được giải quyết theo hướng thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo hộ sản xuất, bảo đảm nguồn thu cho ngân sách, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, giữ vững chủ quyền quốc gia. Cũng như các ngành khác trong nước và Hải quan các nước trên thế giới, Hải quan Việt Nam đang đối mặt với rất nhiều khó khăn và thách thức trong bối cảnh thương mại quốc tế tăng trưởng mạnh cả về giá trị và khối lượng, cả thương mại hàng hóa và thương mại dịch vụ, sự bùng nổ của công nghệ thông tin và sự phát triển gia tăng của buôn lậu, gian lận thương mại và những loại hình tội phạm mới. Thực tế trên càng ảnh hưởng sâu sắc đền hoạt động của Hải quan và càng đòi hỏi phải thực hiện cải cách sâu rộng, trong đó, một chế độ thủ tục Hải quan đơn giản, minh bạch và hiện đại là một yêu cầu, đồng thời còn là một lợi thế của Việt Nam khi tham gia vào nền kinh tế thế giới. Trong điều kiện cụ thể của Việt Nam, hội nhập kinh tế nhưng phải giữ vững được định hướng xã hội chủ nghĩa. Hải quan là một trong những lực lượng ở “tuyến trước” còn có nhiệm vụ góp phần bảo vệ sự ổn định của đất nước, “hội nhập mà không hòa tan”, nhiệm vụ cải cách Hải quan đặt ra hết sức nặng nề. Do vậy, cải cách thủ tục Hải quan đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực chung của Chính phủ Việt Nam nâng cao hiệu lực quản lý điều hành của bộ máy nhà nước, huy động toàn bộ nguồn lực cả bên trong và bên ngoài vì phát triển kinh tế và hiệu quả của nền kinh tế quốc dân trong điều kiện hội nhập kinh tế.

Xuất phát từ những lý do cơ bản trên, em nhận thấy vấn dề cải cách thủ tục Hải quan là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn, do vậy em đã chọn đề tài khoá luận tốt nghiệp là : "Cải cách thủ tục Hải quan trong điều kiện hội nhập kinh tế ở Việt Nam hiện nay"

Quá trình cải cách thủ tục Hải quan được khởi xướng từ những năm đầu 1990, khi Chính phủ có chủ trương cải cách hành chính, nhưng thật sự phải đến những năm 1998 đến nay thì hoạt động cải cách thủ tục Hải quan mới được thực hiện mạnh mẽ cả chiều rộng và đã đi vào chiều sâu. do vậy, nghiên cứu trong khoá luận này chủ yếu tập trung vào những cải cách cơ bản nhằm đơn giản hóa, hiện đại hóa thủ tục Hải quan, được thực hiện từ những năm 90 trở lại đây, đưa ra một số nhận định, đánh giá thực trạng, từ đó đề xuất định hướng và giải pháp tiếp tục cải cách thủ tục Hải quan trong thời gian tới.

Vì cải cách thủ tục Hải quan là một đề tài tài tương đối rộng và mang tính tổng quát nên trong giới hạn của một bài viết không thể đề cập đến mọi khía cạnh của vấn đề. Bên cạnh đó, để phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu lĩnh vực ngoại thương, em chủ động nhấn mạnh đến các biện pháp cải cách thủ tục Hải quan có liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu, nhất là hàng hóa xuất nhập khẩu mậu dịch.

Nội dung chính của khoá luận như sau:

Chương 1: Khái quát về Hải quan và yêu cầu cải cách thủ tục Hải quan trong xu thế hội nhập kinh tế ở Việt Nam hiện nay.

Chương 2:Thực trạng cải cách thủ tục Hải quan Việt Nam

Chương 3: Phương hướng cải cách thủ tục Hải quan trong giai đoạn tiếp theo