Luận Văn Những mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình nhận thức và vận dụng Triết học Mác - Lênin về con đường và

TÊN ĐỀ TÀI : Những mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình nhận thức và vận dụng Triết học Mác - Lênin về con đường và động lực lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay



Mâu thuẫn là xung lực nội tại của mọi sự sống. Nhà triết học Hêghen đã nói như vậy. Điều đó cũng hoàn toàn đúng khi nói đến quá trình nhận thức và vận dụng triết học Mác - Lênin về con đường và động lực lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay. Liên quan tới vấn đề này, điều đầu tiên chúng tôi muốn nói là mâu thuẫn của việc chúng ta nhận thức và vận dụng triết học Mác - Lênin về sự phát triển xã hội cũng như con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Hồ Chí Minh đi từ chủ nghĩa yêu nước đến chủ nghĩa Mác - Lênin, từ đó, Người đưa lý luận cách mạng khoa học này vào Việt Nam. Việc tiếp nhận di sản tư tưởng – lý luận đó một cách tích cực, chủ động, sáng tạo đã dẫn tới sự ra đời một đường lối cách mạng đúng đắn, đưa công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ đến thành công, xác lập nền dân chủ cộng hoà và đang từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa.
Song, môi trường tiếp nhận chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung, triết học Mác - Lênin nói riêng, như đã nêu trên, cũng gây ra những hạn chế nhất định. Môi trường kinh tế – xã hội nảy sinh, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin là nền kinh tế đại công nghiệp và giai cấp công nhân phát triển tới trình độ tương đối thuần thục, chủ nghĩa tư bản đã ra đời ở các nước đó; nền dân chủ tư sản, văn hoá dân chủ tư sản, pháp quyền tư sản đã được xác lập và vận hành tương đối có hiệu quả; người lao động nói chung, công nhân nói riêng đã được rèn luyện và trưởng thành trong môi trường đó, trình độ văn hoá chung ít nhiều đã được nâng cao một cách đáng kể; sự giác ngộ mục tiêu đấu tranh ít nhiều đã dựa trên lý trí khoa học Từ đó, tạo ra cái “phông” để tiếp nhận, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin một cách có hiệu quả, ít phạm phải nguy cơ ảo tưởng – không tưởng, nôn nóng chủ quan muốn nhanh chóng đi tới đích bằng những cuộc tấn công trực diện vào chủ nghĩa tư bản.
Đối với nước ta, hoàn cảnh kinh tế – xã hội khi tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin và cả trong một quá trình dài vận dụng lý luận đó trong thời gian tiếp theo hoàn toàn chưa phải như vậy. Kinh tế sản xuất nhỏ là phổ biến; giai cấp công nhân yếu cả về chất lẫn về lượng; ảnh hưởng tư tưởng thực dân, phong kiến còn khá nặng nề Điều kiện kinh tế – xã hội đó tạo thành khó khăn nhất định trong việc chúng ta tiếp nhận và vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung, triết học Mác - Lênin nói riêng vào việc phân tích tình hình xã hội và lựa chọn con đường cho sự phát triển đất nước. Khi nói về khó khăn này, V.I.Lênin viết: “Chủ nghĩa Mác được giai cấp công nhân và những nhà tư tưởng của giai cấp đó lĩnh hội một cách dễ dàng nhất, nhanh chóng nhất, đầy đủ nhất và chắc chắn nhất trong điều kiện nền đại công nghiệp được phát triển tới mức cao nhất. Những quan hệ kinh tế lạc hậu hay chậm phát triển thường xuyên dẫn tới chỗ là, trong phong trào công nhân, xuất hiện những phần tử chỉ lĩnh hội được một số khía cạnh của chủ nghĩa Mác, một số bộ phận riêng biệt của thế giới quan mới, hoặc một số khẩu hiệu và yêu sách riêng biệt, mà lại không thể đoạn tuyệt dứt khoát với tất cả những truyền thống của thế giới quan tư sản nói chung và của thế giới quan dân chủ – tư sản nói riêng”(1). Đó là khó khăn về mặt nhận thức. Còn khó khăn về mặt tiền đề hiện thực cho quá trình cách mạng đó, V.I.Lênin cũng chỉ ra: “Chúng ta không thể xây dựng chủ nghĩa xã hội được nếu không có di sản của nền văn hoá tư bản. Chúng ta không có gì khác để xây dựng chủ nghĩa xã hội ngoài những cái mà chủ nghĩa tư bản để lại cho chúng ta”. Trong hoàn cảnh thiếu tiền đề như vậy, người cộng sản chỉ có thể xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội nhờ biết vận dụng thành quả của chủ nghĩa tư bản, biết sử dụng chuyên gia tư sản. “Bây giờ chúng ta phải xây dựng trong thực tiễn, - V.I.Lênin viết, - và chúng ta phải thiết lập xã hội cộng sản với bàn tay của kẻ thù của chúng ta. Điều này có vẻ như là một mâu thuẫn thậm chí có thể là một mâu thuẫn không giải quyết được, nhưng thực ra, chỉ có bằng cách đó mới có thể giải quyết được vấn đề xây dựng chủ nghĩa cộng sản”(2). Với tinh thần đó, V.I.Lênin nhấn mạnh: chúng ta phải biết dùng ngay bàn tay giai cấp tư sản, bắt nó cày trên miếng đất mà trên đó, chủ nghĩa tư bản không thể nảy sinh và tồn tại được.